Genesis
Peter Breedveld
In verschillende besprekingen van Robert Crumbs verstripping van het bijbelboek Genesis las ik dat Crumb het idee, om God te tekenen als een man met een lange witte baard, via een droom kreeg. Ik vroeg me af wat er zo bijzonder aan een bebaarde God is – iedereen stelt zich God voor als een knorrige Sinterklaas – toen ik het boek zelf kreeg opgestuurd met een begeleidend persbericht. Daar hebben de besprekers dat van die God-met-baard gewoon klakkeloos uit overgeschreven.
Crumbs conventionele God is typerend voor de manier waarop hij Genesis heeft aangepakt. Het is een heel conservatieve navertelling geworden. Crumb heeft vrijwel de integrale tekst gebruikt en voorzien van illustraties. Daarbij heeft hij vooral geput uit een Torah-vertaling van Robert Alter, die dichtbij het oorspronkelijke Hebreeuws blijft, en uit de King James-bijbel. De Nederlandse vertaler, schrijver Nicolaas Matsier, heeft de Statenbijbel en drie modernere vertalingen gebruikt. Een goede keuze, want zo behoudt de tekst iets vaag-sacraals, iets goddelijks.
Hoewel Crumb zich weinig dichterlijke vrijheiden veroorloofd, voegen zijn sublieme tekeningen wel degelijk iets aan de tekst toe. Staat er in de oorspronkelijke tekst bijvoorbeeld zonder veel omhaal vermeld dat Abraham, om zijn eigen hachje te redden, zijn vrouw Sara aan de Farao van Egypte prostitueert, in de tekeningen laat Crumb ruimte voor het afgrijzen en het verdriet van Sara.
Vreemd vind ik dan weer de scène waarin Abraham op het punt staat zijn eigen zoon Isaäk te offeren. Ik heb me altijd verbeeld dat dit met veel schoppen en schreeuwen gepaard ging, maar Crumbs Isaäk ondergaat het allemaal gelaten. Hij vindt het niet leuk, maar het is toch je vader, hè?
In Genesis laten de mannen zich door de vrouwen nogal eens het hoofd op hol brengen. Wie de vrouwen van Crumb ziet, begrijpt waarom. Ze bulken van de seks, met borsten en billen die zowat uit hun kaftans barsten. Achterin het boek legt Crumb echter uit dat er waarschijnlijk nog een andere reden was dat farao’s en koningen zo graag met de vrouwelijke hoofdpersonages uit Genesis naar bed gingen. Hen werd een goddelijke invoed toegedicht en via de geslachtsgemeenschap met zo’n vrouw legitimeerde een man zijn wereldse macht.
Sara, bijvoorbeeld, had veel meer macht dan je als moderne, patriarchale lezer op het eerste gezicht zou denken. Vandaar dat Abram zonder enige tegenspraak zijn eigen zoon Ishmael met zijn moeder de woestijn instuurt, als Sara dat opdraagt.
Crumbs getekende Genesis was voor mij, opgegroeid met de verhalen uit de bijbel, een feest van herkenning en soms van her(ontdekking). Dat er in het eerste bijbelboek nog helemaal geen sprake was van een hel en van de Duivel, heb ik me bijvoorbeeld nu pas gerealiseerd. Crumbs tekeningen zijn ambachtelijke kleinoden, haast zonde om met de ogen te worden verorberd. Zijn figuren zijn altijd wat statisch, en hier krijgen de tekeningen daarom iets van steenreliëfs uit de oudheid. Crumbs landschappen zijn magnifiek. Ik hoop dat hij nu het bijbelboek Exodus gaat verstrippen.
Robert Crumb: Het boek Genesis; uitgeverij Oog & Blik/De Harmonie; 208 pagina’s in zwart-wit; prijs 22,50
Peter Breedveld, strips, 26.01.2010 @ 10:46
24 Reacties
op 26 01 2010 at 10:54 schreef Benech:
Boek staat ook nog op mijn verlanglijstje. Heb trouwens begrepen dat hij de andere bijbelboeken erbij wil tekenen.
Andere creatieveling met de bijbel:
http://www.thebricktestament.com
“Dat er in het eerste bijbelboek nog helemaal geen sprake was van een hel en van de Duivel, heb ik me bijvoorbeeld nu pas gerealiseerd.”
Is meteen ook de reden waarom religieuze Joden in de regel een monistische visie eropna houden.
op 26 01 2010 at 11:29 schreef Terrebel:
Sowieso een leuk boekwerk, die Bijbel. Je kunt er altijd wel uit halen wat toevallig in je straatje past. Ook bij mij staat de versie van Crumb op de verlanglijst.
op 26 01 2010 at 12:14 schreef Mart -de andere-:
Mijn zus heeft het, dan ga ik het lezen
op 26 01 2010 at 17:28 schreef colliding positron:
Als je met de tekst echt dicht bij het Hebreeuws wilt blijven moet je ook de ongrammaticale Hebreeuwse wartaal van sommige verzen als zodanig vertalen, en niet de boel proberen ‘recht te trekken’ door er in vertaling correcte zinnen van te bouwen.
op 26 01 2010 at 18:05 schreef vetklep:
ik lust zelfs geen tsjesis als het is gegarneerd met porno. En types die aan de jezus zijn mogen weer geen bloot beleven.
Dus wie blijft er dan nog over als doelgroep?
op 26 01 2010 at 18:58 schreef rena:
Is deze foto genomen in ‘de Kosmos’ aan de pr. Hendrik kade in A’dam?
op 26 01 2010 at 21:03 schreef Peter:
Geen flauw idee, Rena. Ik ben daar nooit geweest.
op 26 01 2010 at 21:29 schreef André Richard:
Er is nog een andere school Peter, die met de film is opgekomen: namelijk God als een neger. Kwam voor het eerst voor in een Amerikaanse film die, in Nederlandse vertaling, ‘Grazige Weiden’ heette. Nooit gezien, maar in mijn moeders jeugd een sensatie. Ik ‘Bruce Almighty; wordt God gespeeld door Morgan Freeman.
God als neger is inmiddels ook een cliché geworden, net als de baardmans.
op 26 01 2010 at 21:33 schreef Peter:
En vergeet Alanis Morissette niet als God in de film Dogma van Kevin Smith.
Maar al die variaties zijn bewuste afwijkingen van het gangbare beeld van de knorrige Sinterklaas.
op 26 01 2010 at 21:36 schreef Tjerk:
Hoog tijd dat een Arabier God speelt. Ik weet ook al de ideale kandidaat:
[img]http://www.sabrihakim.com/archive/2006/8/Ghassan%20Masoud%20(1).jpg[/img]
op 26 01 2010 at 21:48 schreef rena:
Als ik het mij goed herinner, van horen zeggen dan, hield de naturisten vereniging daar altijd hun verenigingsavond.
@Tjerk Een alien als God is misschien ook een optie?
op 26 01 2010 at 22:30 schreef Peter:
Ben jij dat niet op de foto, Rena, met die Jeanne d’Arc-coupe?
op 27 01 2010 at 00:23 schreef rena:
He joh, zo oud ben ik nog niet! En ik heb mooier haar, en mooiere bovenbenen en…
op 27 01 2010 at 00:48 schreef Max J. Molovich:
Heb ik nu goed onthouden dat Crumb in zijn inleiding schreef dat hij tot de conclusie was gekomen dat Genesis op schrift was gesteld door een stel Joodse priesters die in het Babylon van de zevende eeuw (v. Chr.) een patriarchaal systeem probeerde te creëren?
Noach vond ik ook zo treffend geportretteerd. Een bibberend wezeltje dat deed wat hem opgedragen werd. Met die grote ogen constant naar boven gericht.
op 27 01 2010 at 02:36 schreef MNb:
Men moet toch wel een joods/christelijk/islamitische opvoeding hebben gehad om dit te kunnen waarderen. Ik heb dat niet en vind er dus geen barst aan. Wat loopt Crumb – of de schrijver van Genesis – nou te leuteren over de man die zijn vader en moeder zal verlaten? Adam had volgens het verhaal helemaal geen vader of moeder en kon ze ook niet verlaten. En kindertjes kwamen pas later, na het gezeur met de slang en zo.
Die gigantische billen en borsten zijn zooooo stereotiep. Ook een paar millennia voor het begin van onze jaartelling liepen er al ongetwijfeld types rond met platte en hangborsten.
Het is wel leuk om te weten dat mijn vriendin en ik nog deels in het paradijs zijn. Als wij naakt zijn schamen wij ons evenmin voor elkander.
op 27 01 2010 at 07:41 schreef Peter:
@Max, nee, Crumb merkt op dat er parallellen zijn tussen sommige verhalen in Genesis en de oude Babylonische mythen.
op 27 01 2010 at 08:32 schreef Alf Berendse:
Peter, Max, de Babylonische mythen worden wel ouder geacht dan de Bijbel. Het zou bijvoorbeeld kunnen dat het verhaal van de zondvloed is overgenomen uit het Gilgamesj epos.
Verder wordt gedacht dat de Bijbel is geschreven tijdens de Babylonische overheersing èn de Bijbel heeft een behoorlijk patriarchale strekking. Max heeft dus misschien niet goed onthouden wat Crumb in zijn inleiding schrijft, maar wat hij oppert behoort wel tot de mogelijkheden.
op 27 01 2010 at 09:10 schreef colliding positron:
@Alf
Dat geldt misschien voor de Tora, de zogenaamde 5 boeken van Mozes (Genesis tot Devarim), maar niet voor de rest van de joodse bijbel (Tenach). De joodse, maar zeker de christelijke bijbel is een incoherente verzameling van boeken die zeker niet tegelijkertijd geschreven zijn.
op 27 01 2010 at 09:59 schreef Alf Berendse:
Colliding Positron, dat zal, dat zal. Plagiaat en wat lukraak bij elkaar gegooide verhalen en nog wat eigen verzinsels erbij, zo ontstaan religies.
op 27 01 2010 at 11:19 schreef Daan:
Ik vind het echt een heel blij boekje en wil hem graag hebben maar 22,50 is altijd net teveel geld voor als het toch tegenvalt :(
op 27 01 2010 at 11:25 schreef Peter:
Daan, neem van mij aan dat die 22,50 goed is besteed. Eigenlijk raad ik de oorspronkelijke, Engelstalige versie aan vanwege de geler tint van het papier en de harde kaft met stofomslag, 13,72 dollar bij Amazon.com!
op 28 01 2010 at 13:12 schreef Jona Lendering:
Ik heb me altijd verbeeld dat dit met veel schoppen en schreeuwen gepaard ging, maar Crumbs Isaäk ondergaat het allemaal gelaten. Hij vindt het niet leuk, maar het is toch je vader, hè?
Ik denk dat de achtergrond een andere is. Er is een erg oude joodse traditie dat Isaak wilde sterven voor de zonden van anderen. Die traditie is overgeleverd in een midrasj, en lijkt Paulus’ verzoeningsleer te hebben beinvloed.
op 28 01 2010 at 13:39 schreef Peter:
Hé, daar wil ik meer van weten!
op 29 01 2010 at 13:45 schreef Benech:
Peter: ik denk dat je dat even zal moeten opzoeken in de Talmoed. Ik zal eens wat vriendjes vragen of ze een exacte referentie hebben want iets “even” opzoeken aldaar, duurt langer dan iets opzoeken bij 2voor 12.
RSS