Horken
Jona Lendering
Zoals de vaste lezers van mijn kleine blog weten, hecht ik nogal aan rust in de stiltecoupé (en voor wie de running gag nog niet kent is er 1, 2, 3, 4, 5 en vooral 6). Ik wil er kunnen werken en stoor me eraan als mensen doorpraten nadat je ze eraan hebt herinnerd waar ze zitten. Ik vind het doorpraten vooral frappant omdat ik vermoed dat de praters wél de beleefdheid opbrengen om niet te roken waar dat is verboden, om het onderscheid tussen mannen- en vrouwentoiletten te respecteren en om in een rij te wachten. Het is het gecultiveerde karakter van de onbeschoftheid – het niet rekening willen houden met een ander – dat me kwaad maakt.
Onlangs zat ik in een trein van Amsterdam naar Nijmegen en het was rustig. Dan is treinreizen heerlijk: je kunt lezen of schrijven zonder te worden afgeleid. Zoals u al vermoedde werd mijn geluk verstoord, en wel toen in Ede twee dames instapten die in de stiltecoupé hun luidruchtige gesprek voortzetten. Mijn aanvankelijke ergernis verdween echter toen ik begreep dat de mensen slechthorend waren.
Niet serieus
Ik heb er dus niets van gezegd, maar heb wel zitten denken – voor zover je kunt denken als mensen naast je geluid maken – waarom ik er eigenlijk niets van zei. Eén afweging is dat de twee mensen het al moeilijk genoeg hebben en het niet aangaat dat in te wrijven. Slechthorenden ontzie je. Daar staat dan weer tegenover dat je ze dan eigenlijk niet helemaal serieus neemt. De overlast is reëel en die mensen mogen dan slecht horen, je hoeft ze niet te behandelen alsof ze ook slecht zien en niet zouden weten waar ze zijn gaan zitten. Ook slechthorenden moeten, als ze willen praten, een ander rijtuig opzoeken.
Rationeel bezien valt voor beide afwegingen, geloof ik, iets te zeggen. Toch vermoed ik dat niemand een slechthorende zal verzoeken ergens anders te gaan zitten; in elk geval was het voor mij een vrij intuïtief besluit het op z’n beloop te laten. Kwaadheid is een emotie waar een terugkoppeling op zit: je ergert je aan iets of iemand, maar die ergernis kan verminderen (of groeien) als je meer weet over de oorzaak.
Psychologisch onderzoek
Dat betekent dat iemand jouw ergernis zou kunnen manipuleren en ik ben er zeker van dat er al honderd keer psychologisch onderzoek naar is gedaan. Tegen de tijd dat mijn trein Arnhem binnenreed, was ik ervan doordrongen hoe weinig ik eigenlijk wist over zulke oermenselijke zaken als onze emoties.
Jona Lendering heeft een nieuw boek uit: Israël verdeeld. U bestelt het hier, een soort van uittreksel is daar.
Jona Lendering, 09.06.2015 @ 06:51
12 Reacties
op 09 06 2015 at 07:59 schreef Thomas E:
“Dat betekent dat iemand jouw ergernis zou kunnen manipuleren ”
Wat dacht je van al die cursussen Conflictbeheersing, die managers opgedrongen worden. Of de trainingen die de vroegere colporteurs en de tegenwoordige callcentermedewerkers kregen cq krijgen. Het gaat allemaal over het razendsnel en effectief ombuigen van een negatieve naar een welwillende houding. Ook speech-schrijvers (zoals die van Obama) zijn getraind in dit psychologische spel.
op 09 06 2015 at 08:18 schreef Benedictus:
Als mensen rekening met je houden is dat eerder een gunst van hun kant dan normaal gedrag. Mijn “fout” was, dat ik in jongere jaren dit omdraaide. Met veel schade “wijs” geworden, ga ik er niet meer vanzelfsprekend vanuit dat anderen zomaar rekening met je houden. Dat helpt om minder boos te worden. Elke keer als er wel rekening met mij gehouden wordt, zie ik dit nu als een positief gebeuren, en dan kan ik er ook echt blij om worden.
op 09 06 2015 at 08:43 schreef Murat:
Inderdaad. Als psychologisch wetenschapper kan ik je vertellen dat oorzaak boosheid modereert. Is inderdaad al heel veel onderzoek naar gedaan.
op 09 06 2015 at 08:54 schreef Haes:
“Ik vind het doorpraten vooral frappant omdat ik vermoed dat de praters wél de beleefdheid opbrengen om niet te roken waar dat is verboden, om het onderscheid tussen mannen- en vrouwentoiletten te respecteren en om in een rij te wachten. Het is het gecultiveerde karakter van de onbeschoftheid – het niet rekening willen houden met een ander – dat me kwaad maakt.”
Zo had ik het nog niet bekeken, maar vind het heel plausibel.
op 09 06 2015 at 09:25 schreef Han van der Horst:
Het opperwezen heeft mij gezegend met het vermogen om mij volledig van de medemens af te sluiten. Al vindt er in de wagon een discoparty plaats, ik kan rustig lezen en werken.
Als ik instap, kom ik er meestal pas na een tijdje achter dat ik in een stiltecoupe zit. Dat komt omdat de aanduiding op de ramen wel groot is maar op een bepaalde manier heel erg discreet. Je moet er echt op letten. Als ik de NS was, zou ik groot op de voor en de achterwand van de coupe een mond met een vinger ervoor plaatsen en in grote rode letters stiltecoupe. Dat zou volgens mij geweldig helpen.
op 09 06 2015 at 09:25 schreef p.wielaard:
Ook gehandicapten kunnen egoistische horken zijn. Natuurlijk geef je ze wat extra Krediet. Maar dat heeft wel een grens. Hoeveel ruimte iemand “neemt” is cultuur gebonden. Zat een keer in de trein vanaf Tokio naast een stel (Japanners) die fluisterend in hun mobiel een gesprek voerden. Hun toestel schermden ze daarbij nog af met hun andere hand om zo veel mogelijk demping te veroorzaken. De stilte is het eerste dat je opvalt als je er landt. Zelfs een Ferrari klinkt er door zijn aangepaste uitlaat als een grasmaaiertje.
op 09 06 2015 at 16:47 schreef Reiziger:
Ik heb eigenlijk in het buitenland in de trein nog nooit een specifieke stiltecoupe gezien. Toch heb ik vaak genoeg met plezier lange treinreizen gemaakt zonder dat ik me daarbij aan deze of gene moest ergeren.
Ik vraag me dan ook af waarom er stiltecoupe’s nodig zijn. Ook vraag ik me af of het realistisch en haalbaar is om in publieke ruimtes (publiek transport) stilte af te dwingen.
Het is eerder een kwestie van fatsoen om je medereizigers niet tot last te zijn.
Blijkbaar is dat niet vanzelfsprekend.
Als er bijvoorbeeld twee mensen samen reizen, is de neiging tot communiceren een natuurlijke aandrang die zich niet eenvoudog laat onderdrukken.
Ik snap dan ook niet dat men een situatie in het leven heeft geroepen waarbij men in publieke ruimtes verplicht stil moet zijn.
In elke bibliotheek is men ook stil, uit fatsoen en beleefdheid, en niet op straffe van en niet aleen maar omdat men er extra voor betaalt.
De situatie als zodanog is vragen om problemen. Wie de stilte zoekt zou daar niet extra voor hoeven te betalen, maar een beroep moeten kunnen doen op de weldenkendheid van de omgeving.
op 09 06 2015 at 21:13 schreef Han van der Horst:
Er zit wel wat in het betoog van Reiziger. Als er stiltecoupés zijn, is dat eigenlijk een oproep om elders in de trein als een bezetene te keer te gaan, want daar mag het blijkbaar.
op 09 06 2015 at 21:46 schreef Sasha Berkman:
Eerste klas kaartje kopen :)
op 09 06 2015 at 22:13 schreef Sasha Berkman:
leugens
arrogantie
huigelachtigheid
smeerlapperij
dat zijn globaal de dingen waar ik boos om word.
op 09 06 2015 at 23:45 schreef Leo Schmit:
Er zijn eigenljk maar twee soorten mensen; a) een minderheid van mensen die rekening houden met de medemens en b) een meerderheid van mensen die geen rekening houden met de medemens. Duidelijk dat die minderheid altijd de pineut is en het er het beste aan doet de meerderheid te vermijden.
Rekening houden met een ander is vaak aanleiding voor de ander om nog minder rekening te houden met jouzelf. Met andere woorden, beschaafd gedrag wordt afgestraft.
Vermijden is de beste oplossing.
op 10 06 2015 at 09:08 schreef machiel:
Ik ben het eens met Leo Schmit.
En verder, iedereen die niet tegen lawaai kan mag zich gelukkig prijzen dat ie niet in Spanje woont. Het hele concept “last van lawaai” is hier onbekend. Als je hier met je vingers in je oren zit omdat iedereen in de coupé in hun mobieltjes schettert, hun iPhones op volume 11 heeft staan of een luidkeelse conversatie over niets houdt, denken mensen dat je misschien pijn in je oren hebt of koude vingers of oorvet verzamelt, maar “last van lawaai” zou niet in ze opkomen.
RSS