Home » Archief » Kwam Mohammed wel echt uit Mekka?


[05.09.2015]

Kwam Mohammed wel echt uit Mekka?

Marcel Hulspas

land11

Twee maanden geleden, op 11 juli, overleed Patricia Crone, hoogleraar in de geschiedenis van de islam aan het Institute for Advanced Study in Princeton – het wereldvermaarde instituut waar ‘onze’ Robbert Dijkgraaf de baas is.

Haar bekendste boek is waarschijnlijk ‘Meccan trade and the Rise of Islam‘ (1987), waarin ze op scherpzinnige en eigenzinnige wijze korte metten maakt met de traditionele islamitische opvatting dat de Mekka vóór de komst van Mohammed een belangrijk handelscentrum was, en dat de Mekkanen (de Koeraisjieten) toen over een zeer uitgebreid handelsnetwerk beschikten, dat reikte van Afrika tot in Syrië en Mesopotamië.

Een mooi verhaal, zeker voor de Koeraisj, die zich in de zevende eeuw opwierpen als de door God uitverkoren opvolgers van de Profeet – maar Crone toont daarin aan dat daar geen enkel bewijs voor bestaat. De naam van Mekka duikt pas op in niet-islamitische bronnen ná de opkomst van de islam. Een ander inzicht waar zij veel aan heeft bijgedragen (al is zij niet de bedenker) is dat de ongelovigen waar de Koran van spreekt helemaal geen ‘echte’ polytheïsten waren, die vele goden vereerden, maar dat zij eigenlijk al monotheïsten waren die hooguit nog wat godinnen als ‘dochters’ van God ernaast vereerden. Ook dat idee staat haaks op de islamitische traditie, die de tijdgenoten van Mohammed graag afschildert als woeste barbaren die ontelbare goden vereerden. (Zie hiervoor ook mijn boek.)

Onbeduidende stad

Crone had een meesterlijke grip op de materie, de bronnen uit die tijd, en hun waarde. Dit is een link naar een recent artikel van haar hand, What do we actually know about Mohammed? dat dit nog eens aantoont.

Ze maakt daarin op elegante wijze korte metten met de suggestie dat Mohammed misschien wel nooit heeft bestaan (ook tijdens mijn lezingen een vaak terugkerende vraag), en geeft vervolgens een proeve van haar bewonderenswaardige eigenzinnigheid door een oude pet theory van haar nogmaals voor het voetlicht te brengen: we weten dus niets van Mekka vóór de komst van de islam; is het dan niet mogelijk dat de eerste moslimgeleerden deze onbeduidende stad expres hebben aangewezen als woonplaats van Mohammed, alleen maar om duidelijk te maken dat hij écht een goddelijke openbaring had gehad, op een werkelijk volstrekt afgelegen plek, en dat hij dus niks had geleerd of vernomen uit joodse en christelijke bronnen?

Mohammed heeft zeker bestaan – maar leefde hij wel écht in Mekka? Misschien woonde hij wel in Syrië, of Palestina! En is de Koran daar ook ontstaan!

Maf idee

Het is een prachtig, dwars idee. Bij uitstek geschikt om oude, ingesleten denkwijzen op de proef te stellen. Maar het is ook een volstrekt maf idee. Herkomst en afkomst waren (en zijn) voor Arabieren uiterst belangrijke zaken. Men kende zijn voorouders, waar zij gewoond hadden, naast welke andere stammen, in welke steden en dorpen. De geleerde die op het idee kwam om de verhalen over Mohammed te ‘verplaatsen’ naar Mekka, had dan wellicht een mooie, doodstille achtergrond voor de openbaring gevonden, maar daarmee gooide hij óók de complete familie- en stamtraditie rond de Profeet in het honderd. Tientallen personen zouden dan ineens een andere geschiedenis moeten krijgen – ga dat hun nazaten maar eens duidelijk maken.

Crone geeft in het artikel drie redenen waarom Mohammed wellicht niet in Mekka (en later het nabije Medina) heeft gewoond, maar compleet ergens anders. Ten eerste, de Koran zou de polytheïstische tegenstanders van de Profeet beschrijven als boeren die graan, druiven olijven en dadelpalmen verbouwden. En Mekka was totaal ongeschikt voor deze vormen van landbouw. Ze verwijst hiermee heel duidelijk naar Koranpassages waarin Gods goedheid wordt beschreven. Een voorbeeld:

Hij is het die uit de hemel water heeft doen nederdalen en daarmede hebben Wij uitgebracht gewas van alle soort, en vandaar hebben Wij uitgebracht groen waaruit Wij weer uitbrengen opeengepakte korrels en uit de dadelpalm, uit haar schede, dichte dadeltrossen, en gaarden van wijnranken en olijfbomen en granaatbomen gelijk en ongelijk aan elkander. Ziet naar de vruchten die het afwerpt en hoe het rijpt. In dat alles zijn waarlijk tekenen voor lieden die geloven.
(soera 6, vers 99)

Verdelgde volken

Het handjevol verwijzingen naar graan, drijven, olijven, et cetera is van exacte dezelfde aard. Bewijst dit dat Mohammeds tegenstanders zélf deze producten verbouwden, en dus niet in Mekka kunnen hebben gewoond? Nee, helemaal niet. De Koran somt hier gewoon op wat God voor de mens op aarde laat groeien.

Ten tweede zegt de Koran dat de tegenstanders van de Profeet de opvolgers zijn van eerder uitgeroeide volken. Dat zou betekenen dat ze op of nabij ruïnes woonden, en daarvoor moet je (vindt Crone) in het noorden van Arabië zijn. Het klopt dat de Koran de luisteraars als opvolgers van verdelgde volken beschouwt:

En Wij hebben toch de geslachten voor uw tijd verdelgd toen zij onrecht deden, hoewel toch de boodschappers met de bewijstekenen tot hen waren gekomen maar zij niet gezind waren te geloven. Aldus vergelden wij aan de booshandelende lieden. Daarna maakten Wij u na hen tot stedehouders op de aarde opdat Wij zouden toezien hoe gij handelt.
(10:13-14)

Ongelovige omstanders

Kan het hier niet gaan om Mekkanen? Crone leest de passage mijns inziens veel te letterlijk. De Koran benadrukt immers voortdurend dat God de ongelovige omstanders zal straffen, net zoals Hij dat in de eeuwen daarvoor met zo veel andere steden en volken had gedaan. En nu waren zij ‘stedehouders op aarde’ – wat echt niet wil zeggen dat zij letterlijk op oudere ruïnes zouden wonen; het gaat om geestelijke opvolgers. (Zo zou ik, in het licht van de hele Koran, deze verzen lezen). Bovendien, als Crone dan zo graag een lokale ruïne wil: weet zij zeker dat er onder Mekka niks te vinden valt?

Haar derde argument betreft de bekende mededeling over de stad Sodom, een van die door God al veel eerder verdelgde steden.

En ook Lot behoorde tot de uitgezondenen [de profeten, mh]. Toen Wij hem en zijn huisverwanten redden altegader. Alleen niet een oude vrouw die was onder de talmenden. Daarop verdelgden Wij de anderen. En gij gaat aan hen voorbij in de morgen en des nachts. Zult gij dan niet verstandig worden?
(37:133-138)

Bijbelse verhalen

Crone: ‘de enige manier waarop men een plaats kan passeren in de morgen en in de avond is overduidelijk door daar ergens in de buurt te wonen.’ En dus zouden we Mohammed en zijn tegenstanders ergens in de buurt van Sodom moeten zoeken (volgens de Bijbelse traditie was dat in de buurt van de Dode Zee).

Dat lijkt overtuigend – al klinkt het wat merkwaardig dat de luisteraars blijkbaar elke dag langs die ruïnes zouden hebben gelopen. Daarnaast zijn er twee tegenwerpingen te bedenken: ten eerste is het goed mogelijk dat de Mekkanen een of andere berg, rots of lokale ruïne aanduidden als ‘de rest van Sodom’. Een dergelijke identificatie is helemaal niet vreemd; ook allerlei andere plekken rondom Mekka werden door de inwoners met Bijbelse verhalen verbonden.

Daarnaast is het wellicht verstandig om dat ‘in de morgen en des avonds’ niet letterlijk te nemen, maar meer te lezen als: dagelijks; op weg naar je werk en weer terug; met andere woorden: heel regelmatig. En er staat ook niet: gij gaat aan de stad voorbij maar aan ‘hen’, dat wil zeggen de verdelgde inwoners, aan het lot van die ongelovigen. De passage is, kortom, een waarschuwing aan het adres van de luisteraars (ga niet gedachteloos aan hun lot voorbij!) en geen beschrijving van een veel gemaakt frivool wandelingetje net buiten de stad.

Uitdagen tot denken

Dus nee, ook deze passage doet mij niet twijfelen aan de traditie dat Mohammed uit Mekka kwam. Maar Crone heeft alweer iets bereikt. Ze daagt uit tot denken. Ik hoop dat haar boeken en artikelen dat altijd zullen blijven doen.

Mijn boek ‘Mohammed en het ontstaan van de islam‘ is verschenen bij uitgeverij Athenaeum.

Marcel Hulspas (1960) studeerde natuur- en sterrenkunde te Nijmegen en Utrecht. Hij publiceerde vele boeken, waaronder enkele titels over UFO-onderzoek, ‘Tussen Waarheid en Waanzin‘, een encyclopedie van de pseudowetenschappen, en ‘En de zee spleet in tweeën‘, over de historische bronnen achter het Oude Testament.

Marcel Hulspas, 05.09.2015 @ 10:49

[Home]
 

14 Reacties

op 05 09 2015 at 11:53 schreef Thomas E:

Ach wat maakt het uit: de ene mythe of de andere, rond een bijzonder mens. De Koran werd ‘geschreven’ in een tijd dat er nog zóveel natuurkundige en biologische verschijnselen onverklaard waren, dat je wel heel veel van mystiek moet houden om anno nu nog een serieuze volger te zijn. Hetzelfde geldt uiteraard voor de Bijbel.

op 05 09 2015 at 12:37 schreef Anoniem:

Vanuit geschiedenis ‘feiten’ uit de Islam of elke andere religie met afgoden checken is bijzonder zinloos.

op 05 09 2015 at 20:17 schreef Sasha Berkman:

gaaap

op 06 09 2015 at 12:46 schreef Jeroen S. van den Heuvel:

Ik heb bij deze vraag zoiets van: who cares?

op 06 09 2015 at 19:36 schreef Paul:

Doet het er werkelijk toe of er af en toe een feit klopt in dat boek?

Het is voor mij een beetje “HC Andersen beweert dat de gebroeders Grimm sprookjes vertellen…”

op 07 09 2015 at 12:42 schreef Sasha Berkman:

“Ze daagt uit tot denken” wat een niveau ook…

op 07 09 2015 at 18:16 schreef Maurits Burgers:

Juist als je enorm kritisch kijkt naar geloven, profeten en heilige schriften is het (onder)zoeken van het ontstaan van in dit geval de Islam een interessante bezigheid, of je je nu atheïst noemt, agnost (lelijk woord) of als de Islam je geloof is.
Ik heb van Crone het begrip Hagarisme geleerd . Interessant begrip en originele visie uit het boek dat zij samen met M. Cook schreef, Hagarism: The Making of the Islamic World. Is uit 1977 alweer en ook door haarzelf op allerlei punten herzien dacht ik. Evenzo een verfrissende leeservaring, juist ook met de ‘wetenschap van nu’.
Wiki: “The word “Hagarism” relates to the 7th-century Arabian Peninsula Hagarene tribes, i.e. the descendants of the Egyptian servant girl Hagar, who bore Abraham their son Ishmael. (…) Hagarism begins with the premise that Western historical scholarship on the beginnings of Islam should be based on contemporary historical, archaeological and philological data, as is done for study of Judaism and Christianity, rather than Islamic traditions and later Arabic writings (…)”

op 07 09 2015 at 18:34 schreef marten:

Marcels overdenkingen zijn duidelijk niet besteed aan het publiek hier :P

Zoeken naar wat er echt gebeurd is, is wel degelijk van belang. Geen genoegen nemen met dogma maar verder zoeken naar de waarheid door middel van rede en argumentatie is een nobel streven. Het laat bovendien zien dat de ‘absolute zekerheden’ van de islamisten en salafisten niet bestaan.

op 08 09 2015 at 06:42 schreef Thomas E:

Denk je nu echt dat salafisten zich door dit soort verhandelingen laten overtuigen, Marten? Zij trekken zo weer een blik tegenargumenten open hoor. Men gelooft toch wat men wíl geloven. Zelfs al zou een dode moslim herrijzen en roepen ‘sorry mensen, er bestaat geen hiernamaals, we zijn bedonderd’, dan nog zou men roepen dat hij niet goed gezocht had.

op 08 09 2015 at 06:52 schreef marten:

@Thomas E

Daar heb je helemaal gelijk in, de echte harde kern bereik je nooit. Toch kan het sommigen aan het twijfelen zetten en ook voorkomen dat jonge mensen vallen voor het salafisme.

op 08 09 2015 at 07:21 schreef Peter:

Het ontrafelen van mythologie en verhalen is interessant gewoon omdat het interessant is. De types die meteen in een reflex schieten en zeuren over ‘sprookjesboeken’ en dergelijke als Marcel de vraag stelt of Mo echt uit Mekka kwam, geven blijk van een Droogstoppelige mentaliteit en van NUL belangstelling voor de wetenschap.

Niemand zou sputteren dat Hamlet een fictieve figuur is als iemand ging onderzoeken of hij echt een Deen was.

Proberen de ontstaansgeschiedenis van de koran te achterhalen hoeft dus geen maatschappelijk doel te dienen, zoals het voorkomen dat mensen zich bij IS aansluiten. Het helpt verklaren waarom de we wereld is zoals-ie nu is. Punt.

op 08 09 2015 at 08:27 schreef marten:

Om mijn reacties te verduidelijken:
Een maatschappelijk doel zou zeker niet de reden moeten zijn voor onderzoek – zo introduceer je bias en vooringenomenheid – maar het is juist de methode (rede en argument) en houding (mythologie en verhalen ontrafelen omdat het interessant is) die maatschappelijk nuttig is.

op 08 09 2015 at 09:33 schreef Thomas E:

O maar Peter, ik heb respect voor de wetenschappelijke zoektocht van Marcel Hulspas, laat daar geen misverstand over bestaan. Het is altijd boeiend als iemand gefundeerd durft te twijfelen aan wat vast lijkt te staan. Ik wilde er slechts aan toevoegen dat je de gelovers er meestal niet mee overtuigt. Zo ook het feit dat bepaalde wetenschappers ‘aangetoond’ hebben dat Jezus niet op 25/12 geboren kan zijn, bracht geen gelover niet aan het wankelen.

Maar op zich is een alternatieve exegese op basis van een andere vertalingsinterpretatie altijd intrigerend.

op 12 09 2015 at 22:58 schreef Maurits Burgers:

O maar Peter. Wat een halve onheuse aanhef.
Respect is niets dat Hulspas beoogd.

Nieuwe reactie
Naam:
E-mail:
Homepage:
  Afbeelding invoegen
 

 


Home

Archief

 

STEUN FRONTAAL NAAKT MET EEN TIKKIE!

 

 

OF VIA PATREON!

 

 

Let op: Toelating van reacties en publicatie van opiniestukken van anderen dan de hoofdredacteur zelf betekent geenszins dat hij het met de inhoud ervan eens is.

 

pbgif (88k image)
 

MEEST GELEZEN IN 2024

O Richard K., martelaar van de Afgehaakten

O Liever Wilders dan Yesilgöz

O Hoe Albert Heijn constant probeert ons te bestelen

O Kankerhomo

O Harde Por

O Zijn onze universiteiten antisemitische Hamasbolwerken?

O De meest gelezen stukken van 2023

O Willem Kraan zou met Scharwachter en Dibi hebben meegeprotesteerd

O Neem PVV-stemmers serieus!

O De verpletterende charme van de supertolerante Gidi Markuszower

 

MEEST GELEZEN EVER

O Caroline van der Plas, dwangmatige leugenmachine

O Caroline van der Plas is de Nederlandse Donald Trump

O YouPorn

O Iedereen haat Sander Schimmelpenninck omdat hij écht onafhankelijk is

O Wierd Duk de pro-Russische complotdenker

O Domme Lul

O Frans Timmermans kan het einde van de domrechtse ijstijd zijn

O Wierd Duk en Jan Dijkgraaf, hoeders van het fatsoen

O De koning van het uittrekken van de damesslip

O Haatoma

 

pbgif (88k image)
 

CONTACT
Stuur uw loftuitingen en steunbetuigingen naar Frontaal Naakt.

 

NIEUWSBRIEF
Ontvang gratis de Frontaal Naakt nieuwsbrief.

 

pbgif (88k image)
 

BLURBS
“How does it feel to be famous, Peter?” (David Bowie)

“Tegenover de enorme hoeveelheid onnozelaars in de Nederlandse journalistiek, die zelfs overduidelijke schertsfiguren als Sywert, Baudet en Duk pas ver in blessuretijd op waarde wisten te schatten, staat een klein groepje van ondergewaardeerde woestijnroepers. Met Peter op 1.” (Sander Schimmelpenninck)

“Frontaal Naakt dient een publiek belang” (mr. P.L.C.M. Ficq, politierechter)

“Peter schrijft hartstochtelijk, natuurlijk beargumenteerd, maar zijn stijl volgt het ritme van zijn hart.” (Hafid Bouazza).

“Ik vind dat je beter schrijft dan Hitler” (Ionica Smeets)

“Peter is soms een beetje intens en zo maar hij kan wél echt goed schrijven.” (Özcan Akyol)

“Jij levert toch wel het bewijs dat prachtige columns ook op weblogs (en niet alleen in de oude media) verschijnen.” (Femke Halsema)

“Literaire Spartacus” (André Holterman)

“Wie verlost me van die vieze vuile tiefuslul?” (Lodewijk Asscher cs)

“Pijnlijk treffend” (Sylvana Simons)

네덜란드 매체 프론탈 나크트(Frontaal Naakt)에 따르면, 네덜란드 라 (MT News)

“Echt intelligente mensen zoals Peter Breedveld.” (Candy Dulfer)

“De Kanye West van de Nederlandse journalistiek.” (Aicha Qandisha)

“Vieze gore domme shit” (Tofik Dibi)

“Ik denk dat de geschiedenis zal uitmaken dat Peter Breedveld de Multatuli van deze tijd is.” (Esther Gasseling)

“Nu weet ik het zeker. Jij bent de antichrist.” (Sylvia Witteman)

“Ik ben dol op Peter. Peter moet blijven.” (Sheila Sitalsing)

“Ik vind hem vaak te heftig” (Hans Laroes)

“Schrijver bij wie iedereen verbleekt, weergaloos, dodelijk eerlijk. Om in je broek te piesen, zo grappig. Perfecte billen.” (Hassnae Bouazza)

“Scherpe confrontatie, zelfs als die soms over grenzen van smaak heen gaat, is een essentieel onderdeel van een gezonde democratie.” (Lousewies van der Laan)

“Ik moet enorm lachen om alles wat Peter Breedveld roept.” (Naeeda Aurangzeb)

“We kunnen niet zonder jouw geluid in dit land” (Petra Stienen)

“De scherpste online columnist van Nederland” (Francisco van Jole)

“Elk woord van jou is gemeen, dat hoort bij de provocateur en de polemist, nietsontziendheid is een vak” (Nausicaa Marbe)

“Als Peter Breedveld zich kwaad maakt, dan wordt het internet weer een stukje mooier. Wat kan die gast schrijven.” (Hollandse Hufters)

“De kritische en vlijmscherpe blogger Peter Breedveld” (Joop.nl)

“Frontaal Naakt, waar het verzet tegen moslimhaat bijna altijd in libertijnse vorm wordt gegoten.” (Hans Beerekamp – NRC Handelsblad)

“De grootste lul van Nederland” (GeenStijl)

“Verder vermaak ik mij prima bij Peter Breedveld. Een groot schrijver.” (Bert Brussen)

“Landverrader” (Ehsan Jami)

“You are an icon!” (Dunya Henya)

“De mooie stukken van Peter Breedveld, die op Frontaal Naakt tegen de maatschappelijke stroom in zwemt.” (Sargasso)

‘De website Frontaal Naakt is een toonbeeld van smaak en intellect.’ (Elsevier weekblad)

“Frontaal Gestoord ben je!” (Frits ‘bonnetje’ Huffnagel)

“Jouw blogs maken hongerig Peter. Leeshonger, eethonger, sekshonger, geweldhonger, ik heb het allemaal gekregen na het lezen van Frontaal Naakt.” (Joyce Brekelmans)

‘Fucking goed geschreven en met de vinger op de zere plek van het multicultidebat.’ (jury Dutch Bloggies 2009)

Frontaal Naakt is een buitengewoon intelligent en kunstig geschreven, even confronterend als origineel weblog waar ook de reacties en discussies er vaak toe doen.’ (jury Dutch Bloggies 2008)

‘Intellectuele stukken die mooi zijn geschreven; confronterend, fel en scherp.’ (Revu)

‘Extreem-rechtse website’ (NRC Handelsblad)

‘De meeste Nederlanders zijn van buitengewoon beschaafde huize, uitzonderingen als Peter Breedveld daargelaten.’ (Anil Ramdas)

‘Peter Breedveld verrast!’ (Nederlandse Moslim Omroep)

‘Breedveld is voor de duvel nog niet bang’ (Jeroen Mirck)

‘Nog een geluk dat er iemand bestaat als Peter Breedveld.’ (Max J. Molovich)

‘Godskolere, ik heb me toch over je gedróómd! Schandalig gewoon.’ (Laurence Blik)

 

pbgif (88k image)
 

 

(Advertentie)
 

 

pbgif (88k image)
 

LINKS

 

 

RSS RSS