Seks, leugens en het beest
Hassnae Bouazza
Scène uit ‘Elysia, Valley of the Nudes‘
Niets zo verwarrend als gevoelens van liefde. Ze slopen je, geven je hernieuwde energie, vervullen je met lust, tekenen een onbedwingbare glimlach op je gezicht, breken al je zekerheden af en maken je intens verdrietig en dat binnen hetzelfde uur.
Zo privé als intimiteit is, zo verschrikkelijk fascinerend ook te ontrafelen hoe die precies werkt, die tegenstrijdige gevoelens, de lustvolle hunkering, dat ongrijpbare gevoel dat iemand anders, niet zelden een vreemde, in je teweeg kan brengen. Ik vind het mateloos fascinerend, mijn favoriete romans en films gaan er dan ook over (behalve The Godfather, dan), omdat het blijft boeien en blijft lonken: het idee, of misschien wel illusie, van de volmaakte liefde en de volledige overgave.
Van Leïla Slimani zijn in één keer twee boeken over dit onderwerp in Nederlandse vertaling uitgekomen. In de eerste, ‘Seks en Leugens‘, praat ze met Marokkaanse vrouwen en mannen over liefde, lust en seks in een samenleving waar openlijk nog veel taboe is, maar achter gesloten deuren veel gebeurt – zolang je het maar niet van de daken schreeuwt. Ik schreef het voorwoord voor het boek en toen ik er een aantal maanden geleden mee bezig was, realiseerde ik me weer eens hoe bovengemiddeld nieuwsgierig de buitenwereld is naar het intieme leven van vrouwen in de Arabische landen. Ik sprak er ook over tijdens mijn lezing in het NIMAR die ik hier al eerder publiceerde.
Moreel oordeel
Het probleem met die fascinatie is dat die al snel verwordt tot exotisme en oriëntalisme, maar Slimani is geboren in Marokko, kent het land en de mores en ze onthoudt zich, op een verwondering en verbazing hier en daar na, van een moreel oordeel wat voor haar pleit. De gesprekken die ze voert en de verhalen die de mensen vertellen intrigeren, raken en geven een inkijkje in de worstelingen die mensen doorstaan voor wat liefde en warmte.
Die verlangens van lust zijn mooi, maar het begint bij gevoelens die leiden tot die verlangens en tot verwarrende gedachten die je van de ene gemoedstoestand slingeren naar de andere. En dat emotionele proces, dat vind ik misschien nog wel het interessantst. Natuurlijk, je kunt het wetenschappelijk en klinisch onderzoeken en dan uitleggen dat hormonen en prikkelingen in de hersens tot bepaalde effecten leiden, maar dan ontdoe je het van alles waar het om gaat: de zoete en tegelijk gekmakende ongrijpbaarheid.
In de Tuin van het Beest is de debuutroman van Slimani die bekroond werd met de Prix de la Mamounia, de grootste literatuurprijs van Marokko. In de roman worstelt journaliste Adèle met de ondraaglijke saaiheid van het bestaan. Ze is getrouwd met een degelijke arts met wie ze weinig lijkt te delen, heeft een zoontje, voor wie ze weinig lijkt over te hebben, en zoekt de spanning elders, bij bekende en onbekende mannen, steeds verlangend naar seksuele vervoering, naar een nieuwe ervaring die haar inmiddels murw gesekste lichaam nog kan beroeren.
Verwarring
Het verhaal deed me erg aan Madame Bovary denken: de saaie, maar goed bedoelende echtgenoot, de naar hartstocht hunkerende echtgenote. Liefde versus verlangen, veiligheid versus spanning.
‘Zin hebben is al toegeven’, schrijft Slimani in het begin. Toegeven aan het hongerige beest van verlangen. En op het eind ‘liefde is alleen maar geduld’. Daartussen, op het kruispunt van lust en liefde, bevindt zich het ideaal. Maar voor je er komt, als je überhaupt al in de buurt komt, zijn er littekens gemaakt, is er veel woede, onbegrip en onnodige pijn.
Het schild dat mensen vaak om zich heen bouwen, om zich vooral maar niet kwetsbaar op te stellen, ook Adèle en haar man bezondigen zich eraan -terwijl veel van de schoonheid nu juist in dat kwetsbare zit. In het vallen, in de angst, in de onverwachte betovering.
Slimani schrijft meeslepend, ongehinderd door gêne of taboes, en laat de lezer in verwarring achter. Zoals een goede liefde dat ook doet.
Eerder gepubliceerd op Aicha Qandisha. Hassnae Bouazza is schrijver en journalist, was eindredacteur van en regisseerde Femke Halsema’s serie Seks en de Zonde, schreef een boek over Arabieren, Arabieren Kijken. En ze heeft haar eigen hedonistische site, Aicha Qandisha.
Hassnae Bouazza, 13.05.2018 @ 11:00
RSS