Schrijf zelf uw reli-thriller
Jona Lendering
Ontlezing is een schone zaak. Lezers herkennen clichés niet langer, zodat auteurs met minder intellectuele inspanning hun geld kunnen verdienen. Literatuur wordt nu formulewerk en een succesvol boek kan worden geïmiteerd. Zo is The Book of Names van de Amerikaanse schrijfsters Jill Gregory en Karen Tintori een exacte kopie van Dan Browns Da Vinci-code. Jona Lendering vat de formule voor u samen, suggereert een mogelijke uitwerking en helpt u bij het schrijven van uw onverbiddelijke bestseller.
1. Zorg voor een onthulling. Eindelijk wordt Gods blauwdruk voor deze wereld geopenbaard. Voor maximaal dramatisch effect verzint u een onthulling die een einde maakt aan het gezag van conventionele religieuze autoriteiten. Als Jezus was getrouwd met Maria Magdalena (Da Vinci Code), heeft het christendom er twee millennia naast gezeten; als zesendertig rechtvaardigen worden gedood en het einde van de wereld wordt ontketend (Book Of Names), is het sowieso afgelopen met elke vorm van autoriteit. Probeer het niet met minder.
2. Verwijs naar een halfbekende religieuze traditie. Om het verhaal waarschijnlijk te laten ogen en uw intellectuele credentials op te vijzelen, zorgt u voor een openbaring uit een religieuze traditie die het grote publiek al kent van horen zeggen. Dan Brown verwijst naar de gnostische evangeliën en de verhalen over de Graal; Gregory en Tintori laten kabbalisten strijden tegen gnostici. De wereld van de islam ligt nog onontgonnen.
3. Wees creatief met oude tradities. Aarzel niet aan de religieuze traditie van uw keuze details toe te voegen die er niets mee te maken hebben, zoals het Heilig Huwelijk in de Da Vinci Code en het gebruik van roesmiddelen in Book Of Names.
4. Zorg voor mysterieuze voorwerpen. Denk aan oude manuscripten, codeermachines en magische ringen, om maar wat zaken uit de Da Vinci Code en Book Of Names te noemen. Het vinden van de juiste lezing van het manuscript, het oplossen van de raadsels of het verzamelen van de ringen biedt structuur aan uw verhaal. Akkoord, dit verschilt niet wezenlijk van Kuifje en het Geheim van de Eenhoorn, maar zie punt 13.
5. Vergeet nooit de feministische dimensie. De drie monotheïstische religies bieden in deze tijd weinig ruimte aan vrouwen. Laat een gelijkwaardiger rolverdeling in uw roman één aspect van de openbaring zijn. Dan Brown maakte Maria Magdalena tot een van Jezus’ apostelen, Gregory en Tintori benadrukken dat het jodendom een vrouwelijke manifestatie van het goddelijke erkent.
6. Polemiseer met de realiteit. Zoals in de Da Vinci Code een verwijzing is opgenomen naar The Holy Blood and the Holy Grail van Leigh en Baigent, zo maken de schrijfsters van Book Of Names duidelijk dat kabbala niets te maken heeft met Madonna. Zo’n knipoog naar de realiteit buiten het boek houdt de lezer bij de les. Maak het verder niet te moeilijk – u schrijft niet voor fijnproevers. Grappen als die van Cervantes, die in het tweede deel van Don Quichotte mensen opvoert die het eerste boek hebben gelezen, kunt u beter achterwege laten. Echte humor leidt af van de plot. Zelfspot is geheel uit den boze: uw publiek wil u kunnen geloven.
7. Laat uw eenzame held het opnemen tegen een kapitaalkrachtige groepering. In de Da Vinci Code onderzoekt de held een rijk genootschap dat het geheim van de Graal beheert; in Book Of Names wil een even machtige sekte de Apocalyps uitlokken. De held staat daar eenzaam tegenover. Dit is de simpele romantiek die u ook aantreft in een James-Bondfilm, waarin de held het opneemt tegen Spectre of een rijke boef die uit is op wereldheerschappij. Hetzelfde motief vindt u in elke western (geheimzinnige wreker versus machtige bende) maar is al te vinden in de Odyssee (eenzame held overwint goddelijke tegenwerking en gooit bende uit zijn huis).
8. Zorg voor een sufferd. Geef uw held een gezellin, zodat u de details van uw plot geloofwaardig, via dialogen kunt introduceren: in de Da Vinci Code kan Robert Langdon allerlei zaken uit de doeken doen aan Sophie Nevue, in Book Of Names geeft de Israëlische archeologe Yaël HarPaz hoofdpersoon David Shepherd -en de lezer- lessen in judaica. Godfried Bomans noemde het toepassen van zo’n docent-student-relatie eens het gebruik van ‘een sufferd’.
9. Geef de lezer een gevoel van vertrouwdheid. Laat het verhaal zich afspelen op een plaats waar iedereen als toerist zou kunnen zijn geweest, zoals Parijs of Londen. Uw lezer zal concluderen dat ook hij dit avontuur had kunnen beleven. Geef bekende gebouwen een plaats in het verhaal (Saint-Sulpice of Tower Bridge) en schrik er niet voor terug beschrijvingen op te nemen van bijvoorbeeld het bewakingssysteem van Het Louvre en de tunnels van de London Underground.
10. Begin met een moord. Nader commentaar overbodig. In de twee hier vergeleken boeken gaat het om een naakt lijk in een museum in Parijs en een doodgeslagen archeoloog in een grafveld bij Cairo. Sterke binnenkomers.
11. Pak de lezer bij de lurven. Meervoudige plotlijnen, korte hoofdstukken en wisselende perspectieven bouwen de spanning op. Een ander recept om de aandacht vast te houden: de traumatische jeugdgebeurtenis waarvan de betekenis langzaam duidelijk wordt. In de Da Vinci Code heeft de vrouwelijke bijrolspeelster haar grootvader in een compromitterende situatie betrapt, in Book Of Names gaat het om een bijna-doodervaring. Nog een truc: neem hoofdstukken op waarvan de lezer niet weet door wiens ogen we de gebeurtenissen meemaken. De identiteit van ‘the teacher‘ in de Da Vinci Code wordt pas aan het einde duidelijk, Gregory en Tintory passen het procédé in de tweede helft van hun boek eveneens toe.
12. Een goede titel is het halve werk. Uw manuscript wordt alleen een boek als u de aandacht trekt van een uitgever. Titels als De Da Vinci-code en The Book of Names maken nieuwsgierig omdat ze geen aanwijzing bieden over de inhoud. De truc was al bekend in de negentiende eeuw (De drie musketiers, Dode zielen, Moby Dick).
13. Bied uw lezer houvast. Uw boek wordt alleen een bestseller als het lezers trekt die anders geen boek lezen. Verdoe uw tijd niet met subtiele karakterschetsen, want dat is verloren moeite. Zorg er wel voor dat de moordenaar herkenbaar is aan een fysiek kenmerk (een albino in de Da Vinci Code; een man met twee kleuren ogen in Book Of Names). Laat spannende gebeurtenissen en educatieve beschrijvingen elkaar afwisselen in een herkenbare volgorde (a-b-a-b-a-b), zoals de ontsnappingen en puzzels in de Da Vinci Code en de afwisseling van schietpartijen en kabbalistiek in Book Of Names.
14. Probeer geen literatuur te schrijven. Uw bestseller wordt alleen genomineerd als de jury uw werk kan uitleggen aan TV-kijkers. Gebruik slechts de trukendoos die onder punt 11 is beschreven: door zich hiertoe te beperken, won Münstermann de AKO-prijs. De jury kan op TV niet aangeven waarom de schrijfstijl van Jan van Aken zijn boeken zo meeslepend maakt. Van Aken mag dan een van de betere schrijvers in ons taalgebied zijn, zijn werk is niet nomineerbaar.
15. Werp de critici kluiven toe. Uw award-winning bestseller wordt alleen een hype als echte geleerden zich verwaardigen het tegen te spreken. Om dat uit te lokken, stopt u wat onjuiste gegevens in uw verhaal. Dan Brown nam voorin de Da Vinci Code een lijstje van zogenaamde historische feiten op, waaronder het eeuwenoude bestaan van een Priorij van Sion, kreeg inderdaad pedante reacties en genereerde daarmee de publiciteit die hij nodig had.
16. Bouw routine op. Niet iedereen schrijft een reli-thriller. Dan Brown, Jill Gregory en Karen Tintorini zijn geen debutanten en hebben het sjabloon al eerder in de vingers gekregen. Om u niet in de steek te laten bij het schrijven van uw bestseller, bied ik u hier een opzetje in de vorm van de flaptekst van uw roman Het Alamut Evangelie:
Kort na de moord op een Ierse rugzaktoerist in Jemen ontvangt zijn broer Mike O’Donald een oeroud Koranmanuscript. En dat verandert zijn leven in een hel. In Rome, Marrakech en Cordoba wordt hij opgejaagd door de Assassijnen, een sji’itische sekte die al bijna een millennium wacht op de profeet van de eindtijd en nu Mike nodig heeft voor een gruwelijk ritueel. Al snel tonen ook de Iranese autoriteiten interesse en organiseert de OPEC een olieboycot tegen het westen – alles om te bereiken dat Mike het manuscript afstaat. Zijn problemen worden nog vergroot als zijn jeugdvriendin Esther Lerner aan een krant onthult dat het manuscript gegevens bevat over het leven van Fatima, de dochter van Mohammed. Welke rol speelt Esther? Kan Mike ingaan op het hulpaanbod van de Aga Khan? En waarom streden de Assassijnen eeuwen geleden tegen de Kruisvaarders?
Veel plezier met schrijven, en tot volgend jaar op het Boekenbal!
Jill Gregory en Karen Tintory, The Book of Names. St. Martin’s Press 2007; 0-312-36632-9; 21,00
Jona Lendering is historicus, de man achter de website Livius en mede-oprichter van Livius Onderwijs, waar cursussen worden gegeven over de oude Mediterrane samenlevingen. Onlangs verscheen zijn nieuwe boek Oorlogsmist.
Jona Lendering, 11.02.2007 @ 23:39
16 Reacties
op 12 02 2007 at 01:26 schreef Fidela Gata:
Zegt de naam Salman Rushdie u iets?
op 12 02 2007 at 14:45 schreef babs:
Leuk stuk, maar ik krijg een ‘haar in mijn glas’ gevoel. Schrijf ik een gevoelig liefdesliedje, precies volgens de formule, wil niemand het het op de radio draaien.
En eej, Fidela, ga eens ergens anders Rusdie neerzetten als een formuleschrijver.
op 12 02 2007 at 17:00 schreef Paardestaart:
Jeez – ik ben gelijk al ontzettend benieuwd!
Die Jona – hij schudt ze zomaar uit z’n mouw, en ondertussen jaagt ‘ie het grut de beoeken in ..!
We kunnen er natuurlijk als collectief aan schrijven – of met twee, of drie?
En stel je voor dat het een ontiegelijke hit wordt; vooral in de arabische wereld, ook al zijn de auteurs ondergedoken:-)Wij stellen het gratisch en voor niets op het internet ter beschikking van moslims in de barre landen, net als Irshad Manji…
op 12 02 2007 at 22:12 schreef M. Devrindt:
Paardestaart,
Ik heb een ontwerp voor een religie-thriller klaarliggen dat, snel geschat, aan minstens 12 van de 16 door Jona genoemde kenmerken voldoet. Kenmerk 16, de routine, ontbreekt, maar ook ontbreken bij mij tijd, geduld en eerlijk gezegd, ook talent.
Als je echt interesse hebt, kunnen we misschien tot een vorm van samenwerking komen.
op 13 02 2007 at 11:25 schreef Lagonda:
Leuk project! Ik stel me bij deze beschikbaar als vraagbaak m.b.t. alles dat met occulte genootschappen en de daarmee samenhangende samenzwerginstheorieen te maken heeft. Wie zullen we kiezen als duistere, controlerende groep? De Assassijnen zijn wel een leuke kandidaat.
op 13 02 2007 at 12:37 schreef Elke:
Of de Baal-adepten.
Die schijnen nog steeds in de Libanon aanwezig te zijn, ook al doen ze net van niet…
op 13 02 2007 at 13:43 schreef Marij van Eck:
Maar ook al komen er in een reli-thriller gewetenloze broederschappen voor, wordt de Dom van Turijn voor de zoveelste keer in brand gestoken en doet er een man in mee met een afgesneden tong, wil nog niet zeggen dat het een spannend boek is.Ik heb een tijd geleden het "Sindone complot" gekocht .In dat boek wordt er door verschillende genootschappen naar de Lijkwade van Turijn gezocht. Geschreven door Julia Navarro.Op de achterkant stond dat het boek tot de laatste letter spannend was. Nou, ik heb het boek gelezen tot blz. 44. Het was zo saai en clichématig geschreven, zo weinig boeiend, dat ik het weggelegd heb. Om een spannend boek te schrijven, dat miljoenen mensen lezen, moet je dus wel kunnen schrijven. Van Dan Brown vind ik ik niet al zijn boeken zo spannend maar de "Da Vinci Code" heb ik ademloos zitten lezen. Dus of dat iedereen kan, als de juiste ingrediënten aanwezig zijn, betwijfel ik.Maar ik vond het stuk van Jona lendering wel erg geestig geschreven.
op 13 02 2007 at 16:19 schreef Elke:
Voor degenen die hier dol op zijn: lees ook eens de breed uitgesponnen theorieen over Berenger de Sauniere, de Franse priester uit Rennes le Chateau die de schat van de Tempeliers gevonden zou hebben.
Zijn rijkdom was gewoon aan een zwendeltje (met betalingen voor opgedragen missen te danken, maar soit.
De verhalen zijn werkelijk subliem.
Grafstenen met Verborgen Boodschappen.
Geheime kamers.
Puissante rijkdom.
Malifide Geheime Genootschappen Die Tot Op De Dag Van Vandaag Voortbestaan.
De Here Jezus zelf komt nog voorbij, en anders zijn "dochter" wel.
Merkwaardige geografische driehoeken, die onomstotelijk aantonen hoe het Weggeworpen Plastic Tasje in Ville A, onlosmakelijk verbonden blijkt te zijn met het urinoir in Ville B en de kerk in Ville C.
Vreselijke samenzweringen van de katholieke kerk, hetgeen vooral degenen die zwelgen in het verdoemen van de Europese cultuur ten gunste van instromende niet-Europese cultuur zeer lekker zal smaken.
Ook de Vreselijke Val van een goede herder voor het kapitalistische kwaad, sluit naadloos aan bij de huidige marxistische Europese indoctrinatiecultuur.
Heerlijk.
Alles zit erin.
Net als bij Coq au Vin, zeg maar.
Google Sauniere Rennes le Chateau templar en een urenlang genot van ofwel eindeloze lachbuien, ofwel verontwaardigd naar adem snakken is uw deel.
Altijd prijs; succes verzekerd.
op 13 02 2007 at 16:20 schreef Elke:
Maar dat is niet het enige!
Als u nú bestelt, krijgt u de Priorij van Sion er gratis bij!
op 13 02 2007 at 17:14 schreef Lagonda:
Nah, Sauniere is ouwe koek. De vermoordde curator uit De Da Vinci Code is naar hem vernoemd.
Ken je de Vlaamse variant? Over het ‘Lam Gods’, een drieluik waarvan wordt gezegd dat het de geheime locatie van de Heilige Graal prijsgeeft, en dat in 1940 op last van de Nazi’s is gestolen uit de St. Baafskathedraal in Gent? Ene Arsène Goedentier was de hoofdverdachte (en heeft-ie geen prachtige naam?), maar werd later vermoord.
op 13 02 2007 at 17:17 schreef Lagonda:
Oh ja — en niet alleen Da Vinci verstopte codes in zijn schilderijen, ook onze eigen Vermeer kon er wat van. Hij gebruikte bepaalde hoeken in zijn schilderijen, en is daarom uiteraard lid van de Illuminati, de Rozenkruisers, de Bogomillen en de Vrijmetselaars natuurlijk — maar daar is onderhand iedereen lid van.
http://www.vermeersriddlerevealed.com/grail_geometry.shtml
op 13 02 2007 at 17:27 schreef Lagonda:
Ow, en dan natuurlijk ook nog de invloed van de Vrijmetselaars en andere agenten van de Nieuwe Wereldorde op de bouw van de luchthaven in Denver. Met name de originele muurschilderingen in de hal zijn al jaren een bron van speculatie. Blijkbaar worden in ondergrondse ruimten onder het vliegveld aliens, danwel gekloonde Elvis-imitatoren gevangen gehouden. Nah ja, lees zelf maar:
http://www.bibliotecapleyades.net/sociopolitica/esp_sociopol_denver02.htm
op 13 02 2007 at 19:25 schreef Elke:
En wat te denken van de miriaden van Verdwenen Ikonen, en ook nog de huilende Mariabeelden + bijbehorende wonderbaarlijke genezingen…
En wat ligt er nu eigenlijk precies onder de poten van de Sphinx?
En hoe oud istie eigenlijk?
Om van Roswell nog maar niet te spreken; dat is zo onderhand ook een religieuze beweging geworden.
De 9-11 complottisten zijn hard op weg om dat achterna te gaan; hun sites vol "bewijzen" zijn even zeldzaam als mist in Londen.
op 13 02 2007 at 19:33 schreef vander F:
Geweldig, Assassijnen,
Mike belandt uiteraard in Iran waar hij in Yazd beschermd wordt door Zoroastriërs die al bijna een millennium de Assassijnen afhouden van Totale Wereldheerschappij.
Maar goed,
ik heb me verwaardigd meneer Brown te lezen.
‘Snelle’ schrijver, hoog Kuifje gehalte, snelheid en diepgang van een draagvleugelboot.
Teflon coating, er blijft niets ‘hangen’.
Brainfastfood,
snel bevredigd, snel weer honger,
een one-night-stand, er induiken, ruiken, proeven, schreeuwen, een plotselinge passie.
De volgende ochtend loop je onthecht naar huis, alleen, de wereld glijdt langs je heen, niemand die jou ziet.
Waarom?
op 13 02 2007 at 20:08 schreef Paardestaart:
Ik weet niet of Wilkie Collins ooit een reli-mystery geschreven heeft, maar hij is volgens mij wel de beste in het genre
Wie heeft The Moonstone gelezen, of Woman in White?
Op deze iste kune je zijn werk gelwoon downloaden; hij is namelijk al meer dan hodnerd jaar dood. Als je van het tijdloze genre houdt is het heerlijk, en hij schrijft niet ouderwets – geloof ik; mijn tolerantie voor 19e eeuwers is redelijk hoog:-)
http://www.literature.org/authors/collins-wilkie/
Ik snap bij God niet hoe iemand een plot verzint, dus niks voor mij dit repertoire, maar ik zou het wel enig vinden om zoiets te doen:)
op 16 02 2007 at 08:54 schreef coco:
Na THE DA VINCI CODE (en voor de fans ANGELS & DEMONS) zijn alle fast-paced thrillers met een religieuze link direct in een hokje te plaatsen. Hierbij vergeten we dat Brown natuurlijk niet de uitvinder is van dit subgenre. Wel de meest succesvolle. Dat staat buiten kijf. Dat THE BOOK OF NAMES hierin ook terecht komt, is ook logisch. Dat ze goed gekeken hebben naar het populaire format is alleen maar slim van de routiniers (Gregory & Tintori). Maar THE BOOK OF NAMES heeft een aantal factoren waardoor het TOCH zeer de moeite waard is. De wetenswaardigheden over de kabbalah, dat enorm in populariteit aan het groeien is (kabbalah = hot in 2007!). Het bevat goede personages, tegen het randje van clichematig aan (de professor, de Rabbi, etc.) en is bij uitstek een "filmisch" boek. En goed verfilmbaar, wat we van DDVC niet echt kunnen zeggen. Snel, inhoudelijk dik in orde en nog spannend ook.
Ter info: het boek verschijnt in april in Nederland, getiteld: HET BOEK DER NAMEN. Zie ook:
RSS