Noblesse oblige
Jona Lendering
Illustratie: Carl Larsson
Troje is een legendarische plaats, in de letterlijkste zin des woords. Dat komt door één gedicht, de Ilias. Het moet ergens in de achtste eeuw voor Christus zijn samengesteld (hoewel niet per se in de vorm waarin wij het kennen) door een dichter die “Homeros” wordt genoemd. Hij snijdt verschillende thema’s aan, maar de centrale gedachte is hoe erg het is als, tijdens een oorlog, de leiders verdeeld raken.
En passant legt Homeros uit wat van een leider wordt verwacht, zoals in het gesprek tussen de twee aanvoerders van de krijgers uit Lycië, Sarpedon en Glaukos. De eerste legt de tweede uit waar het in het leven om draait:
Waartoe zijn wij beiden in Lycië geëerd boven allen door erezetels, door gebraden vlees en altijd gevulde bekers? Waartoe ziet men tot ons op als tot de goden? Waartoe bewonen wij aan de oevers van de Xanthos een groot domein, aan wijngaarden en aan ander vruchtbaar land rijk?
Verplicht dat ons nu niet te staan in het voorste gelid van de Lyciërs en ons te storten in het hete gevecht, opdat de hecht gepantserde Lyciërs aldus spreken: “Waarachtig, niet roemloos waren onze koningen, die in Lycië over ons heersen; zij eten de vetste schapen en drinken de beste wijn, als honing zo zoet, maar zij strijden in onze voorste gelederen.” (vertaling M.A. Schwartz)
With great power, there must also come great responsibility. Wie op een bepaalde manier bevoorrecht is, heeft ook plichten. In onze tijd heeft deze norm echter niet meer te maken met de privileges die bij je afstamming behoren, want wij leven niet meer in een aristocratische wereld. Onze elites zijn financieel, intellectueel en bestuurlijk.
Maar ook al zijn onze elites veranderd, de norm lijkt van de Ilias tot Spider-Man niet te zijn veranderd. Ik heb al eens geblogd over het Wilhelmus, maar ik zou ook Multatuli kunnen noemen, die zijn inkomen en pensioen als bestuurder opofferde omdat hij zich aan zijn eer en geweten verplicht voelde op te komen voor de Javaan.
Misschien is het idee dat wie geprivilegieerd is, bereid moet zijn offers te brengen voor de gemeenschap, een universele norm. Classici nemen dat vaak voor vanzelfsprekend aan (voorbeeld), zonder daarvoor werkelijk bewijs aan te dragen. De voorbeelden die ik hier noemde zijn maar een selectie – in een kladversie van dit stukje stonden er meer – maar zelfs meer voorbeelden vormen nog geen bewijs dat de norm bestaat in álle samenlevingen en dus universeel is.
Misschien is noblesse oblige inderdaad een universele norm. Misschien is het dat ook niet. Ik voor mij vermoed van wel, maar het mag niet worden aangenomen als vanzelfsprekend.
Historicus Jona Lendering won in 2010 de Oikos Publieksprijs. Lees zijn boeken. Meld u aan voor een cursus op Lenderings onderwijsinstituut Livius. Uw leven wordt erdoor verrijkt.
Jona Lendering, 05.06.2012 @ 21:50
52 Reacties
op 05 06 2012 at 21:55 schreef You On A Gin:
Wat leuk, Jona Lendering! Dank je wel.
Ik zie noblesse oblige als enigszins verwant aan het Zwaard van Damokles en “hoge bomen vangen veel wind”.
op 05 06 2012 at 22:31 schreef MNb:
Dit stuk laat zien waarom ieder mens met intellectuele aspiraties regelmatig de Mainzer Beobachter moet lezen. Ik kende het al.
Mij lijkt dat noblesse oblige als hypothese gesteld moet worden. Met zijn allen op zoek dus naar een tegenvoorbeeld om het te weerleggen.
Suriname is dat alvast niet. Om de haverklap staan er oproepen in de krant van mensen die menen dat politici zich naar allerlei hoogstaande normen – altijd te maken met nationaal belang ipv eigenbelang – moeten gedragen. Dat doen ze uiteraard niet, maar men acht de norm iig met de mond erg belangrijk.
op 05 06 2012 at 22:56 schreef You On A Gin:
Macht maakt hypocriet. Daar is eens een heel mooi onderzoek naar gedaan. Mocht er interesse zijn, dan wil ik dat wel even opsnorren.
op 06 06 2012 at 00:39 schreef vander F:
Maar ook de filosoof, ijdelheid en macht zoals nu bij Bernard-Henri Lévy.
http://www.trouw.nl/tr/nl/5116/Filosofie/article/detail/3262726/2012/05/29/Filosoof-Levy-pleit-met-ijdele-film-voor-interventie-in-Syrie.dhtml
Waar Lévy als een Plato Dio van Syracuse, het Elysée, raad geeft.
Ik denk dat hijzelf ‘noblesse oblige’ in gedachten heeft,
maar een filosoof als politicus, machthebber, ik weet niet.
op 06 06 2012 at 05:44 schreef leo schmit:
In de Middeleeuwen werd de ‘Koningsspiegel’ gebruikt om de heerser bij de les te houden en hem gedragsnormen (deugden) voor te schrijven. Daarvan bestaan talrijke voorbeelden. Een van de bekendste is die van Eagidius van Rome geschreven voor de jonge Philippe van Frankrijk, rond 1430. Een variant hiervan werd nog in de 17de eeuw door Schefferus in het Zweeds uitgegeven. Ironisch genoeg boden de ‘koningsspiegels’ de heersers van Frankrijk en Zweden een excuus voor het buiten spel zetten van parlement of adel en invoering van het absolutisme.
op 06 06 2012 at 07:47 schreef Peter:
Dat het principe niet erg hoog in het vaandel van de huidige elite staat, in welk land ter wereld dan ook, lijkt me boven alle twijfel verheven. Of vindt iemand Mark Rutte het equivalent van Sarpedon? Ook de bankiers lijken niet erg geneigd iets terug te doen voor hun gratis gebraad en gevulde bekers.
op 06 06 2012 at 08:26 schreef Bigpete:
Het enige dat de “nobelen” tegenwoordig nog interesseert is graaien tot een kunst verheffen, ondertussen bedrijven naar de klote helpen en roepen dat de werknemer zich moet matigen.
En dat alles met instemming van schertsfiguren als Wim kok en andere omhooggevallen ex politieke zwetsers.
Het wordt tijd de de Franse revolutie zich herhaalt.
op 06 06 2012 at 08:48 schreef You On A Gin:
@ Peter
Inderdaad niet, maar kleine kanttekening – ze pompen een hoop van die centjes ook wel weer terug in de economie.
Dat deed de queen bitch de afgelopen dagen vast ook wel, met dat exorbitante partijtje van d’r, maar waarom verwachtte ik dan elk moment een nieuwsbericht van “Om het jubileum extra te vieren heeft ze besloten om 10% van haar rijkdom te gebruiken om de hongerigen op de wereld te helpen voeden”?
En waarom doet mijn maagzuur zo interessant bij de gedachte dat ik dit blijkbaar toch een beetje verwachtte en dat er niets van terecht is gekomen?
Het is geen jaloezie – ik heb eten en een dak boven mijn hoofd. Dus wat is het dan?
op 06 06 2012 at 09:53 schreef Pyt van der Galiën:
Pete, je wordt nog eens anarchist! Onbegrijpelijk dat jij met dergelijke standpunten overweegt VVD te stemmen. Dat is nu juist de partij die alles wat jij in je eerste alinea beschrijft als een deugd beschouwt.
op 06 06 2012 at 10:05 schreef Peter:
Het wordt tijd de de Franse revolutie zich herhaalt.
Ik neem aan dat Jan Bennink en Marck Burema hier een screen-shot van hebben gemaakt.
op 06 06 2012 at 10:11 schreef Bigpete:
Vlak de PvdA niet uit Pyt. Het aantal commissarissen van linkse signatuur in grote ondernemingen die klakkeloos instemmen met krankzinnige bonussen en salarisverhogingen voor de top en ontslag voor de werknemers is niet te tellen…
Ik heb lang VVD gestemd vanwege hun standpunten mbt veiligheid en vreemdelingenbeleid. Met de heiligverklaring van de marktwerking en zeker de uitwassen daarvan heb ik niks op.
Minister Bos (je weet wel: noem 3 voorbeelden…) deed ook niks aan de bonuscultuur toen hij eenmaal op het pluche zat. Van de politiek hebben we niets te verwachten, noch van links noch van rechts.
Ik heb een paar keer in mijn naïviteit gedacht: nu gaan er dingen veranderen, het bleek allemaal niet waar.
op 06 06 2012 at 10:17 schreef You On A Gin:
@ Bigpete
Om Pyt een beetje aan te vullen (graag even goed lezen):
http://www.guardian.co.uk/uk/2012/jun/04/jubilee-pageant-unemployed
op 06 06 2012 at 10:20 schreef sjaak:
Toch mag ook best gezegd worden dan onze Blonde Germaanse Noblesse erg veel doet voor zielige islamitische woestijnbewoners die hier in Nederland komen, in de vorm van veel gratis onderwijs en opvoeding, en natuurlijk een riante gratis uitkeringsgeldkraan.
op 06 06 2012 at 11:15 schreef Sasha Berkman:
Het gaat de goede kant op!
http://sargasso.nl/archief/2012/06/05/europa-keert-zich-af-van-centrum-rechtse-partijen/
op 06 06 2012 at 11:26 schreef sabaroth:
Ik had het niet mooier kunnen verwoorden Big Pete.
Links of Rechts je wordt altijd in je reet genaaid en zo gaat dat al eeuwen en eeuwenlang.
Wat ik dus oprecht niet begrijp is dat mensen nog gaan stemmen.
Kan iemand me daar ook maar 1 goede reden voor geven?
op 06 06 2012 at 11:34 schreef sjaak:
op 06 06 2012 at 10:11 schreef Bigpete:
“Vlak de PvdA niet uit Pyt. Het aantal commissarissen van linkse signatuur in grote ondernemingen die klakkeloos instemmen met krankzinnige bonussen en salarisverhogingen voor de top en ontslag voor de werknemers is niet te tellen”
Inderdaad, Bigpete, we zien veel PvdA’ers in rap tempo evolueren van SlimLinks naar DomRechts, met alle bijbehorende emolumenten.
op 06 06 2012 at 11:59 schreef Sandro:
De goede kant op!?
Dus de opkomst van extreem-links is een goede zaak? Is dat wat je wil zeggen sasha? Dat is namelijk, buiten het verlies van centrum-rechts, ook een conclusie uit je link. Nog een conclusie is dat in bepaalde gebieden door het verdwijnen van centrum-rechts, extreemrechts in opmars is.
De goede kant op……hmmmm…..
op 06 06 2012 at 12:14 schreef Pyt van der Galiën:
@Pete
Ik ben het met je eens wat de PvdA betreft, hoor. PvdA en CDA zijn niet meer dan machines om bestuursfuncties te verwerven. Ik kom uit een PvdA-nest (je stemde PvdA en je was lid van NVV en VARA, daar werd destijds helemaal niet over gediscussieerd) en hoewel ik ver links sta van de PvdA, gaat de ideologische verwording van die partij me ondanks alles aan het hart. De oude sociaal-democratie had beslist bestaansrecht, al vond ik Den Uyl natuurlijk destijds maar een rechtse gehaktbal (“Joop Atoom”).
Eigenlijk geldt hetzelfde ook een beetje voor het CDA. De oude ARP had wel degelijk een coherente maatschappijvisie die ze ook uitdroeg. Ook die partij had bestaansrecht. Tijden veranderen uiteraard, maar ik vermoed dat de oude Abraham Kuyper zich om zou draaien in zijn graf wanneer hij Maxime Verhagen zou zien of – nog erger – horen.
op 06 06 2012 at 12:51 schreef Sasha Berkman:
ja sandro, ik vind de opkomst van “extreem” links een goede zaak. M.i. hebben we een klassiek klassenbewustzijn nodig om de macht weer terug te krijgen waar hij hoort, bij het volk. De opkomst van extreem rechts zie ik in dat geval met vertrouwen tegemoet.
op 06 06 2012 at 12:55 schreef Thomas E:
“zij eten de vetste schapen en drinken de beste wijn, als honing zo zoet, maar zij strijden in onze voorste gelederen.”
Eigenlijk is er weinig veranderd sinds toen. De veldheren van destijds zijn de bank- en grote bedrijfsdirecteuren van nu. Ze strijden in de voorste gelederen van hun organisaties om de concurrentie te verslaan, en laten zich vorstelijk belonen voor die prestaties. Als hoeren vertrekken zij naar een andere organisatie als ze daar nóg excessiever betaald worden.
Nee, de echte ‘noblesse oblige’ zit in de wetenschap, waar knappe koppen voor relatief magere salarissen anderen opleiden, research doen voor medicijnen, therapieën, apparatuur etc, die vele mensenlevens kunnen redden cq leefbaarder maken. En dokters die de bush ingaan om te helpen. Mensen die voedselbanken runnen. Buddies die terminaal zieken begeleiden. Kortom, al die mensen voor wie geld niet de drijfveer is om hun talenten in te zetten.
op 06 06 2012 at 13:16 schreef You On A Gin:
@ Sasha Berkman:
Alsof met extreem-links de macht bij “het volk” komt te liggen. Mwâ hâ hâ hâ hâ – volgevreten apparatsjiks binnen vijf jaar en het volk kan de schurft krijgen, en een grote bek ertegen hebben, dat leer je al gauw wel af. Zo gaat het ááááál, fucking, ááááál, fucking, áááááltijd. Zo is de mens nou eenmaal. Live with it.
op 06 06 2012 at 13:17 schreef Sandro:
Waarom staat extreem bij links tussen aanhalingstekens en bij extreem rechts niet?
Ik zie de opkomst van extreemlinks overigens met zeer veel vertrouwen tegemoet.
Die van extreemrechts mag wat mij betreft achterwege blijven.
op 06 06 2012 at 13:30 schreef sjaak:
Sasha Berkman:
“”M.i. hebben we een klassiek klassenbewustzijn nodig om de macht weer terug te krijgen waar hij hoort, bij het volk.”‘
Definieer “het volk” . Dat is toch niet toevallig het tokkie volk in de achterstandswijken die nu grotendeels PVV stemt mag ik hopen?
Wie zijn dat “het volk”, zijn dat extreem linkse “sasha berkman” klonen, die beschikken over een hoge intelligentie en ontwikkeling , zoals deze mensen zichzelf graag zien. Want dan zijn het er maar heeeel weinig ben ik bang.
op 06 06 2012 at 14:34 schreef Sasha Berkman:
Nee, sjaak, het volk bestaat uit alle eerlijke hard werkende mensen. Dat een gedeelte van dat volk recentelijk op de PVV heeft gestemt geeft aan hoe belangrijk klassebewustzijn is want het is natuurlijk niet in hun belang om op een fascistische organisatie te stemmen.
op 06 06 2012 at 14:55 schreef Pyt van der Galiën:
@Sabaroth
Wat ik dus oprecht niet begrijp is dat mensen nog gaan stemmen
Omdat het wel enig verschil maakt hoe een regering is samengesteld. Paars+ had andere accenten gelegd dan Bruin 2. Uiteraard zijn er kaders waarbuiten je je als regering niet kunt begeven zonder gestraft te worden (zoals Mitterand ondervond tijdens zijn eerste periode als president). Wellicht zijn het niet meer dan “accenten”, maar die verschillende accenten kunnen voor mensen soms heel ingrijpende gevolgen hebben.
Zo valt bijvoorbeeld het Kunduz-akkoord voor 80% samen met het Catshuis-akkoord, maar het Kunduz-akkoord haalt de huishoudinkomenstoets van tafel. Dat scheelt sommige mensen honderden euro’s per maand.
Een regering met Roemer of Samson als premier zal zich waarschijnlijk ook heel wat minder snel in koloniale avonturen storten, terwijl je er met Rutte vergif op in kunt nemen dat we braaf in de pas zullen lopen wanneer de VS weer eens een exotisch oord gaan platbombarderen in de naam van vrijheid en democratie.
op 06 06 2012 at 16:09 schreef sjaak:
Sasha Berkman:
“ee, sjaak, het volk bestaat uit alle eerlijke hard werkende mensen”
Dus de Pvv’ers zijn geen eerlijke hardwerkende mensen?? Heb je daar bewijzen van? Wel vreemd , als ze kort daarvoor nog PvdA stemde en toen dus wel “eerlijke hardwerkende mensen ” waren.
Je zou dus moeten concluderen dat ze , nadat ze PVV hebben gestemd , plotseling zijn geevoluteerd van “eerlijke hardwerkende Pvda arbeiders” naar “enge fascitische racistische luie uitkeringtrekkende nietsnutten” !!
Dit is wel een razende evolutie, of moeten we zeggen revolutie, waar zelfs Darwin van zou opkijken.
Kunt u ons nader bijlichten in uw visie?
op 06 06 2012 at 16:18 schreef yurp:
Gelukkig weet Sasha Berkman wat goed is voor het volk en zal hij niet rusten totdat wat goed voor hen is aan hen opgedrongen is. Vreedzaam zover mogelijk maar niet noodzakelijk.
op 06 06 2012 at 16:19 schreef Sasha Berkman:
sjaak, je loopt te trollen!
wat begrijp je niet aan “Dat een gedeelte van dat volk recentelijk op de PVV heeft gestemt geeft aan hoe belangrijk klassebewustzijn is want het is natuurlijk niet in hun belang om op een fascistische organisatie te stemmen.” ?
op 06 06 2012 at 17:11 schreef sjaak:
@ Sasha Berkman:
Ik loop helemaal niet te trollen , jij zwamt uit je linksextremistische nek!
Wat is er mis met hardwerkende PVV’ers, vooral als ze een paar jaar daarvoor nog “hardwerkende PvdA’ers” waren ?
Je bent gewoon een racist en haatzaaier.
op 06 06 2012 at 17:13 schreef Sasha Berkman:
yurp, gelukkig weet jij het beter.
op 06 06 2012 at 17:17 schreef You On A Gin:
@ Sasha Berkman
Nou, wat dacht je van, eeeh, diepliggende, gecultiveerde ontevredenheid over de gang van zaken? :)
op 06 06 2012 at 17:42 schreef Sasha Berkman:
Sjaak, iemand je al eens vertelt dat je knettergek bent? Je leest dingen die nergens staan.
op 06 06 2012 at 17:47 schreef leo schmit:
Blijft de prangende vraag of ‘noblesse oblige’ een zaak van het verleden is, iets van koningen en adel en zo. Zo nee, dan is het vrij spel voor de nieuwe elite. Zo ja, hoe kunnen we dat principe weer voor het voetlicht brengen?
op 06 06 2012 at 17:52 schreef babs:
Sasha,
Het volk als een hecht blok. LOL. Niet in hun belang op fascisme te stemmen? Hoezo niet?
De bediende van de markies kijkt neer op de bediende van de notaris, die neerkijkt op de keukenhulp, die neerkijkt op de landarbeider, die neerkijkt op de werkloze. Hét volk bestaat niet, blije fascisten komen voor in alle lagen, behalve in de alleronderste. En zelfs daar, je kunt altijd een uniform krijgen en het daarbij hordende recht anderen verder naar beneden te schoppen.
/ berlanga modus uit
op 06 06 2012 at 18:09 schreef You On A Gin:
@ babs
Naar boven likken en naar beneden trappen, maar tegelijkertijd;
As Above – So Below
Zo rolt de Mens.
op 06 06 2012 at 18:54 schreef Pyt van der Galiën:
Met die noblesse oblige viel het in het verleden ook nogal mee, hoor. Natuurlijk zagen die elites zich graag afgebeeld als nobele helden, maar de werkelijkheid was heel wat prozaïscher. Terwijl Plato en zijn vrienden verheven discussies voerden, werkten de slaven zich dood in de mijnen. De peons moesten het natuurlijk ook niet in hun hoofd halen een deel van de koek op te eisen, want dan konden ze een zwaard in hun nek krijgen.
Jammer genoeg kunnen we Spartacus en de opstandige gladiatoren die eindigden aan het kruis niet meer vragen hoe het zat met de noblesse oblige van de Romeinse elites. Of de Duitse boeren wat ze vonden van de Duitse elite rond 1525. Of al die miljoenen andere mensen die een beetje groter deel van de koek die de elites voor zichzelf gereserveerd hadden opeisten en wiens koppen er door de toenmalige elites dus werden afgehakt.
Aardig concept hoor, die noblesse oblige, maar ik betwijfel of het buiten heldendichten ooit een rol van betekenis heeft gespeeld.
op 06 06 2012 at 19:01 schreef Sasha Berkman:
Whatever babs. Ik heb het over het belang van het klassebewustzijn. Brul jij maar lekker in koor met Sjaak
op 06 06 2012 at 21:18 schreef Thomas E:
“Hij snijdt verschillende thema’s aan, maar de centrale gedachte is hoe erg het is als, tijdens een oorlog, de leiders verdeeld raken.”
Ergens in de Ilias wordt dan ook gezegd: ouk agathon polikoiraniè, heis koiranos esto! Wat zoveel betekent als: Het is niet goed als meerderen het voor het zeggen hebben, één moet de baas zijn! Een vreemde uitspraak als we ons bedenken dat ongeveer rond dezelfde tijd de democratie in Athene ‘uitgevonden’ werd. Maar goed, met al die stadstaatjes (en zonder internet) leefden de diverse bestuursconcepten nog geïsoleerde levens.
op 06 06 2012 at 22:54 schreef vander F:
@Sasha,
klassebewustzijn?
Wat is dat eigenlijk, of beter gezegd, wat betekent dat begrip in jou visie?
Ik kan me er wel iets bij voorstellen, maar dat is meer een historische overpeinzing, zeg maar een 19’e of 20’ste eeuwse aanduiding waarvan ik niet weet hoe die heden ten dage op onze maatschappij toe te passen.
Ik ben wel benieuwd naar wat je dus bedoelt met ‘klassen’ en wat het belang van is van het bewustzijn daarvan.
@Thomas E.
met een beetje fantasie kun je ‘heis koiranos esto! ‘ loslaten op de huidige discussie rond het voortbestaan van de Europese Unie, lijkt me een centraal thema.
@Pyt,
‘maar ik betwijfel of het buiten heldendichten ooit een rol van betekenis heeft gespeeld.’
op zich wel hoor, zeker in de tijd vóór de natiestaten, waar plaatselijke adel nog een echte leidersrol had.
Om het gepeupel in de hand te houden moest je je wel voegen naar dit begrip wilde je serieus en geliefd worden genomen, tyrannieke macht heeft altijd in een kwaad daglicht gestaan alhoewel in Griekse ogen de democratie in potentie een nóg kwalijker regeringsvorm was.
Door het gelijk(waardig)makende effect van democratie verdwijnt het hele begrip Noblesse Oblige eenvoudigweg.
op 07 06 2012 at 02:31 schreef leo schmit:
In vervolg op mijn inleg over de vorstenspiegel noem ik ook nog even de discussies die in Middeleeuwen werden gevoerd rond ‘regicide’, de vraag of het volk het recht had om de vorst die de ‘noblees oblige’ aan zijn laars lapte om zeep te helpen. Ik meen dat John of Salisbury daar rond 1100 veel werk van maakte. Maar dat weet Jona beter met bronnen bij de hand.
Blijft de vraag of ‘deugdelijk’ gedrag van de heerser een universeel gegeven is of dat dit typisch voor de standenmaatschappij was.
op 07 06 2012 at 08:19 schreef yurp:
@Sasha Berkman
Ik weet het niet beter en pretendeer het ook niet beter te weten. ‘Het volk’ stemt maar op degenen waarop zij denken te moeten stemmen. Dat is nou eenmaal wat wij dan democratie noemen.
op 07 06 2012 at 10:37 schreef Sasha Berkman:
yurp, gefeliciteerd met deze open deur.
op 07 06 2012 at 13:31 schreef Pyt van der Galiën:
@Van der F.
Sorry hoor, maar meer dan verheven praatjes was die noblesse oblige nooit. Eén uit duizenden voorbeelden is het verslag van een dorpspriester van de hongerwinter van 1709 in Frankrijk. Niet veel noblesse oblige te bespeuren daar, destijds.
But they (de armen) were soon begrudged the only help they had. They were forced, by the threat of great penalties, to return to their homes, and there soon appeared the most beautiful edicts in the world to help them, which, however, served only to increase their misfortune. Each parish was supposed to feed its own poor; but for this it would have been necessary for the poor to feed the poor. So these lovely edicts were without effect, and the only way to help the poor, by decreasing the taxes with which they were burdened, was never put into practice. On the contrary, they were increased.
De Franse “elite” betaalde geen cent belasting, alleen De Derde Stand deed dat, waaronder de toch al vaak doodarme boeren. Voor de rest kon je van de Franse elite verrekken. Ik handhaaf dus maar gewoon mijn stelling: noblesse oblige komt uitsluitend voor in heldenepen.
op 07 06 2012 at 13:48 schreef Sasha Berkman:
Uberhaupt is het een verwerpelijk feodaal principe. Mischien dat je Bill gates een hedendaags voorbeeld zou kunnen noemen overigens.
op 07 06 2012 at 16:40 schreef yurp:
Dank u vriendelijk Sasha, opener kon ik de deur niet maken.
op 07 06 2012 at 22:11 schreef MNb:
“ik betwijfel of noblesse oblige buiten heldendichten ooit een rol van betekenis heeft gespeeld.”
Tot op zekere hoogte wel. Denk aan de Gracchen of, merkwaardigerwijze, aan Erwin Rommel, die soms aan de frontlinie vastgelopen trucks hielp lostrekken.
op 07 06 2012 at 22:17 schreef MNb:
Sorry voor de dubbelpost – weer eens te snel op verstuur geklikt.
Thomas E, de verhalen van de Ilias en Odyssee spelen eeuwen voor de Atheense democratie. Er zit meer tijd tussen (minstens 5 eeuwen) dan tussen het algemeen kiesrecht en het absolutisme van de Zonnekoning in Europa.
op 07 06 2012 at 23:24 schreef Sasha Berkman:
Het is een mythe net als Robin Hood
op 08 06 2012 at 09:57 schreef Thomas E:
@MNb
Je hebt helemaal gelijk. Ik had het natuurlijk moeten opzoeken. Ik putte een beetje uit m’n gym-geheugen, maar zat er 2 eeuwen naast. Tussen Homerus en Cleisthenes van Athene, bedoel ik.
op 08 06 2012 at 12:44 schreef Pyt van der Galiën:
De Gracchen zijn een slecht voorbeeld. Die wilden radicale hervormingen doorvoeren uit een gevoel van sociale rechtvaardigheid én omdat ze (terecht) dachten dat die hervormingen noodzakelijk waren om het voortbestaan van Rome te verzekeren.
Dat iemand uit de bovenlaag de maatschappij wil hervormen heeft niks met “noblesse oblige” te maken. Kunnen we ook wel gaan beweren dat Bakoenin en Kropotkin (beiden van adel) gedreven werden door “noblesse oblige”.
Ik schenk je Rommel. Houden we dus uit 50 eeuwen geschiedenis precies één concreet geval van “noblesse oblige” over, wat ik een vrij mager resultaat vind.
Los daarvan heeft Sasha denk ik gelijk. “Noblesse oblige” is feodaal gedoe. Het is Markies de Cantecler die de livreiknecht met Kerstmis een dubloen toewerpt, mits die livreiknecht buigt als een knipmes en zich van zijn plaats bewust is. Weg ermee.
op 08 06 2012 at 14:57 schreef babs:
Of bedoelt Sasha met feodaal gedoe meer mafiapraktijken? De groenteman moet de crimineel betalen voor ‘bescherming’. Vervolgens zijn er af en toe wat criminelen te vinden die hun betalende klanten nog wat bescherming bieden ook.
op 18 06 2012 at 23:16 schreef Sasha Berkman:
http://www.zie.nl/video/achterklap/Bono-ontmoet-idool-Aung-San-Suu-Kyi/m1fzep4fgqnx