Home » Archief » Raadsels


[27.06.2011]

Raadsels

Thomas Cool

Het boek van mijn oudtante Tine Cool ‘Wij met ons vijven in Rome‘ werd in 1928 bekroond als beste meisjesboek. Het boek verhaalt het leven van een kunstenaarsfamilie in de Villa Strohl-Fern in Rome 1892-1896. Het boek stond in 1970 thuis in de boekenkast en ik las natuurlijk geen meisjesboeken. Pas een paar jaar geleden kwam ik aan lezing toe vanwege de herkomst uit de familie, en tot mijn verrassing vond ik het eigenlijk een mooi verhaal – of bleek ik meer meisje dan ik had gedacht.

Je kunt je voorstellen hoe het is: als kind opgroeien in Rome anno 1895, in een villa vol met kunstenaars temidden van een Gaudi-achtig park. Wanneer zijn oudste dochter ziek wordt, ontstaat er ook de spanning dat de kunstenaar moet kiezen tussen kunst of kind. De gedachte aan een Engelse vertaling kwam zo al eerder op, maar werd onvermijdelijk door de recente kunsthistorische belangstelling voor de Villa, met de drie boeken van Angela Windholz, Giovanna de Feo en Christine Thomé.

Het boek van Tine is op zichzelf een mooi verhaal maar is ook een historisch document voor een klein stukje Europese cultuur met een tijdsbeeld omtrent die kunstenaars. Het waren immers niet de minste talenten die een Prix de Rome kregen om zich aldaar verder te bekwamen. Die Engelse vertaling ‘The five of us in Rome‘ 2011 ligt er nu. Er zijn nog wel enkele losse eindjes blijven liggen. Zeg maar grote raadsels.

In het Nederlands origineel geeft Tine wonderlijk genoeg geen persoonsnamen maar omschrijvingen. Het maakt het lastig voor de lezer om zich met de karakters te identificeren en dat zal een van de redenen zijn waarom het als kinderboek uit de aandacht is geraakt.

Met zorgvuldig lezen van die omschrijvingen en gebruik van het familiearchief (waarvoor dank aan Tresoar te Leeuwarden en mijn vader) en Google ben ik erin geslaagd toch veel terug te vinden. Een belangrijk uitgangspunt was het artikel van Albert Zacher in de Frankfürter Zeitung van 9 juni 1895 waarin de kunstenaars Emil Fuchs en Curt Stoeving direct genoemd worden (zie het origineel of de vertaling destijds in de Leeuwarder Courant). Paul Peterich en Wilhelm Kumm waren ook terug te vinden, en deze twee staan met de familie op de unieke foto die nu de omslag van de Engelse vertaling siert – en die in alle waarschijnlijkheid is genomen door Alfred Wilhelm Strohl-Fern zelf.

In genoemde periode was Tine zelf eerst bijna 5 en bij terugkeer net 9 geworden. Haar gevoelens en impressies in het boek zullen authentiek die van haar zelf zijn maar feitelijke gegevens zal ze bij haar moeder hebben moeten navragen. Het Nederlands origineel blijkt zo lacunes te bevatten. Bijvoorbeeld bespreekt Tine hoe de koningin-moeder van Italië bij de buurman Emil Fuchs op bezoek komt. Het is een spannend moment in het boek want vader en het hele gezin hopen dat het hoge bezoek ook de extra twee meter naar het eigen atelier aflegt. Echter, in die periode is de koningin-moeder allang overleden. Emil Fuchs bespreekt zijn biografiedat het koningin Margherita zelf is die op bezoek komt – de eerste koningin van het verenigde Italië naar wie ook de eerste pizza is genoemd.

Na veel tobben en lange strandwandelingen bedacht ik dat toen Tine het boek schreef, Margherita al sinds 1900 bekend stond als de koningin-moeder, omdat haar echtgenoot in 1900 overleed en haar zoon koning werd. In de Engelse vertaling is het nu dus inderdaad koningin Margherita zelf die op bezoek komt. Zo ontstaat ook een extra effect want op het moment van het bezoek is overgrootvader juist bezig met zijn grote schilderij ‘Het Pantheon’ terwijl wij weten dat Margherita daar later haar graftombe vindt. Ik laat u dan raden of zij wel of niet een bezoek aan dat atelier brengt waar dat werk groot hangt.

Veel van zulke puzzels zijn opgelost en de Engelse vertaling is zodoende verrijkt met annotaties. Losse eindjes zijn er nog wel overgebleven. Bijvoorbeeld zijn er twee ‘Italiaanse heren van de literatuur’ die het atelier van overgrootvader bezoeken en er is een Russische pianiste die in het atelier aan de andere kant van de muur komt te wonen en die met haar hele dag oefenen de schilder het werken onmogelijk maakt. Het is onbekend wie zij zijn.

Misschien wilt u even meepuzzelen ? Het was een ontdekking dat de buurman Emil Fuchs in 1892 een relatie kreeg met Elvira Fraternali en dat zij bij hem in de Villa introk, toen ze haar relatie met Gabriele D’Annunzio verbrak wegens diens Casanova-gedrag. Elvira was getrouwd met Leoni en werd door D’Annunzio ‘Barbara’ genoemd zodat zij ook als Barbara Leoni bekend staat.

In 1894 publiceerde hij ‘Il trionfo della morte’ waarin hij de affaire met zijn Babarella verwerkt. Opmerkelijk is dat Christine Thomé meldt dat D’Annunzio nog op de Villa op bezoek kwam. Zij noemt Annamaria Andreoli als bron voor het tijdsvenster 1887-1892, maar dat klopt niet als Barbara pas in 1892 op de Villa komt. Verwarrend is dat Trombadori hier de periode 1880-1884 noemt, en Art Renewal neemt dat over, maar toen was Fuchs 14 jaar dus de gegevens van Franco di Tizio dat de breuk in 1892 plaatsvond zullen beter kloppen.

D’Annunzio schreef haar nog in 1895 dus contact op later datum is heel goed mogelijk. D’Annuzio noemde zich ‘stout’ Ariel en het Romeins archief is AR.I.E.L. gedoopt en daar vinden we immers deze brief aan Leoni uit 1895 (waarvan ik helaas de tekst nog niet ken). Is D’Annunzio één van de twee Italiaanse heren van de letteren die bij overgrootvader in het atelier op bezoek kwam ?

In de biografie ‘Gabriele D’Annunzio: Defiant Archangel‘ door Woodhouse vinden we op pagina 123 dat René Doumic in maart 1895 lovend over D’Annunzio schreef, in de Revue Blanche. Dat artikel valt daar echter niet terug te vinden. Het heeft veel zoeken gekost, maar in ‘Gabriele D’Annunzio in France. A study in cultural relations‘ door Giovanni Gullace vinden we dat het de Revue Bleue moet zijn.

Doumics tekst is ook weergegeven in zijn latere boek ‘Les Jeunesuit 1896. Het blijkt vervolgens hier dat ‘Il trionfo della morte’ in stukken gepubliceerd wordt in de Revue des Deux Mondes vanaf 1 juni 1895 (flink ingekort en aangepast zeer tegen D’Annunzio’s zin), ook al is op de website van de Revue niet alles terug te vinden.

Waarom nu al deze aandacht voor Doumic? Wel, in het bovengenoemde Duitse artikel van Albert Zacher is ook sprake van een Fransman ‘Deoumic’ in de Villa. Het lijkt me dat Zacher zich verschrijft, zoals hij ook ‘Gorgueut’ schrijft wat eigenlijk Auguste François Gorguet (1862-1927) moet zijn, die tenslotte in 1894 zijn reisbeurs won zodat hij in 1895 inderdaad in Rome kon zijn.

Kortom, Tines twee mannen van de letteren zouden heel wel D’Annunzio en Doumic kunnen zijn geweest, en dan niet beiden Italiaans maar Italiaans en Frans. Mogelijk kwam D’Annunzio Barbarella een exemplaar van het boek brengen, en was men niet thuis, of zijn beide heren door Fuchs aangespoord om ook eens in het atelier van de buren te gaan kijken ? Helaas ontbreekt een onafhankelijke bron dat D’Annunzio en Doumic elkaar in Rome hebben getroffen.

De zoektocht op het internet geeft ondertussen ook een tijdsbeeld. Bijvoorbeeld vinden we Erik Löffler die de decadentisme van D’Annunzio en Couperus vergelijkt en ook Huysmans aanhaalt die ook weer door Doumic wordt besproken. Couperus schrijft op 7 december 1895 aan zijn uitgever Veen dat mevrouw Couperus de roman ‘Il trionfo della morte’ wil vertalen. Bij dit alles is me nog niet duidelijk geworden hoe Barbara Leoni zelf over dat boek dacht.

Over de Russische pianiste ontstaat er ondertussen ook even een mooie hypothese. La Revue Blanche, waar professor Woodhouse ten onrechte naar verwees, blijkt opgericht door de gebroeders Natanson, en plots geeft het internet prijs dat Thadée Natanson zich in 1893 met Misia Godebska verlooft, ook bekend als Misia Sert, die geweldig piano speelt, en die ach jee, ach jee, in Sint Petersburg is geboren… Is zij de ‘Russin’ die overgrootvader het werken onmogelijk maakt? Is zij in het gezelschap van René Doumic naar Rome gekomen? Hier is haar portret door Renoir en hier door Toulouse-Lautrec. Hier en hier iets meer over haar ingewikkelde leven, en een pijnlijke recensie door Michael Zeeman.

Maar ze gaat blijkbaar pas naar Rome wanneer ze Sert ontmoet, na 1900. Van de kring rond La Revue Blanche en Les Nabis is geen bewijs te vinden dat iemand in de periode 1892-1896 in Rome is geweest. Als klap op de vuurpijl bespreekt Venita Datta in haar ‘Birth of a National Icon: The Literary Avant-Garde and the Origins of the Intellectual in France‘ dat La Revue Blanche juist in 1889 is opgericht in opstand tegen tijdschriften als de Revue des Deux Mondes, waar Doumic in 1894 literair criticus werd, en Doumic komt in haar boek helemaal niet in voor. Het laat zich dan vermoeden dat Misia Sert en René Doumic niet samen naar Rome hebben gereisd. Er zal een andere Russin gezocht moeten worden.

Wie die twee heren en die pianiste waren is alleen een klein detail in het boek. Ik maak er hier alleen melding van om te tonen hoe je via vaagheden en fouten toch interessante dingen kunt ontdekken. De puzzels die zijn opgelost staan in de Engelse vertaling en hebben Tines verhaal verrijkt doordat zij de cultuurhistorische context tot leven brengen. En de zoektocht en zijwegen die hierboven zijn genoemd spelen natuurlijk in dezelfde tijd.

Thomas Cool is econometrist en achterkleinzoon van kunstschilder Thomas Cool 1851-1904. Hij vindt het overigens een grove schande zoals het huidige kabinet met kunst en cultuur omgaat. Het beleid is zijns inziens op economische waandenkbeelden gebaseerd die de barbarij alleen maar erger maken.

Thomas Cool/Colignatus, 27.06.2011 @ 20:06

[Home]
 

11 Reacties

op 27 06 2011 at 22:46 schreef Charles de Gaulle:

Het is een bijzondere maar ook taaie hobby lijkt mij om dit allemaal uit te pluizen, ik wens u daar veel plezier en succes mee.
Iets anders is de veroordeling van het huidige kabinet en de plannen voor kunst en cultuur.
Op een totaalbudget van maar liefst € 900.000.000,= wil men € 200.000.000,= bezuinigen.Dat lijkt in crisistijd nou niet echt onoverkomelijk, maar er wordt (ten onrechte) moord en brand over gegild.Beter ware het als men eens zou gaan kijken wat de beste manier is dit te bereiken.

op 28 06 2011 at 03:27 schreef Sasha Berkman:

Oh Jeh!

Crisistijd!
die crisis bestaat niet charles, dat is een leugen. Het is een ripoff!
we worden gewoon bestolen en kapot gemaakt.

De PVV doet vrolijk mee, het is natuurlijk ook een dochter van de VVD

op 28 06 2011 at 08:35 schreef Sandro:

Tsjonge – jonge…..nee er is geen crisistijd, er is niks aan de hand…..Griekenland is niet faillie en….och laat ook maar.

op 28 06 2011 at 14:38 schreef Sasha Berkman:

Sandro, al die steun voor Griekenland is feitelijk steun voor de banken. De “crisis” is een rip-off waar het griekse volk het hardst voor moet bloeden.

op 28 06 2011 at 15:30 schreef Sandro:

Datzelfde Griekse volk dat geen belasting betaald bedoel je?
Datzelfde Griekse volk dat niet doorgeeft dat Opa gestorven is en dus nog jarenlang zijn pensioentje opstrijkt bedoel je?

Nee, dan heb ik echt medelijden met dat Griekse volk van je.

op 28 06 2011 at 15:40 schreef Sasha Berkman:

jij kunt echt alleen maar populistische praatjes napraten…

op 28 06 2011 at 15:56 schreef Sandro:

Nee hoor, feiten zijn het.
Vaststaande feiten.

De hele Griekse economie maar zeker ook de instelling van de gemiddelde Griek is zo rot als een mispel.

op 29 06 2011 at 00:00 schreef Sasha Berkman:

Er zijn miljoenen grieken die leven op 6 a 9 honderd euries per maand. Je stelt het griekse volk verantwoordelijk voor dingen waar ze part nog deel aan hebben.

Ik geef je 2 links, concentreer je svp op de inhoud.

http://www.vonk.org/201005082592/de-mythe-van-de-luie-griek.htm

http://www.joop.nl/economie/detail/artikel/de_mythe_van_de_zuideuropese_luiheid/

Nooit meer in generaliserende termen over wat voor volk dan ook spreken svp. Dat is godwin in het kwadraat.

op 29 06 2011 at 08:35 schreef Sandro:

helaas Sasha ik heb het gelezen maar ben niet overtuigd

Ik geef je 2 links, concentreer je svp op de inhoud:

http://www.depers.nl/economie/576912/Het-innen-van-belastingen-blijft-een-Griekse-tragedie.html

http://nos.nl/artikel/246180-veel-dode-grieken-krijgen-pensioen.html

Nooit meer goedpraten wat krom is over wat voor volk dan ook. Godwin heb ik een broertje dood aan…..

op 29 06 2011 at 10:30 schreef Peter:

Excuses, maar wat heeft Thomas’ stuk over kunstenaars tijdens het Interbellum precies te maken met de Griekse crisis?

op 29 06 2011 at 11:52 schreef Sandro:

Geen reet Peter.
was actie-reactie.
In dit geval My bad, excuses

Nieuwe reactie
Naam:
E-mail:
Homepage:
  Afbeelding invoegen
 

 


Home

Archief

 

STEUN FRONTAAL NAAKT MET EEN TIKKIE!

 

 

OF VIA PATREON!

 

 

CONTACT
Stuur uw loftuitingen en steunbetuigingen naar Frontaal Naakt.

NIEUWSBRIEF
Ontvang gratis de Frontaal Naakt nieuwsbrief.

 

pbgif (88k image)
 

Let op: Toelating van reacties en publicatie van opiniestukken van anderen dan de hoofdredacteur zelf betekenen geenszins dat hij het met de inhoud ervan eens is.

 

pbgif (88k image)
 

MEEST GELEZEN IN SEPTEMBER

O Steekhoudende argumenten in je broekje

O Hoop en uitsluiting

O Dilan Yesilgöz criminaliseert de watermeloen

O Sven Kockelmann, kwispelhondje van Wilders

O Welkom in Wildersstan!

O Toet-toet, boing-boing

O Domrechts wil het weer over ras hebben

O Baren voor Pieter

O Terrorisme verheerlijken

O Aan Links heb je ook niks

 

MEEST GELEZEN EVER

O Caroline van der Plas, dwangmatige leugenmachine

O Caroline van der Plas is de Nederlandse Donald Trump

O YouPorn

O Iedereen haat Sander Schimmelpenninck omdat hij écht onafhankelijk is

O Wierd Duk de pro-Russische complotdenker

O Domme Lul

O Frans Timmermans kan het einde van de domrechtse ijstijd zijn

O Wierd Duk en Jan Dijkgraaf, hoeders van het fatsoen

O De koning van het uittrekken van de damesslip

O Haatoma

 

pbgif (88k image)
 

BLURBS
“How does it feel to be famous, Peter?” (David Bowie)

“Tegenover de enorme hoeveelheid onnozelaars in de Nederlandse journalistiek, die zelfs overduidelijke schertsfiguren als Sywert, Baudet en Duk pas ver in blessuretijd op waarde wisten te schatten, staat een klein groepje van ondergewaardeerde woestijnroepers. Met Peter op 1.” (Sander Schimmelpenninck)

“Frontaal Naakt dient een publiek belang” (mr. P.L.C.M. Ficq, politierechter)

“Peter schrijft hartstochtelijk, natuurlijk beargumenteerd, maar zijn stijl volgt het ritme van zijn hart.” (Hafid Bouazza).

“Ik vind dat je beter schrijft dan Hitler” (Ionica Smeets)

“Peter is soms een beetje intens en zo maar hij kan wél echt goed schrijven.” (Özcan Akyol)

“Jij levert toch wel het bewijs dat prachtige columns ook op weblogs (en niet alleen in de oude media) verschijnen.” (Femke Halsema)

“Literaire Spartacus” (André Holterman)

“Wie verlost me van die vieze vuile tiefuslul?” (Lodewijk Asscher cs)

“Pijnlijk treffend” (Sylvana Simons)

네덜란드 매체 프론탈 나크트(Frontaal Naakt)에 따르면, 네덜란드 라 (MT News)

“Echt intelligente mensen zoals Peter Breedveld.” (Candy Dulfer)

“De Kanye West van de Nederlandse journalistiek.” (Aicha Qandisha)

“Vieze gore domme shit” (Tofik Dibi)

“Ik denk dat de geschiedenis zal uitmaken dat Peter Breedveld de Multatuli van deze tijd is.” (Esther Gasseling)

“Nu weet ik het zeker. Jij bent de antichrist.” (Sylvia Witteman)

“Ik ben dol op Peter. Peter moet blijven.” (Sheila Sitalsing)

“Ik vind hem vaak te heftig” (Hans Laroes)

“Schrijver bij wie iedereen verbleekt, weergaloos, dodelijk eerlijk. Om in je broek te piesen, zo grappig. Perfecte billen.” (Hassnae Bouazza)

“Scherpe confrontatie, zelfs als die soms over grenzen van smaak heen gaat, is een essentieel onderdeel van een gezonde democratie.” (Lousewies van der Laan)

“Ik moet enorm lachen om alles wat Peter Breedveld roept.” (Naeeda Aurangzeb)

“We kunnen niet zonder jouw geluid in dit land” (Petra Stienen)

“De scherpste online columnist van Nederland” (Francisco van Jole)

“Elk woord van jou is gemeen, dat hoort bij de provocateur en de polemist, nietsontziendheid is een vak” (Nausicaa Marbe)

“Als Peter Breedveld zich kwaad maakt, dan wordt het internet weer een stukje mooier. Wat kan die gast schrijven.” (Hollandse Hufters)

“De kritische en vlijmscherpe blogger Peter Breedveld” (Joop.nl)

“Frontaal Naakt, waar het verzet tegen moslimhaat bijna altijd in libertijnse vorm wordt gegoten.” (Hans Beerekamp – NRC Handelsblad)

“De grootste lul van Nederland” (GeenStijl)

“Verder vermaak ik mij prima bij Peter Breedveld. Een groot schrijver.” (Bert Brussen)

“Landverrader” (Ehsan Jami)

“You are an icon!” (Dunya Henya)

“De mooie stukken van Peter Breedveld, die op Frontaal Naakt tegen de maatschappelijke stroom in zwemt.” (Sargasso)

‘De website Frontaal Naakt is een toonbeeld van smaak en intellect.’ (Elsevier weekblad)

“Frontaal Gestoord ben je!” (Frits ‘bonnetje’ Huffnagel)

“Jouw blogs maken hongerig Peter. Leeshonger, eethonger, sekshonger, geweldhonger, ik heb het allemaal gekregen na het lezen van Frontaal Naakt.” (Joyce Brekelmans)

‘Fucking goed geschreven en met de vinger op de zere plek van het multicultidebat.’ (jury Dutch Bloggies 2009)

Frontaal Naakt is een buitengewoon intelligent en kunstig geschreven, even confronterend als origineel weblog waar ook de reacties en discussies er vaak toe doen.’ (jury Dutch Bloggies 2008)

‘Intellectuele stukken die mooi zijn geschreven; confronterend, fel en scherp.’ (Revu)

‘Extreem-rechtse website’ (NRC Handelsblad)

‘De meeste Nederlanders zijn van buitengewoon beschaafde huize, uitzonderingen als Peter Breedveld daargelaten.’ (Anil Ramdas)

‘Peter Breedveld verrast!’ (Nederlandse Moslim Omroep)

‘Breedveld is voor de duvel nog niet bang’ (Jeroen Mirck)

‘Nog een geluk dat er iemand bestaat als Peter Breedveld.’ (Max J. Molovich)

‘Godskolere, ik heb me toch over je gedróómd! Schandalig gewoon.’ (Laurence Blik)

 

pbgif (88k image)
 

LINKS

 

 


 

(Advertentie)
 

 

 

RSS RSS