Home » Archief » Waarom ben ik geen filosofische zombie?


[28.06.2022]

Waarom ben ik geen filosofische zombie?

Peter Breedveld


Illustratie: Alissa Levy.

Dat onze ik een immateriële aanwezigheid in ons brein is, dat ons lichaam bestuurt zoals de piloten in Neon Genesis Evangelion hun gigantische robots besturen, dat gelooft geen serieuze wetenschapper meer. Maar dit achterhaalde cartesiaanse dualisme, naar de 17e-eeuwse filosoof René Descartes, blijft wel hardnekkig het discours over het menselijke bewustzijn domineren. Daniel C. Dennett maakt er korte metten mee in zijn boek Consciousness Explained uit 1991.

Het is het tweede boek dat ik heb gelezen van vijf boeken over het bewustzijn die ik kocht en van plan ben dit jaar te lezen. Het eerste was een roman, Klara and the Sun van Kazuo Ishiguro, die wat mij betreft inzichtelijk maakt hoe een robot een steeds complexer bewustzijn ontwikkelt, door zelf informatie te verzamelen en te verbinden met andere informatie en zelfstandig conclusies te trekken.

Dennett doet dat ook, door uit te leggen hoe uit primitieve levensvormen uiteindelijk een denkend mens is ontstaan, puur een kwestie van overleven: eerst leren eencelligen gevaarlijke situaties te vermijden puur door pijn, door terug te schrikken na een onaangename ervaring. Steeds complexere levensvormen ontwikkelen steeds gesofisticeerder manieren om uit moeilijkheden te blijven: ze hebben zo op zeker moment geleerd dat als er een object op je af komt vliegen, je moet wegduiken om te voorkomen dat je ‘m tegen je knar krijgt en baby’s ontwijken instinctief een bal die naar ze wordt gegooid. Dat zit in hun DNA.

Complex brein

Om zover te komen hebben je voorouders, de levensvormen waaruit uiteindelijk de mens is ontstaan, geleerd wat het verschil is tussen henzelf en de wereld om hen heen. Ze hebben inzichten gevormd over de manier waarop zij zich in die wereld bewegen, ze hebben steeds complexere problemen leren oplossen. Er staat iemand naar je te kijken, wil die jou eten of met je neuken? Allerlei factoren moeten daarbij in razendsnel tempo worden afgewogen. Ze hebben geleerd situaties naar hun hand te zetten, verschillende afwegingen tegenover elkaar te zetten in een interne dialoog.

Zo is er een denkende mens geëvolueerd, met een complex brein waarvan de afzonderlijke delen hun eigen specialismes hebben: geur, kleur, smaak, pijn, taal, inschattingen maken, enzovoort. Het is de hardware waarmee we geboren worden, en die we tijdens ons leven voorzien van software: informatie en indrukken, ‘memes’, die ons maken tot wie we zijn, met bepaalde verwachtingspatronen en een referentiekader die ons in staat te stellen ons te handhaven in specifieke situaties.

Zoals je steeds nieuwe software in een computer invoert, die daardoor steeds meer kan met de hardware waarmee je hem hebt gekocht.

Subjectieve ervaringen

Maar wat is precies het verschil tussen mij en een computer? Waarom ervaar ik mijn indrukken zoals ik ze ervaar, wat is het, dat maakt dat ik weet dat ik besta? Komt er ooit een computer die het verschil kent tussen zichzelf en het bureau waarop hij staat, in de kamer waarin dat bureau staat? Die blij wordt van nieuwe data waarmee hij iets kan, en bedroefd als hij na een crash data voor eeuwig is kwijtgeraakt?

Ik heb niet het gevoel dat Dennett me echt heeft uitgelegd wat bewustzijn is. Sommige van zijn critici vinden dat hij zijn boek beter “Consciousness Explained Away” had kunnen noemen, want Dennett veegt vooral allerlei ideeën van tafel die andere filosofen hebben over bewustzijn, bijvoorbeeld dat er “qualia” bestaan, subjectieve ervaringen van concreet bestaande fenomenen, zoals de kleur rood.

Jaren en jaren geleden ben ik zelfstandig tot een inzicht gekomen, toen ik voor een viertal schilderijen van een vijver van Monet stond, voor elk seizoen een schilderij. Ik heb een mate van kleurenblindheid, zie bepaalde kleuren niet of anders, haal rood en groen door elkaar en groen en bruin enzo, en de vier doeken waren voor mij niet meer dan een vlekkerige boel. Ik stond naast iemand en realiseerde me dat zij iets anders zag dan ik als ze naar die schilderijen keek, dat ik de wereld structureel anders beleef dan alle andere mensen, dat ik geen idee heb hoe de wereld er uitziet door de ogen van andere mensen.

Filosofische zombies

Dat gaat dus over qualia, als ik het tenminste goed heb begrepen, maar Dennett gelooft er niet in en maakt iedereen belachelijk die dat wel doet. Hij schrijft virtuoos en is zeer geestig, dus ik liet me door zijn boek meeslepen tot het einde, dat mij het beloofde inzicht in mijn eigen bewustzijn zou brengen, maar dat werd toch wel een beetje een teleurstelling.

Dennett legt in het begin bijvoorbeeld uit wat filosofische zombies zijn: wezens die niet te onderscheiden zijn van mensen, omdat ze precies zo handelen als je verwacht, en precies zeggen wat je zou verwachten, maar die geen bewustzijn hebben, geen gevoelservaringen, geen qualia. Helaas weet ik nog steeds niet wat mij precies van zo’n filosofische zombie onderscheidt.

Ik moet ook toegeven dat ik hele passages in het boek niet begreep, hoe vaak ik ze ook overlas. Ik heb ontzettend lang over het boek gedaan, had vaak echt het gevoel dat het te moeilijk voor me was, wat voor mij moeilijk toe te geven is, want ik vind mezelf heel slim.

Vergankelijk materiaal

In een ziel geloof ik niet. En ik kan een heel eind met Dennett mee als hij uitlegt dat bewustzijn ontstaat als je je leert jezelf te onderzoeken, leert met jezelf in dialoog te gaan om in een fractie van een seconde uit verschillende afwegingen de juiste te kiezen, dat het dan nodig is je krachten en beperkingen te kennen.

Maar wat onderscheidt mij van een machine, behalve dat ik uit organisch, vergankelijk materiaal besta? Is bewustzijn niet meer dan weten dat je bestaat en hoe je je verhoudt met andere dingen die bestaan? Maar wat is dan precies de ervaring dat je bestaat? Daar heb ik vooralsnog geen antwoord op.

 

 

Become a Patron!
 

Is het Vrije Woord u écht lief? Help me dan met een financiële bijdrage. Doneer aan de enige dwarsdenkende, onafhankelijke (maar echt) site van Nederland. Rekeningnummer NL59 RABO 0393 4449 61 (N.P. Breedveld, Rabobank Rijswijk), SWIFT BIC RABONL2U. Lees hier waarom dat niet met PayPal kan, maar steunen via Patreon kan weer wel en sinds kort ook met een Tikkie. Wordt dat symbool van de Hollandse krenterigheid tenminste voor iets nuttigs ingezet. Adverteren? Mail mij.

Peter Breedveld, 28.06.2022 @ 07:10

[Home]
 

1 Reactie

op 28 06 2022 at 07:10 schreef Peter:

Reageren? Leesfrontaalnaakt@gmail.com.

 


Home

Archief

 

STEUN FRONTAAL NAAKT MET EEN TIKKIE!

 

 

OF VIA PATREON!

 

 

Let op: Toelating van reacties en publicatie van opiniestukken van anderen dan de hoofdredacteur zelf betekent geenszins dat hij het met de inhoud ervan eens is.

 

pbgif (88k image)
 

MEEST GELEZEN IN 2024

O Richard K., martelaar van de Afgehaakten

O Liever Wilders dan Yesilgöz

O Hoe Albert Heijn constant probeert ons te bestelen

O Kankerhomo

O Harde Por

O Zijn onze universiteiten antisemitische Hamasbolwerken?

O De meest gelezen stukken van 2023

O Willem Kraan zou met Scharwachter en Dibi hebben meegeprotesteerd

O Neem PVV-stemmers serieus!

O De verpletterende charme van de supertolerante Gidi Markuszower

 

MEEST GELEZEN EVER

O Caroline van der Plas, dwangmatige leugenmachine

O Caroline van der Plas is de Nederlandse Donald Trump

O YouPorn

O Iedereen haat Sander Schimmelpenninck omdat hij écht onafhankelijk is

O Wierd Duk de pro-Russische complotdenker

O Domme Lul

O Frans Timmermans kan het einde van de domrechtse ijstijd zijn

O Wierd Duk en Jan Dijkgraaf, hoeders van het fatsoen

O De koning van het uittrekken van de damesslip

O Haatoma

 

pbgif (88k image)
 

CONTACT
Stuur uw loftuitingen en steunbetuigingen naar Frontaal Naakt.

 

NIEUWSBRIEF
Ontvang gratis de Frontaal Naakt nieuwsbrief.

 

pbgif (88k image)
 

BLURBS
“How does it feel to be famous, Peter?” (David Bowie)

“Tegenover de enorme hoeveelheid onnozelaars in de Nederlandse journalistiek, die zelfs overduidelijke schertsfiguren als Sywert, Baudet en Duk pas ver in blessuretijd op waarde wisten te schatten, staat een klein groepje van ondergewaardeerde woestijnroepers. Met Peter op 1.” (Sander Schimmelpenninck)

“Frontaal Naakt dient een publiek belang” (mr. P.L.C.M. Ficq, politierechter)

“Peter schrijft hartstochtelijk, natuurlijk beargumenteerd, maar zijn stijl volgt het ritme van zijn hart.” (Hafid Bouazza).

“Ik vind dat je beter schrijft dan Hitler” (Ionica Smeets)

“Peter is soms een beetje intens en zo maar hij kan wél echt goed schrijven.” (Özcan Akyol)

“Jij levert toch wel het bewijs dat prachtige columns ook op weblogs (en niet alleen in de oude media) verschijnen.” (Femke Halsema)

“Literaire Spartacus” (André Holterman)

“Wie verlost me van die vieze vuile tiefuslul?” (Lodewijk Asscher cs)

“Pijnlijk treffend” (Sylvana Simons)

네덜란드 매체 프론탈 나크트(Frontaal Naakt)에 따르면, 네덜란드 라 (MT News)

“Echt intelligente mensen zoals Peter Breedveld.” (Candy Dulfer)

“De Kanye West van de Nederlandse journalistiek.” (Aicha Qandisha)

“Vieze gore domme shit” (Tofik Dibi)

“Ik denk dat de geschiedenis zal uitmaken dat Peter Breedveld de Multatuli van deze tijd is.” (Esther Gasseling)

“Nu weet ik het zeker. Jij bent de antichrist.” (Sylvia Witteman)

“Ik ben dol op Peter. Peter moet blijven.” (Sheila Sitalsing)

“Ik vind hem vaak te heftig” (Hans Laroes)

“Schrijver bij wie iedereen verbleekt, weergaloos, dodelijk eerlijk. Om in je broek te piesen, zo grappig. Perfecte billen.” (Hassnae Bouazza)

“Scherpe confrontatie, zelfs als die soms over grenzen van smaak heen gaat, is een essentieel onderdeel van een gezonde democratie.” (Lousewies van der Laan)

“Ik moet enorm lachen om alles wat Peter Breedveld roept.” (Naeeda Aurangzeb)

“We kunnen niet zonder jouw geluid in dit land” (Petra Stienen)

“De scherpste online columnist van Nederland” (Francisco van Jole)

“Elk woord van jou is gemeen, dat hoort bij de provocateur en de polemist, nietsontziendheid is een vak” (Nausicaa Marbe)

“Als Peter Breedveld zich kwaad maakt, dan wordt het internet weer een stukje mooier. Wat kan die gast schrijven.” (Hollandse Hufters)

“De kritische en vlijmscherpe blogger Peter Breedveld” (Joop.nl)

“Frontaal Naakt, waar het verzet tegen moslimhaat bijna altijd in libertijnse vorm wordt gegoten.” (Hans Beerekamp – NRC Handelsblad)

“De grootste lul van Nederland” (GeenStijl)

“Verder vermaak ik mij prima bij Peter Breedveld. Een groot schrijver.” (Bert Brussen)

“Landverrader” (Ehsan Jami)

“You are an icon!” (Dunya Henya)

“De mooie stukken van Peter Breedveld, die op Frontaal Naakt tegen de maatschappelijke stroom in zwemt.” (Sargasso)

‘De website Frontaal Naakt is een toonbeeld van smaak en intellect.’ (Elsevier weekblad)

“Frontaal Gestoord ben je!” (Frits ‘bonnetje’ Huffnagel)

“Jouw blogs maken hongerig Peter. Leeshonger, eethonger, sekshonger, geweldhonger, ik heb het allemaal gekregen na het lezen van Frontaal Naakt.” (Joyce Brekelmans)

‘Fucking goed geschreven en met de vinger op de zere plek van het multicultidebat.’ (jury Dutch Bloggies 2009)

Frontaal Naakt is een buitengewoon intelligent en kunstig geschreven, even confronterend als origineel weblog waar ook de reacties en discussies er vaak toe doen.’ (jury Dutch Bloggies 2008)

‘Intellectuele stukken die mooi zijn geschreven; confronterend, fel en scherp.’ (Revu)

‘Extreem-rechtse website’ (NRC Handelsblad)

‘De meeste Nederlanders zijn van buitengewoon beschaafde huize, uitzonderingen als Peter Breedveld daargelaten.’ (Anil Ramdas)

‘Peter Breedveld verrast!’ (Nederlandse Moslim Omroep)

‘Breedveld is voor de duvel nog niet bang’ (Jeroen Mirck)

‘Nog een geluk dat er iemand bestaat als Peter Breedveld.’ (Max J. Molovich)

‘Godskolere, ik heb me toch over je gedróómd! Schandalig gewoon.’ (Laurence Blik)

 

pbgif (88k image)
 

 

(Advertentie)
 

 

pbgif (88k image)
 

LINKS

 

 

RSS RSS