Home » Archief » De Armeense genocide (4)


[20.04.2016]

De Armeense genocide (4)

Tayfun Balçik

nom7
Foto: Sakiko Nomura

Vorig jaar heb ik op deze site drie stukken gepubliceerd die gedeeltelijk zijn gebaseerd op mijn scriptie uit 2008: Het faillissement van het Ottomaanse gedachtegoed. Een zoektocht naar de achtergronden van de Armeense genocide.

In discussies met ontkennende mede-Turken wordt vaak gezegd: ‘Waarom blijven de Armeense archieven gesloten?’ Dan riposteer ik: “Je hebt de Armeense archieven niet nodig om het genocidale karakter van de gebeurtenissen te erkennen. Turkse bronnen zijn voldoende” en plaats een link naar een van de bovengenoemde stukken op Frontaal Naakt.

Dit jaar broed ik al een tijdje op een nieuw stuk, maar het wou maar niet komen. Wat voor verschil zou het uitmaken, dacht ik, de tegenwerpingen zullen exact hetzelfde zijn, weer zullen de rollen omgedraaid worden met boze Turken op mijn dak die nog nooit hebben gehoord van Ahmet Emin, Falih Rifki, Ahmet Refik en tal van andere Turken die de gruweldaden bevestigen. Hoewel het niveau van de discussie soms beneden alle peil is, was ik vorig jaar toch van plan om het hele jaar door over dit onderwerp te publiceren. Gelukkig heb ik dat niet gedaan en ik concentreerde me meer op het off-line aangaan van gesprekken met andersdenkenden. Dat is veel nuttiger gebleken.

Klassiek ontkenningsverhaal

Maar het gevoel van unfinished business bleef. Mijn scriptie bestaat namelijk niet alleen uit een opsomming van citaten waar open en bloot over de massamoorden wordt bericht. Nee, dat gebeurt alleen in één paragraaf. Pas daarna, zou je kunnen zeggen, begint het meest interessante gedeelte. Het gedeelte waar verklaringen voor de vernietiging van een bevolkingsgroep worden geformuleerd.

Toch is de bewijsdrang volkomen legitiem in een debat waar de meningen zo uiteenlopen. Dat was zo in 2008, en dat is vandaag helaas nog steeds het geval. Daarom lijkt het mij verstandig om hier weer stukken te plaatsen die het klassieke ontkenningsverhaal ondermijnen.

De memoires van Huseyin Cahit Yalcin (1875-1957) zijn daarvoor uitermate geschikt. Yalcin was schrijver en politicus. Hij is vooral bekend geworden met emotionele artikelen over de veronderstelde ‘verwaarlozing’ van ‘de’ Turkse natie in de Osmaanse veelvolkerenstaat. Tijdens de oorlog zetelde hij in parlement voor het Comité van Eenheid en Vooruitgang (Ittihat ve Terakki). Een insider dus, die ook toegang had tot de Algemene Vergadering van de partij. De eerste keer dat hij in aanraking kwam met de Armeense politiek, schreef hij, was tijdens een reis naar de Dardanellen, waar Enver Pasa (hoofdcommandant van de Turkse strijdkrachten tijdens de Eerste Wereldoorlog) op inspectie was:

‘De Pasa had het over de gebeurtenissen in de Kaukasus, voornamelijk over de moeilijkheden die het leger ondervond vanwege het Armeense verraad. Opstandige Armeniërs raakten het Turkse leger van achteren. Enver wilde dit gevaar neutraliseren door alle Armeniërs in het oosten te verplaatsen. Toen hij mijn ernstige blik zag over de grootte en moeilijkheidsgraad van dat plan, vervolgde hij, ‘het land heeft werkende armen nodig. Deze Armeniërs zullen onaangetast gevestigd worden in gebieden waar ze geen schade kunnen berokkenen.’ 1

Militair fiasco

Veel Armeense mannen werden ontwapend en tewerkgesteld in bataljons. De terugtrekkende Osmaanse troepen (tenminste wat ervan overgebleven was, ongeveer 90.000 soldaten zijn gestorven tijdens de slag bij Sarikamis) voerden onder de plaatselijke Armeense bevolking in het grensgebied ook de eerste slachtpartijen uit. Ze werden tot zondebok gemaakt voor het militaire fiasco van Enver Pasa tegen de Russen. Toen Yalcin weer terug was in Istanbul vernam hij via een collega uit het oosten nog meer over de Armeense politiek:

‘O Cahit, je moest eens weten wat er in Anatolië gebeurt, de Armeense kwestie is verschrikkelijk. Afwachtend keek ik hem aan en hij vertelde verder. Ik was erg verbaasd, want er was totaal geen overeenkomst tussen zijn verhaal en het verhaal van Enver, die had gegarandeerd dat de Armeniërs niets zou overkomen…’

‘Op een vroege morgen werd aan de deur geklopt. Het was de vrouw van Krikor Zohrab, het Armeense parlementslid. Ze was erg van slag. Haar man was samen met Vartkes opgepakt om berecht te worden in Diyarbakir. Ze vroeg of we naar Talat Pasa konden gaan om de berechting in Istanbul te laten plaatsvinden. Deze gebeurtenis had mijn vermoedens over de Armeense kwestie vergroot. De arrestatie van Zohrab en Vartkes was niet zonder reden. Talat wist dat Vartkes voor Armeense doeleinden werkte. Dat hij opgepakt werd en naar Diyarbakir is gestuurd, betekende dat hij niet meer terug zou keren. Maar ik kon mevrouw Zohrab niet afwijzen.’

‘Talat was nog aan het slapen. Halfwakker kwam hij naar beneden. Toen hij mevrouw Zohrab zag, wist hij gelijk waar het over ging. Met geduld hoorde Talat het aan en zei berouwvol dat haar man in Diyarbakir berecht zal worden. Hij probeerde haar nog gerust te stellen. Zohrab noch Vartkes zijn teruggekeerd. De bende die hen onderweg naar Diyarbakir had onderschept en vermoord, werd op bevel van Cemal Pasa gearresteerd en opgehangen. Vanaf toen had ik de grootte en het belang van de Armeense kwestie begrepen. Geruchten namen toe. Gedurende de oorlog heeft de Armeense kwestie nooit aan belang ingeboet. De Duitsers waren uitermate gepikeerd over deze zaak. Ze meldden openlijk dat ze ons op dit terrein niet zouden verdedigen tijdens de vredesonderhandelingen. Wie heeft de gedwongen migratie van de Armeniërs bedacht, voorbereidt en op deze manier uitgevoerd? Natuurlijk was dit niet het werk van één persoon. Telkens als deze kwestie in de Algemene Vergadering ter sprake kwam werd de boel de boel gelaten.’ 2

Beschermer van de Armeniërs

Zohrap en Vartkes behoorden tot de groep van ongeveer 250 Armeense intellectuelen die op 24 april 1915 in Istanbul werden gearresteerd om vervolgens in Diyarbakir te worden vermoord. Deze gebeurtenis wordt elk jaar herdacht als het begin van de genocide. Interessant is ook de rol van Cemal Pasa die de moordenaars terechtstelde. Hij is door sommige historici ook wel ‘beschermer van de Armeniërs’ genoemd, maar dat is waarschijnlijk te veel eer. Ook in zijn domein (Syrië – waar de overlevende Armeniërs aankwamen in de woestijn) vonden gruwelijkheden plaats. In zijn eigen memoires schrijft hij in ieder geval het volgende:

‘Ik wilde de Armeniërs naar de Anatolische binnenlanden sturen, maar mijn jurisdictie was te beperkt. Ik hoorde dat in Elazig en Diyarbakir aanvallen werden gepleegd op karavanen. Bij de uitvoering van de verhuizing had het leger geen enkele betrokkenheid, er waren hierover bezittingambtenaren in het leven geroepen. Maar ik vond het een verplichting ten opzichte van mijzelf om dergelijke aanvallen op rondtrekkende Armeniërs tenminste in mijn domein te voorkomen.3 

Toen ik vernam dat in Aleppo ernstige zaken speelden, ben ik zelf op inspectie gegaan en trof een waarlijk te betreuren beeld aan van de Armeniërs. Ik gaf het bevel om een deel van het proviand aan de Armeniërs te geven en artsen te sturen.4 

Toen de deportatie van de Armeniërs in de noordelijke delen van mijn domein aan de beurt was, heb ik mij weer verzet, tevergeefs uiteindelijk. Door mijn sterke overtuiging dat de deportatie van alle Armeniërs naar Mesopotamië fataal zou aflopen, heb ik de huisvesting van velen van hen in Syrië en Beiroet kunnen realiseren. Op deze wijze heb ik zeker 150.000 Armeniërs verplaatst.5 Ik heb geen slachtingen verricht, maar heb ze juist voorkomen. Bovendien heb ik al die vluchtelingen op verschillende manieren geholpen.’

Armeens verraad

Aldus een verongelijkte Cemal Pasa. Nu weer terug naar Cahit. Tegen het einde van de oorlog viel het kabinet. Er kwam een andere regering, nu met Talat als grootvizier. Hierdoor was de post van Binnenlandse Zaken vrijgekomen. Cahit wilde op die plek.

‘Talat vroeg: ‘Wat ga je bij Binnenlandse Zaken doen?’

‘Al voordat we aan de vredestafel zaten, wilde ik de Armeense kwestie opgelost hebben’, antwoorde ik. Er deden vele verhalen de ronde. Ik zou de hele waarheid naar boven halen. Als er werkelijk onschuldige mensen zijn vermoord, of indien hun huizen geplunderd zouden zijn, zou ik de daders laten oppakken. Als er geen militaire redenen meer waren voor hun verblijf ergens anders, zou ik ze weer terugsturen. Op deze manier zou de Armeense kwestie de vorm aannemen van een tussengebeurtenis: een tijdens de oorlog ontstaan probleem vanwege het Armeense verraad. Talat was niet gecharmeerd van dit idee.6

Poot stijf houden

Cahit wordt uiteindelijk minister Bouwzaken. Hij geeft later toe dat het zo beter was.

‘Wanneer ik terugdenk aan het gesprek met Talat in de Algemene Vergadering krijg ik rillingen. Wat als ze mijn ideeën hadden geaccepteerd? Als de Armeniërs weer in het oosten waren teruggeplaatst, zouden ze ons tijdens de Onafhankelijkheidsoorlog (1919-1922) van achter hebben geraakt. Groot-Armenië is net als het verdrag van Sevres onverwezenlijkt gebleven. Er was per slot van rekening een Turkse beweging voor de onafhankelijkheid van Anatolië. Deze Turkse machten konden, nu het achterland beveiligd was, hun poot stijf houden. Het zou een vergissing geweest zijn om vanuit humanitaire overwegingen de nationale veiligheid te vergeten’.7

Hoe heeft het zo ver kunnen komen? Om 1915 te kunnen begrijpen, moet je kijken naar wat er daarvoor allemaal is gebeurd. Maar daar vertel ik een volgend stuk over.

Tayfun Balçik is historicus, gespecialiseerd in de moderne geschiedenis van Turkije en die van Amsterdam-West. Hij heeft een Facebook-pagina.

1. [H.C. Yalcin, Siyasal Anilar (Istanbul 1976) 233]

2. [Yalcin, Siyasal Anilar, 235] 

3. [Cemal Pasa, Hatiralar: Ittihat, 440] 

4. [Ibidem, 440] 

5. [Ibidem, 441]  

6. [Ibidem, 242] 

7. [Ibidem, 243]

Tayfun Balçik, 20.04.2016 @ 07:06

[Home]
 

12 Reacties

op 20 04 2016 at 08:48 schreef Kees Bronkels:

We veroordelen de Turken vanwege de Armeense genocide maar zijn zelf net zo erg met wat we in Indonesië hebben gedaan. De Politionele Acties waren één grote genocide.

op 20 04 2016 at 10:13 schreef MNb:

Het is heus niet zo moeilijk om beide te veroordelen. Doe ik al jaren. Indonesië werd onafhankelijk op 17 augustus 1945 en moest daarna nog de Indonesische Onafhankelijkheids Oorlog voeren.
Tayfun, ga je ook nog over de Malta tribunalen schrijven?

op 20 04 2016 at 11:53 schreef John de Beer:

Er is een zeer groot verschil tussen de z.g. Politionele Acties in Indonesië en de Armeense genocide. Die laatste speelde binnenslands en was beoogd om zo veel mogelijk Armeniërs over de kling te jagen, de koloniale oorlog in Indonesië heeft geleid tot (welbewuste) ontsporingen van geweld, maar genocide was geen doel op zich. Bovendien heeft Nederland na het uitsterven van de veteranen het leed erkend en zich uitgeput in excuses en enkele herstelbetalingen. Nog geen maand geleden bezocht Bert Koenders het geteisterde Rawagedeh om ter plaatse verontschuldigingen aan te bieden voor de nietsonziende moordpartij door het KNIL. Erdogan wil het onderwerp van de Armeense genocide überhaupt niet besproken hebben. Hierbij zijn de ‘beledigingen’ door Jan Böhmermann klein bier.

op 20 04 2016 at 12:14 schreef Peter:

Het begint steeds erger te worden met jou, John. Nederland heeft zich uitgeput in excuses? Spóór jij wel? Er worden nog steeds rechtszaken gevoerd om Nederland over de brug te krijgen en het heeft meer dan zestig jaar geduurd voordat – schoorvoetend – de oorlogsmisdaden bij Rawagede werden erkend. Saih Bin Sakam Dag, weet je nog?

http://www.nrc.nl/handelsblad/2015/10/10/waarheidscommissie-indie-is-nodig-1543191

op 20 04 2016 at 15:31 schreef babs:

Hoi John,
De politionele acties vonden ook binnenslands plaats, althans volgens actor. Verder wat MNb en Peter al zeggen.

op 20 04 2016 at 16:54 schreef MNb:

Noch voor de Armeense genocide noch voor de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog is een waarheidscommissie nodig. Het is prima bekend wat er is gebeurd, ook al wil geen Turkse of Nldse regering het erkennen. Geschiedschrijving, zoals Tayfun hier doet, is voldoende. Rechtszittingen zijn nodig om evt. schuldigen ter verantwoording te roepen en schadevergoedingen uit te keren.

op 20 04 2016 at 19:12 schreef John de Beer:

Natuurlijk heeft Nederland zich uitgeput in excuses, te beginnen met die van Ben Bot alweer jaren geleden. Excuses die weliswaar niets mochten kosten, met opvallende uitzondering de vergoeding aan de weduwen van Rawagedeh op West-Java en enkele andere weduwen van Sulawesi. Door de inspanningen van Indonesiër Jeffrey Pondaag met behulp van advocate Liesbeth Zegveld zijn deze schadevergoedingen via de rechter afgedwongen.
Wij zijn in al die eeuwen niet goed geweest voor het Indonesische volk, met als sluitstuk een smerige koloniale oorlog in opdracht van Vadertje Drees.
Hoe moeizaam verkregen ook, in Nederland bestaat tegenwoordig een brede concensus over onze zeer bedenkelijke rol in de Oost die we vervolgens op zijn Hollands met een fooi afkopen. Verre van een ideale situatie. Maar hoe anders is het in Turkije waar onder de achtereenvolgende machthebbers de Armeense genocide volledig is doodgezwegen en de pers op dit punt gemuilkorfd.
Nee, niets goeds over onze jongens in Indië, maar qua verwerking onvergelijkbaar met de angstige krampachtigheid van de Turkse bestuurders en delen van het Turkse volk inzake de massamoord op die arme Armeniërs.

op 20 04 2016 at 20:00 schreef Sasha Berkman:

Bij John moet je alles controleren:

http://www.bnr.nl/nieuws/183859-1309/bot-we-moeten-een-keer-ophouden-met-excuses-aanbieden

op 20 04 2016 at 21:08 schreef John de Beer:

Dat lijkt me heel verstandig Sasha, lees dit artikel uit Trouw van augustus 2005:

http://m.trouw.nl/tr/m/nl/4324/Nieuws/article/detail/1573847/2005/08/19/Ben-Bot-Over-het-verleden-heenkijken.dhtml

op 21 04 2016 at 18:22 schreef babs:

Nou vooruit dan maar, John, Nederland is ietsje beter dan Turkije. Gefeliciteerd.

op 21 04 2016 at 19:23 schreef John de Beer:

Haha, dat is leuke demagogie, maar is het punt helemaal niet. Integendeel, Nederland is een etnocentristische en dubieuze natie die nooit en te nimmer zijn fouten uit het verleden wil toegeven omdat het vreest dat het geld kost.
Elementair verschil met Turkije is dat de maatschappijbeschouwing over onverkwikkelijke zaken wordt overgenomen door o.a. de rechtspraak en delen van het parlement. Als gevolg van het beschamende Indiëdebâcle voelde Den Uyl in 1973 de verantwoordelijkheid om in de voorliggende kabinetsperiode zowel Suriname als de Nederlandse Antillen onafhankelijk te laten worden.

op 21 04 2016 at 20:45 schreef Sasha Berkman:

babs, nu heb je hem weer “geinspireerd..”

Nieuwe reactie
Naam:
E-mail:
Homepage:
  Afbeelding invoegen
 

 


Home

Archief

 

STEUN FRONTAAL NAAKT MET EEN TIKKIE!

 

 

OF VIA PATREON!

 

 

CONTACT
Stuur uw loftuitingen en steunbetuigingen naar Frontaal Naakt.

NIEUWSBRIEF
Ontvang gratis de Frontaal Naakt nieuwsbrief.

 

pbgif (88k image)
 

Let op: Toelating van reacties en publicatie van opiniestukken van anderen dan de hoofdredacteur zelf betekenen geenszins dat hij het met de inhoud ervan eens is.

 

pbgif (88k image)
 

MEEST GELEZEN IN SEPTEMBER

O Steekhoudende argumenten in je broekje

O Hoop en uitsluiting

O Dilan Yesilgöz criminaliseert de watermeloen

O Sven Kockelmann, kwispelhondje van Wilders

O Welkom in Wildersstan!

O Toet-toet, boing-boing

O Domrechts wil het weer over ras hebben

O Baren voor Pieter

O Terrorisme verheerlijken

O Aan Links heb je ook niks

 

MEEST GELEZEN EVER

O Caroline van der Plas, dwangmatige leugenmachine

O Caroline van der Plas is de Nederlandse Donald Trump

O YouPorn

O Iedereen haat Sander Schimmelpenninck omdat hij écht onafhankelijk is

O Wierd Duk de pro-Russische complotdenker

O Domme Lul

O Frans Timmermans kan het einde van de domrechtse ijstijd zijn

O Wierd Duk en Jan Dijkgraaf, hoeders van het fatsoen

O De koning van het uittrekken van de damesslip

O Haatoma

 

pbgif (88k image)
 

BLURBS
“How does it feel to be famous, Peter?” (David Bowie)

“Tegenover de enorme hoeveelheid onnozelaars in de Nederlandse journalistiek, die zelfs overduidelijke schertsfiguren als Sywert, Baudet en Duk pas ver in blessuretijd op waarde wisten te schatten, staat een klein groepje van ondergewaardeerde woestijnroepers. Met Peter op 1.” (Sander Schimmelpenninck)

“Frontaal Naakt dient een publiek belang” (mr. P.L.C.M. Ficq, politierechter)

“Peter schrijft hartstochtelijk, natuurlijk beargumenteerd, maar zijn stijl volgt het ritme van zijn hart.” (Hafid Bouazza).

“Ik vind dat je beter schrijft dan Hitler” (Ionica Smeets)

“Peter is soms een beetje intens en zo maar hij kan wél echt goed schrijven.” (Özcan Akyol)

“Jij levert toch wel het bewijs dat prachtige columns ook op weblogs (en niet alleen in de oude media) verschijnen.” (Femke Halsema)

“Literaire Spartacus” (André Holterman)

“Wie verlost me van die vieze vuile tiefuslul?” (Lodewijk Asscher cs)

“Pijnlijk treffend” (Sylvana Simons)

네덜란드 매체 프론탈 나크트(Frontaal Naakt)에 따르면, 네덜란드 라 (MT News)

“Echt intelligente mensen zoals Peter Breedveld.” (Candy Dulfer)

“De Kanye West van de Nederlandse journalistiek.” (Aicha Qandisha)

“Vieze gore domme shit” (Tofik Dibi)

“Ik denk dat de geschiedenis zal uitmaken dat Peter Breedveld de Multatuli van deze tijd is.” (Esther Gasseling)

“Nu weet ik het zeker. Jij bent de antichrist.” (Sylvia Witteman)

“Ik ben dol op Peter. Peter moet blijven.” (Sheila Sitalsing)

“Ik vind hem vaak te heftig” (Hans Laroes)

“Schrijver bij wie iedereen verbleekt, weergaloos, dodelijk eerlijk. Om in je broek te piesen, zo grappig. Perfecte billen.” (Hassnae Bouazza)

“Scherpe confrontatie, zelfs als die soms over grenzen van smaak heen gaat, is een essentieel onderdeel van een gezonde democratie.” (Lousewies van der Laan)

“Ik moet enorm lachen om alles wat Peter Breedveld roept.” (Naeeda Aurangzeb)

“We kunnen niet zonder jouw geluid in dit land” (Petra Stienen)

“De scherpste online columnist van Nederland” (Francisco van Jole)

“Elk woord van jou is gemeen, dat hoort bij de provocateur en de polemist, nietsontziendheid is een vak” (Nausicaa Marbe)

“Als Peter Breedveld zich kwaad maakt, dan wordt het internet weer een stukje mooier. Wat kan die gast schrijven.” (Hollandse Hufters)

“De kritische en vlijmscherpe blogger Peter Breedveld” (Joop.nl)

“Frontaal Naakt, waar het verzet tegen moslimhaat bijna altijd in libertijnse vorm wordt gegoten.” (Hans Beerekamp – NRC Handelsblad)

“De grootste lul van Nederland” (GeenStijl)

“Verder vermaak ik mij prima bij Peter Breedveld. Een groot schrijver.” (Bert Brussen)

“Landverrader” (Ehsan Jami)

“You are an icon!” (Dunya Henya)

“De mooie stukken van Peter Breedveld, die op Frontaal Naakt tegen de maatschappelijke stroom in zwemt.” (Sargasso)

‘De website Frontaal Naakt is een toonbeeld van smaak en intellect.’ (Elsevier weekblad)

“Frontaal Gestoord ben je!” (Frits ‘bonnetje’ Huffnagel)

“Jouw blogs maken hongerig Peter. Leeshonger, eethonger, sekshonger, geweldhonger, ik heb het allemaal gekregen na het lezen van Frontaal Naakt.” (Joyce Brekelmans)

‘Fucking goed geschreven en met de vinger op de zere plek van het multicultidebat.’ (jury Dutch Bloggies 2009)

Frontaal Naakt is een buitengewoon intelligent en kunstig geschreven, even confronterend als origineel weblog waar ook de reacties en discussies er vaak toe doen.’ (jury Dutch Bloggies 2008)

‘Intellectuele stukken die mooi zijn geschreven; confronterend, fel en scherp.’ (Revu)

‘Extreem-rechtse website’ (NRC Handelsblad)

‘De meeste Nederlanders zijn van buitengewoon beschaafde huize, uitzonderingen als Peter Breedveld daargelaten.’ (Anil Ramdas)

‘Peter Breedveld verrast!’ (Nederlandse Moslim Omroep)

‘Breedveld is voor de duvel nog niet bang’ (Jeroen Mirck)

‘Nog een geluk dat er iemand bestaat als Peter Breedveld.’ (Max J. Molovich)

‘Godskolere, ik heb me toch over je gedróómd! Schandalig gewoon.’ (Laurence Blik)

 

pbgif (88k image)
 

LINKS

 

 


 

(Advertentie)
 

 

 

RSS RSS