De koran verdient geen respect
Joost Tel
Op Koningsdag werden korans uitgedeeld. Eén van die uitgedeelde korans eindigde op een toilet, onder het wc-papier. Een foto daarvan verspreidde zich over internet. Respectloos!
Het zou net zo respectloos zijn als er in plaats van een koran een bijbel op die foto had gestaan. Of een versie van De Duivelsverzen, of van Darwins ‘On the species…‘. Zelfs als er een folder van de PVV zou hebben gehangen, zou het even respectloos naar elke individuele PVVer zijn als het in dit geval naar elke koranfan is. Ja, die vergelijking kun je maken. Daar kom ik zo nog op terug.
Blijkbaar heeft de maker van de foto geen respect voor de koran. Dat mag gelukkig in Nederland. Respect is hier niet iets dat je automatisch verdient, zoals in sommige andere talen, maar iets dat je kunt verdienen.
Bijbels en kralen
Veel moslims voelen zich door de foto echter enorm gekrenkt, vooral de groep die hoopte dat het uitdelen van korans juist zou verbinden. Zoals de Nederlandse missionarissen eeuwenlang de wereld introkken met hun bijbels, kralen en landbouwtechnieken om de domme inboorlingen het juiste geloof te leren, zo hoopten de uitdelers van gisteren misschien ook op een kleine omslag.
Maar Nederlanders zijn niet allemaal zo makkelijk te overtuigen. Die hebben al een mening en hoeven daar geen oud geloof voor in de plaats. En die gaan blijkbaar ook niet ineens snappen waarom jij zo sterk gelooft in een oud boek. Hoe heilig dat ook is.
Aan één kant is het wel logisch dat de Vrijheid van Meningsuiting in de Nederlandse wet niet voldoende is, dat er óók nog een Vrijheid van Godsdienst is. Geloof is geen mening. Een beetje mening is namelijk onderbouwd en de beste meningen zijn ze zo stérk onderbouwd dat ze dol zijn op kritische vragen. Een goede mening is ook flexibel: op grond van argumenten geeft de bezitter zijn mening dolgraag op voor een betere.
Psychisch fenomeen
Aan de onderkant van het overtuigingenspectrum hangen de onderbuikgevoelens, de vooroordelen, de standpunten waarvan je helemaal niet echt overtuigd bent maar die je met de paplepel of door een mooi klinkende prediker zijn opgedrongen. Geloof is de weg van de minste weerstand als je niet zo goed kunt nadenken maar toch antwoord wilt op je levensvragen. Jezelf wijsmaken dat je voelt dat je de waarheid hebt gevonden, is een psychisch fenomeen, geen argument.
Maar ook simpele mensen moeten beschermd worden door de wet, vandaar de vrijheid van Godsdienst.
Ik zou die wc-foto nooit gemaakt hebben – het is goedkope stookpropaganda en ik hou juist van inhoudelijke argumenten. Maar voor de koran heb ik, net als de wc-foto-maker, weinig respect.
Dat anderhalf miljard mensen de koran heilig vinden, is geen extra reden voor respect voor dat boek. Er zijn genoeg voorbeelden in de geschiedenis die aantonen dat grote getallen eerder wantrouwend dan respectvol dienen te maken.
Holle argumenten
Voor ik weer eens verkeerd begrepen word: ik respecteer veel moslims. Om hoe ze zijn, om wat ze doen. Vrijwel alle mensen die ik respecteer hebben echter ook wel een kant waar ik geen respect voor heb. Dat veel moslims het disrespect van de wc-foto persoonlijk opvatten, moeten zij zelf weten – zwart/wit-denken is immers lekker makkelijk. Het is volgens mij in veel gevallen onzin om het persoonlijk te maken, het creëert een slachtofferrol in plaats van een dialoog. Dat is een tactiek die vaak gebruikt wordt door groepen die helemaal geen oplossing willen maar juist escalatie zoeken.
Het valt me op dat de mensen die het hardst roepen dat ze respect moeten krijgen, vaak de eersten zijn die de verwoorder van het eerste de beste tegengeluid bedelven onder scheldwoorden en argument-missende one-liners.
En de volgelingen juichen; die zijn niet gewend om op inhoud te letten, dan waren ze allang niet meer gelovig. Nee, die worden het enthousiastst van de persoon die zijn holle argumenten ten gunste van het geloof op de mooist klinkende manier verwoordt. “Je zoekt negatieve aandacht”. “Je bent ziek”. Want een tegengeluid respecteren, zelfs alleen maar in de vorm van een kritische vraag, dat kunnen respecteisers niet.
Oordeel vormen
Bovenin dit artikel vergeleek ik – in het kader van deze wc-foto – de koran met een folder van de PVV. Dat deed ik op Twitter ook, en de reacties waren niet van de lucht. Als ik de koran met zo’n folder vergeleek, dan had ik er niets van begrepen. Dan was elke dialoog bij voorbaat kansloos. “Niemand kan je serieus nemen als je folder wilt vergelijken met de koran of bijbel”. “Je moet zelf door de wc gespoeld worden.”
Alsof ‘vergelijken’ hetzelfde is als ‘gelijkstellen’. In de bijbel wordt God vaak vergeleken met de duivel. Omdat ‘vergelijken’ niets anders is dan ‘naast elkaar leggen om op grond van verschillen en overeenkomsten een oordeel te vormen’. Vergelijken zelf houdt helemaal geen oordeel in. Ik vergeleek bovendien niet de koran met een folder, ik vergeleek het respectloze karakter van twee acties. Als ik de pijn van een muggenbeet vergelijk met de pijn van een auto-ongeluk vergelijk ik toch ook niet de mug met de auto?
Goede voorbeeld geven
Ik vind dat je hard mag roepen om respect te eisen voor je geloof en je heilige boek. Dat je mag vinden dat ook mensen die het boek belachelijk of zelfs fout vinden, er respectvol mee móéten omgaan. Dat heet vrijheid van meningsuiting. En als je een meerderheid krijgt in Nederland dan maken we er een wet voor.
Maar geef dan in hemelsnaam het goede voorbeeld. Niet door zelf respect te geven aan je eigen geloof – dat is veel te makkelijk. Je eist van anderen respect voor iets wat ze vreselijk vinden, respecteer dan zelf ook dingen die je vreselijk vindt. Zoals de folder van de PVV. Zelfs dan zal je me niet meekrijgen in je eis voor onverdiend respect – maar je maakt je punt in elk geval nog een beetje geloofwaardig. Dat is het nu volstrekt niet.
Joost Tel, ooit uitgestudeerd econometrist, is schrijver, liedjesmaker, programmeur en IT-manager die door omstandigheden nogal wat tijd over heeft om na te denken over de onzin van het bestaan. Hij won ooit de finale van Rad van Fortuin en een eervolle vermelding in Battus’ Opperlans woordenboek. U kunt hem volgen op Twitter.
Gastschrijver, 05.05.2015 @ 04:22
17 Reacties
op 05 05 2015 at 08:41 schreef babs:
Precies zo dacht ik er 10 jaar geleden ook over, maar ik ben iets opgeschoven. Naar mijn mening zijn er twee hoofdzaken mis met dit betoog; geloof wordt verkeerd begrepen en het woord respect te eng uitgelegd.
Het geloof is niet een slecht onderbouwde mening, het is vooral een manier van leven. Geen enkele katholiek gelooft echt dat hij het bloed van Christus drinkt, ondanks dat hij elk kerkbezoek weer luidkeels verkondigt dat hij precies dat gelooft. Veel belangrijker is dat je leuk mee doet en het is helemaal niet zo’n gekke gedachte dat je leeft naar voorbeeld van je voorouders.
Respect betekent niet alleen bewondering voor een individu, maar kan ook acceptatie betekenen van een manier van leven. Een Koran verminken geeft doelbewust de boodschap dat de moslimse manier van leven niet geaccepteerd wordt. Best logisch dat moslims dat jammer vinden.
Ook de vergelijking met de PVV-folder klopt niet. De PVV staat wel voor een manier van leven (van vreemde smetten vrij), maar de PVV respecteert andere manieren niet. Disrespect tov de PVV is zelfverdediging, disrespect tov de islam in NL is uitsluiting.
op 05 05 2015 at 08:49 schreef herman van der helm:
Als ik op beurzen sta en mijn uitgedeelde folders soms in het toilet tegenkom doet dit ook een beetje pijn, maar het relativeert in iedere geval de perceptie die ik heb van mijn eigen product.
op 05 05 2015 at 09:05 schreef Mohammed:
Uw respect? Die mag u houden. Inhoudelijk reageren? Dat maak ik zelf uit. De tijd dat moslims de oren laten hangen is wel voorbij hóór.
op 05 05 2015 at 09:31 schreef Thomas E:
Heilige boeken verdienen inderdaad geen automatisch respect op grond van het enkele feit dat zij door de eeuwen heen door volgers heilig zijn verklaard. Als fenomeen (van langdurige overleving) kan je er bewondering voor hebben; en je kunt ook geraakt worden door bepaalde passages uit zo’n boek. Maar respect wordt verdiend door mensen van vlees en bloed.
De woede om zo’n wc-foto wordt gewoon veroorzaakt door diskwalificatie van de basis van het ‘wij-gevoel’. Precies zoals een vlagverbranding irrationele woede oproept.
op 05 05 2015 at 09:59 schreef WARZAZAT:
Waarom ga je Korans uitdelen op een zuipfestijn!!??…en dan ook nog vragen om respect…voor wat of wie??!
Het probleem met veel moslims is dat geloof/religie bij hun zo allesomvatend is dat ze er mee te koop lopen en die voor alles mis/gebruiken:
-Islam is taal, als men geen arabische naam draagt of arabisch praat dan heeft ie een probleem, hoe vroom hij ook is.De arabier als ubermensch.
-Islam is commercie, plak het woordje halal op een varken en hij verkoopt als een tiet.
-Islam is politiek, er zijn een paar rode lijnen die geen enkele moslim hoe redelijk dan ook in twijfel kan trekken. niet in het openbaar in iedere geval. Absurd en heilig worden synoniemen van elkaar.
op 05 05 2015 at 12:38 schreef Mas Rob:
Ik was me er niet van bewust dat een foto van de Koran gebruikt als toiletpapier ‘viral’ was gegaan op internet. Geen één van mijn vrienden – waaronder moslims van alle soorten en maten – hebben het ook maar één keer genoemd op de Social Media.
Much ado about nothing.
Wel is het opmerkelijk dat in dit artikel het plaatsen van een foto van een koran gebruikt als toiletpapier wordt geschaard onder Vrijheid van Meningsuiting terwijl afkeurende reacties worden geframed als “zwart/wit-denken” dat”een slachtofferrol in plaats van een dialoog” creëert. Over het één wordt gedacht in termen van rechten, over het ander in termen van verantwoordelijkheden – waarbij grote worden als escalatie niet worden geschuwd.
Of eigenlijk niet zo opmerkelijk. Sign of the times..
op 05 05 2015 at 12:42 schreef Sasha Berkman:
Natuurlijk heb ik geen respect voor de Koran maar de PVV vind ik ronduit verachtelijk.
Dat zijn gewoon de nieuwe nazis die jodenhaat (voor het moment) hebben omgeruild voor moslimhaat.
op 05 05 2015 at 13:56 schreef Abdel:
Vrijheid van meningsuiting, debat, argumenten, respect, nuchtere Nederlanders, de kritische en niet volgzame Nederlanders, de moslim die de slachtofferrol aanneemt, die hele lange tenen heeft.. ik hoor deze woorden al meer dan 15 jaar aan, we zijn geen fuck opgeschoten. Elke keer maar weer de eigen superioriteit benadrukken tegenover de barbaarse horden die het eigenzinnige Nederland onveilig maken en hun aanvallen op waar de Nederlandse cultuur (joods-christelijk-humanistich) voor staat en alles waar de islam niet voorstaat..
Je hoeft volgens de premier van dit land blank racisme niet te veroordelen maar de jankerds moeten ermee leren omgaan, als een fact of life.. Blablalblablabla.. We zijn echt geen ene meter opgeschoten.. Heel erg triest
op 05 05 2015 at 13:57 schreef Roland:
Volgens mij is tegenwoordig datgene wat met godsdienstvrijheid beschermd geacht wordt voldoende beschermd met de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van vereniging. Het apart benoemen is al een onnodige vorm van respect; doen we voor socialisten en vegetariërs toch ook niet?
Zowel gelovigen als PVV’ers (en vele anderen) willen soms de vrijheid van meningsuiting beperken; in beide gevallen verwerpelijk. Naar mijn idee is de (conservatieve, of politieke, of orthodoxe) islam wereldwijd een grotere (levens)bedreiging voor de vrijheid van meningsuiting dan die hele Geert, geen optreden dat respect verdient.
op 05 05 2015 at 17:13 schreef MNb:
Ik heb geen respect voor de Koran. Ik heb wel respect voor boeken en die horen niet bij het toiletpapier. Ook Boeketreeksromannetjes niet.
op 05 05 2015 at 19:59 schreef su:
Probleem van de auteur is dat hij “moslims” als een enkele groep ziet en niet kan nuanceren. Er is een groot verschil tussen de Turkse beleving van de islam en de Saoedi Arabische etc etc. Wel makkelijk natuurlijk voor voor de auteur. Ondanks zijn universitaire scholing is zijn simplistische kijk te verwachten..we leven in Nederland. En nee…je hoeft het heilige boek niet te respecteren, je mag er op schijten en daarna opeten, wat je wil. Ontheiligen van een heilig boek(Een Nederlandse traditie net als koekhappen en ezetje-prik) doe je op eigen risico, zoals we op tv en het nieuws zien.
op 06 05 2015 at 01:29 schreef MNb:
“de eigen superioriteit benadrukken tegenover de barbaarse horden”
Abdel, jij hebt het helemaal begrepen.
@Su: “je hoeft niet ……”
Klopt. Je bent er ook niet toe verplicht. En daar heb jij het nou net niet over en JT wel.
op 08 05 2015 at 13:17 schreef Koos Swart:
Ik vind dat sommige mensen wel wat meer mogen stilstaan bij wat wel en wat niet opvoedkundig verantwoord is. De huidige koranvertalingen kloppen niet en zijn opvoedkundig onverantwoord. Ik werk zelf aan een correcte vertaling die wel opvoedkundig verantwoord is.
Met opvoedkundig onverantwoord bedoel ik: oproepen tot slaan van vrouwen, polariseren en eventueel geweld gebruiken en allerlei bijgelovige onzin die wij tijdens onze reformatie hebben afgeschaft.
op 08 05 2015 at 17:55 schreef Thomas E:
@Koos Swart
Een aantal weken terug pleitte ik ook al voor een wat mildere, vrouwvriendelijker hertaling van de koran. Ik kreeg toen de tegenwerping dat je daarmee de fundamentalisten niet tot zwijgen brengt. Nee, maar je neemt ze veel wind uit de zeilen als steeds meer moslims en imams de ‘moderne koran’ gaan omarmen.
Overigens vind ik het wél een tikkie aanmatigend om te roepen dat de huidige koranvertalingen niet kloppen en dat jij ‘een correcte vertaling’ zal leveren.
op 09 05 2015 at 22:32 schreef su:
Ik ga ook werken aan een correcte vertaling van de Bijbel want daar klopt ook niets van.
Het graf van Jezus is gevonden namelijk:
http://en.m.wikipedia.org/wiki/The_Lost_Tomb u of_Jesus
op 14 05 2015 at 13:57 schreef Remco:
Deze week had ik een Jehova-echtpaar aan de deur. Ze hadden eigenlijk maar één simpele vraag: of ik hun folder eens wilde lezen. In die folder een hoop dingen die ik al eerder had gehoord en die me te zwart-wit lijken. Maar goed. Regelmatig krijg ik het advies dit soort mensen “af te poeieren”. Daar gaat het mis op het gebied van “respect”, denk ik.
Zoals ik ook – “typisch Nederlands”, namelijk gespeend van elke vorm van goede manieren – hier los kan gaan mbt het atheïsme of secularisme dat Joost uitdraagt. Tijdens het lezen van zijn stukje flitsten er wel een paar “kwalificaties” door mijn hoofd.
Dus tsja… vrijheid van meningsuiting betekent dat je vrijheid hebt om een ongelikte beer te zijn. Lomp. Aanstootgevend. Etc. Vrijheid van godsdienst maakt dat je je daarbij ook op een Hoger Wezen mag beroepen.
Maar respect, dat zie ik als een basis aan welwillendheid en invoelendheid, beleefdheid, waarmee je mensen bejegent. Als je mensen beter leert kennen kan dat respect groeien, of juist verdwijnen. Respect betonen betekent dat je er vrijwillig van afziet om jan en alleman te confronteren met jouw eigen (vaak even bekrompen) mening over hun denken en doen.
op 16 05 2015 at 10:39 schreef Maurice:
Goed stuk. Een dokter heeft ook geen respect voor de ziekte, alleen voor de patiënt.
Het wordt dan ook hoog tijd dat de privileges die religieuzen eisen, zoals respect eisen voor hun religie of voor hun zendingsdrang, aan banden worden gelegd, desnoods wettelijk.
RSS