Het proactieve Kerststukje
Jona Lendering
Scène uit Survive Style 5+
Als een misverstand over de Oudheid er eenmaal is, gaat het nooit meer weg. Wie de Oudheid goed wil uitleggen, moet dus niet alleen zo accuraat mogelijke informatie verspreiden maar er ook voor zorgen dat misverstanden niet ontstaan. Is het daarvoor te laat, zoals vaak het geval is, dan moet hij zien de verspreiding te bemoeilijken.
Zoals vandaag. Binnenkort is het namelijk kerstmis en de christelijke feestdagen zijn altijd een moment waarop de media snelle kopij zoeken, journalisten niet verder kijken dan hun neus lang is en er nogal wat onzin de wereld in wordt gepompt. Wellicht helpt dit stukje de schade in de perken te houden.
Heeft Jezus überhaupt wel bestaan?
Niets uit het verre verleden is helemaal zeker, maar bij een normale toepassing van de historisch-kritische methode is het antwoord ja. U leest er hier meer over.
Was de Ster van Betlehem een werkelijk hemelverschijnsel?
Jan-Pieter van de Giessen, de beheerder van een christelijke website over de Bijbel, heeft een reeks mogelijkheden samengevat: hier. Zelf zou ik het interpreteren als een literair motief. Er was een paar jaar geleden ook een symposium in Groningen, waarover Govert Schilling een goed stuk schreef.
Is Jezus geboren in het jaar 1?
Nee. Toen hij werd geboren was (volgens de evangelist Matteüs) koning Herodes nog in leven en die is overleden in de winter van 5/4 v.Chr. Jezus zal dus rond 5 v.Chr. zijn geboren. Onze jaartelling is bedacht in de vroege zesde eeuw (ná Christus uiteraard) en veronderstelt het verkeerde beginjaar.
Organiseerden de Romeinen echt volkstellingen waarbij mensen naar hun vaderstad moesten?
Vermoedelijk niet. Het verhaal in het evangelie van Lukas kan echter wel een kern van waarheid bevatten. Als de Romeinen een kadaster opstelden, kan het heel goed zijn geweest dat Jozef, ook al woonde hij in Nazaret, naar Betlehem afreisde – mits hij daar land bezat. Maar dit is een hypothese.
Verwachtten de joden een messias?
Niet alle joden. De joden die wél een messias verwachtten, verschilden van mening over de aard van diens optreden: een krijger, een wijsheidsleraar, een priester. In elk geval een mens, in elk geval iemand die Israël zou herstellen – al liepen over de aard van het herstel de meningen ook alweer uiteen. Het is goed gedocumenteerd in de Dode Zee-rollen. In het milieu waaruit Jezus voortkwam, lijkt de messias echter gelijkgesteld te zijn geweest aan de Mensenzoon, de bovennatuurlijke persoon die het Laatste Oordeel zou uitspreken.
Is de stamboom van Jezus echt?
De stambomen in de evangeliën van Mattheüs en Lukas spreken elkaar tegen, maar zijn dan ook niet bedoeld om letterlijk te worden genomen. Over de stamboom in Lukas leest u hier meer.
Is die 25 december-datum niet ontleend aan de cultus van Mithras?
Nee. Maar ik kan hierop geen antwoord geven. Het allerslechtste artikel over de Oudheid dat dit jaar – uitgerekend tijdens de Week van de Klassieken – de kranten haalde, wordt momenteel op universiteiten gebruikt om studenten te trainen in het vinden van blunders. Ik ga het antwoord dus niet verklappen.
Dit stuk is al twee jaar oud en werd eerder gepubliceerd op de Mainzer Beobachter. Jona Lendering is oudheidkundige, schrijft goede geschiedenisboeken (maar echt), heeft zijn eigen onderwijsinstituut en blogt dagelijks.
Christmas, Jona Lendering, 20.12.2019 @ 09:25
RSS