De chagrijnige imam

Esra Dede

Een paar weken geleden ben ik met een groep studenten met verschillende culturele en religieuze achtergronden in het kader van interreligieuze dialoog naar het zuiden van Turkije gegaan. Een streek in Turkije waar gelovigen in harmonie met elkaar kunnen samenleven. Joden, moslims en christenen. Het zijn buren, vrienden en collega’s. Wij, studenten uit zes verschillende Europese landen, moesten leren van deze harmonie. Ik kwam er voornamelijk voor de kerken. De andere studenten kwamen er voor de Islam.

Als een van de weinigen die Turks in goed Engels kon vertalen, moest ik de priesters en de bisschoppen begeleiden. Alle geestelijke leiders van de kerk, van Armeens orthodox tot Rooms-katholiek, hadden bevlogen en emotionele toespraken. Toespraken over de IS, het gevaar in Syrië en over de constante dialoog die ze hebben met de rabbijn en de imam van de stad.

Bidden voor Syrië

Padre Ali, de priester van de katholieke kerk, vroeg ons expliciet om te bidden voor Syrië. Op wat voor manier dan ook, in welke taal dan ook. Hij wilde dat we Syrië niet vergeten en onder de aandacht brengen in ons eigen land. Hij plaatste een hand op mijn schouder en bedankte mij voor het vertalen van zijn woorden. Wij verlieten de kerk met inspiratie in ons hart.

Totdat we naar de moskee gingen.

Nadat ik de hoofddoekjes had gecoördineerd voor de vrouwelijke studenten en de schoenen op een wat geheime plek had gelegd, liepen we een voor een de moskee in. De meeste studenten hadden nooit een moskee van binnen gezien. De kerken zijn een vanzelfsprekendheid, de moskee was waar ze het meest nieuwsgierig naar waren. Ze keken uit naar de imam die ons een soortgelijke speech zou geven. Daar gingen we tenminste vanuit.

Toen hij uiteindelijk kwam, schoot mijn hand naar voren om hem te begroeten. Hij keek naar mijn hand, maakte een lichte buiging met zijn hoofd en liep verder naar het midden. De toon was al gelijk gezet.

Andere blik op ons geloof

Net als bij de priesters stond ik naast de imam om het tolken. Waar de christelijke leiders op hun gemak naast mij konden staan, leek de imam dat niet te willen. Hij leek onvoorbereid, ongewillig en gefrustreerd. “Zijn er vragen?”, was het eerste wat ik moest vertalen.

Al snel kwamen de Turkse studenten naar hem toe om de imam tips te geven. “Meneer, vertel toch hoe mooi de Islam is. Deze studenten weten helemaal niks over de Islam. Ze zien de IS op televisie, bombardementen in verschillende landen. Ze denken dat het normaal is. Dit is het moment om ze een andere blik te geven op ons geloof.”

De imam knikte kort en begon een verhaal over de fundamenten van de Islam, de indeling van de moskee en hoe er gebeden wordt. Daarna vroeg hij nogmaals om vragen. In de kerk was het voornamelijk luisteren, maar in de moskee waren de studenten nieuwsgierig. Vingers gingen naar boven.

Schoonheid verbergen

“Waarom moeten vrouwen zich bedekken?”
– “De schoonheid van een vrouw is niet bedoeld voor mannen op straat, zij moet haar schoonheid verbergen en bewaren voor haar man”

“Wat is het verschil tussen soennisme en sjiisme?”
– “Soennieten volgen het pad van de profeet, het juiste pad. Sjiiten wijken af”

“De IS profileert zichzelf als Soennitisch, wat vindt u daarvan?”
– “Ja eh, dat mogen ze zeggen. Dat zien we wel in het hiernamaals”

“Wij horen dat er een dialoog gaande is tussen de verschillende religies, hoe ziet u dit?”
– “Ja die is er, ik drink soms thee met de rabbijn. Aardige man”

Gefaald als tolk

Met moeite kon ik de antwoorden vertalen. Ik moet eerlijk zijn, veel van de antwoorden heb ik lichtelijk verdraaid. Ik heb bepaalde stukjes gecensureerd en ik heb meerdere toevoegingen gedaan. De desinteresse van de imam begon op mijn zenuwen te werken. Hoe meer de imam afstand probeerde te nemen van mijn aanwezigheid naast hem, hoe meer ik afstand wilde nemen van zijn islam. Het feit dat ik niet achter de antwoorden stond, was blijkbaar al van ver te zien. Ik heb gefaald als tolk, maar de boodschap van de imam was geen boodschap waar ik deel van uit wilde maken.

Hier ligt een groot probleem. Vertegenwoordiging van ons geloof? Wij bakken er niks van. We kunnen het niet uitleggen, laat staan ons verantwoorden. Voor deze studenten is de gesloten, intolerante imam het gezicht van de islam geworden. “En ik dan?” vroeg ik mij af.

Geestelijk leider

De islam is een individualistisch geloof. De imam is niet het equivalent van de geestelijke leider in het christendom. Hij is überhaupt niet genoeg geschoold om God op een dergelijk manier te vertegenwoordigen.

Misschien moet ik imam worden, bedenk ik me terwijl ik mijn hoofddoek afdoe. Ik ben de imam uiteindelijk wel dankbaar. Ik kan gefrustreerd blijven over stereotyperingen, over eerste indrukken en chagrijnige imams. Of ik neem nu gewoon afstand van alle geestelijke leiders op de wereld, ben ik daar ook vanaf.

Esra Dede is geboren en getogen Amsterdammer. Zij studeert geneeskunde en wordt door haar familie gezien als communist, omdat ze ooit lid was van de SP. Volg haar op Twitter.

Tweet

Esra Dede, 03.04.2015 @ 07:41

[Home]
 

Δ