‘Dit heeft niks met religie te maken’
Peter Breedveld
Foto: Aysel Bodur
Fotografe Aysel Bodur heeft zichzelf in Turkije naakt tussen de mensen gefotografeerd: in cafés, in huiskamers en ateliers, op bouwplaatsen en tussen de politiemannen. ‘Iedereen zegt: Hoe kan dat nou, Turken zijn toch moslims?’
Hoe heb je dat voor elkaar gekregen, stapte je gewoon op mensen af met je camera?
“Nee, ik heb gebruik gemaakt van mijn relaties om met mensen in contact te komen, heel veel met mensen gepraat, heel veel kopjes thee gedronken. Maar soms boden mensen spontaan aan om hun zaak te gebruiken voor een shoot, bijvoorbeeld de eigenaar van een autowasserette waar we onze auto lieten wassen.”
Waarom doe je dit eigenlijk?
“Om grenzen te overschrijden. Het is voor mijzelf heel belangrijk geweest om de vrijheid te claimen mezelf naakt te fotograferen. Ik ben er veel breder en opener en anders door gaan denken. En door mezelf zo te laten zien, verander je ook iets in de gedachten van andere mensen.”
Foto: Aysel Bodur
Waarom moet je daarvoor naakt?
“Zonder kleren straal je een totaal andere persoonlijkheid uit dan met kleren aan, zoals ik je al eens heb uitgelegd. Naakt in het bijzijn van anderen voel ik me sterker, al zie ik er op de foto misschien fragiel uit. Van binnen voel ik me bij zo’n fotoshoot enorm sterk.”
Ook als je naakt in een café vol mannen staat, wetend dat ze allemaal naar je kijken?
“Ik ben daar totaal niet mee bezig op dat moment. Mijn aandacht is dan vooral gericht op het fotograferen. Het heeft me wel verbaasd hoor, hoe mijn naaktheid voor die mannen eigenlijk helemaal geen punt was. Iedereen denkt natuurlijk dat als je in Turkije naakt tussen de mensen gaat staan, je wel verkracht zult worden. Ik was in sommige buurten ook op mijn hoede, maar er is nooit iets gebeurd.”
Vond je het nooit eng?
“In de nachtclub waar ik een shoot heb gedaan, was ik er niet helemaal gerust op, ook omdat het niet zonder risico was voor de eigenaar, want als de politie erachter komt dat daar een vrouw naakt is geweest, kan hij zijn tent meteen sluiten. Maar de vrouwen, die daar werkten, vonden het fantastisch wat ik deed. Dat ik helemaal uit de kleren kan en daarvoor nog respect krijg ook, omdat ik een kunstenaar ben, terwijl er op hen wordt neergekeken, alleen omdat ze, volledig gekleed, in een nachtclub dansen.”
Foto: Aysel Bodur
Je staat zelfs naakt met een Turkse politieman op de foto. Hoe is dat gegaan?
“Ook via-via, het gaat altijd via mensen die andere mensen kennen. Ik heb het mezelf zo moeilijk mogelijk proberen te maken, door juist niet hoogopgeleide, ruimdenkende mensen te benaderen, maar gewone mensen, die niet of nauwelijks met kunst bezig zijn. Ik wilde dat zij mij hun tolerantie gaven, zodat ik de vrijheid kon nemen om naakt te zijn. Want voor vrijheid heb je tolerantie nodig. Iedere keer kostte dat weer veel overtuigingskracht, maar na afloop hadden ze allemaal iets van, ‘Ja, was dat het nou?’ En ik hoop dat het iets permanents bij ze heeft teweeg gebracht.”
Wat dan?
“Het besef dat naakt niet per se iets met seks te maken heeft.”
Je hebt iets dergelijks een paar jaar geleden ook in Nederland gedaan.
“Ik was eraan begonnen, maar het prikkelde niet. In Turkije prikkelt het me wel. Je naakt laten fotograferen in een Turkse huiskamer is veel uitdagender dan in een Nederlandse, want in Turkije is de huiskamer bijna heilig. De mensen die eraan hebben meegewerkt, vonden het heel bijzonder. Ze waren als het ware trots op me, dat ik dit deed.”
Foto: Aysel Bodur
Dat verwacht je niet, in een land als Turkije.
“Dat hoor ik steeds van Nederlanders. Een paar jaar geleden heb ik mijn eigen familie naakt gefotografeerd, en mijn vader, die imam was. Iedereen zegt: ‘Hoe kan dat nou, je bent toch moslim?’ Ik vraag dan hoe vaak zij, als christen of atheïst, hun eigen vader naakt hebben gefotografeerd. Mensen hebben ontzettend de neiging om dit soort dingen meteen vast te pinnen op de islam. Maar het heeft niks met religie te maken.”
Wat is de volgende grens die je gaat overschrijden?
“Ik heb met mijn vader afgesproken dat als hij doodgaat, ik hem mag fotograferen.”
Pardon?
“Ja, ik heb notarieel vast laten leggen, met instemming van mijn broer en zus, dat mijn vader niet wordt begraven voordat ik in Turkije ben om hem te fotograferen. Naakt.”
Wat hoop je daarmee precies te bereiken?
“Het gaat er niet om iets te bereiken, maar om iets te maken dat nog niet bestaat. En volgens de islamitische regels moet een dode binnen drie dagen worden begraven, maar mijn vader gaat de grond niet in voordat ik hem heb gezien. Dat is de macht die ik in handen heb.”
Het gaat je om macht?
“Niet om macht per se, maar zo ben ik ervan verzekerd dat ik bij de begrafenis kan zijn.”
Aysel Bodur heeft een Twitter-account en een Facebook-pagina. Meer werk van haar is te bewonderen op haar website.
Peter Breedveld, 22.02.2014 @ 10:59
5 Reacties
op 22 02 2014 at 11:20 schreef herman van der helm:
Aysel, leuk weer wat van je te zien op FN.
op 22 02 2014 at 14:22 schreef Thomas E:
Hmmm. Tikkie freaky. Kleine mensen naakt. Dooie vader naakt. Welk statement maak je dan? Kijk, zo ziet het naakte taboe eruit, is dat het?
Haar eigen naakte lichaam temidden van een geklede omgeving heeft wel iets vervreemdends, maar is al zó vaak gedaan (o.a. door Helmut Newton) dat je het alleen maar opvallend kunt vinden omdat het in de Turkse cultuur gesitueerd is.
op 22 02 2014 at 15:10 schreef Mercedes San Fernando Ruelda:
Ontzettend mooi. Aysel ziet eruit als de hoofdpersoon in een kinderboek, iedere keer weer in andere situaties. En toch iedere keer herkenbaar “gekleed”.
op 23 02 2014 at 23:11 schreef MNb:
Ik geef eerlijk toe dat mijn mijn wenkbrauwen de hoogte ingingen, niet uit geschoktheid maar uit verbazing.
Mijn complimenten.
op 22 07 2014 at 17:49 schreef Jan Brotaes:
Wauw, wat een Vrouw!!! (hoofdletter is geen vergissing).
Niet omdat ze naakt is, maar om wat ze doet, om wat ze maakt en hoe ze er tegenover staat.
Mooi, zeer mooi. Het heeft iets (en ik hoop dat je me het niet kwalijk neemt), erotiserend, prikkelend, kan het niet goed omschrijven.
RSS