Een keurige mevrouw, waarin iets dierlijks gromt
Peter Breedveld
Drie jaar geleden zag ik Fukada Koji’s indrukwekkende film Harmonium (Fuchi ni Tatsu: ‘aan de rand van de afgrond’) in het vliegtuig naar Japan. Mijn favoriete levende acteur Asano Tadanobu speelt er één van de hoofdrollen in. Asano heeft een Januskop: je kunt zijn gezicht even makkelijk vriendelijk vinden als wreed. Dat maakt hem ideaal voor zijn rol als vriend van een goeiige huisvader die uiteindelijk een ex-gedetineerde blijkt te zijn die een schuld komt innen bij het gezin van die vader.
De moeder van dat gezin wordt in Harmonium gespeeld door Tsutsui Mariko, die al net zo’n ambivalent gelaat heeft. Ze heeft kleine ogen die haar een wat kribbige uitstraling geven, afhankelijk van wat ze met haar oogpotlood doet. Ze ziet er alledaags uit en tegelijk ongewoon. Ze is een keurige mevrouw, een beetje aristocratisch, maar onderhuids gromt iets dierlijks. Ze speelt vaak kutwijven, maar ze heeft ook iets kwetsbaars. In Harmonium is ze in de eerste helft slachtoffer, daarna zet ze haar bitch-face op.
Tsutsui speelt de hoofdrol in Fukada’s nieuwe film, A Girl Missing (Yokogao: ‘en profil’). Daarin maakt Fukada ten volle gebruik van haar ambiguïteit. Ze is een zorgzame, dienstbare vrouw die slachtoffer wordt van een mediahetze, maar die niet helemaal onschuldig is. Ik wil zo min mogelijk vertellen over de plot, want A Girl Missing (een volkomen misplaatste titel) moet je zien met zo weinig mogelijk voorkennis.
Stomme dingetjes
Ik wil het vooral hebben over de intrigerende hoofdrol van Tsutsui. Zij is een mens zoals wij allemaal. In elk geval herkende ik mezelf in haar. Ze neemt een verkeerd besluit, heeft in het verleden stomme dingetjes gedaan die ze zelf niet kan verklaren, neemt de verkeerde mensen in vertrouwen en moet daar een enorme prijs voor betalen. De meeste van ons hoeven die prijs niet te betalen, maar we hebben allemaal wel iets om ons voor te schamen, nietwaar?
Ze is een beetje raar, maar niet gek of zo. Ze doet idiote dingen, maar niks wereldschokkends. De oordelen uit haar omgeving zijn ongenadig hard, maar niemand in A Girl Missing is vrij van zonden. Tsutsui heeft gewoon pech gehad.
Ze verliest al haar waardigheid, verandert bijna letterlijk in een hond, en tegelijkertijd behoudt ze die. Er zit een ontzettend sterke scène in A Girl Missing, een prachtig beeld, waarin Tsutsui over straat loopt met een leger van journalisten achter zich aan. Dat beeld bevat zoveel verschillende boodschappen dat je in verwarring wordt gebracht. Hier wordt een vrouw belegerd door journalisten, of laten die journalisten zich juist door haar leiden? Ze lijkt in de macht te zijn van een jonge vrouw (Ichikawa Mikako, ook al zo’n shape-shifter) maar dat blijkt later toch weer ingewikkelder te zijn.
Veroordelen op Twitter
Fukada dringt zijn publiek geen moreel oordeel op, dat doet hij nooit. Hij zit wel te poeren in onze psyche, hij tart ons, daagt ons uit, zoekt onze grenzen op. Ik denk dat hij ons dwingt ons te vereenzelvigen met mensen die een beetje fout zijn. Mensen die we zo graag en zo hard veroordelen op Twitter, maar die precies zijn als wij, die alleen zo stom waren om tegen de lamp te lopen.
Het blad Variety diskwalificeert de film als een ‘clumsy, unmoving drama’. Ik moet daar hevig tegen protesteren. A Girl Missing is één van de knapst gemaakte én spannendste films die ik de laatste tijd heb gezien.
Film Reviews, Japan, Peter Breedveld, 06.02.2020 @ 07:54
RSS