Gaza negeren tijdens Dodenherdenking is tamelijk obsceen
Peter Breedveld
De permanente discussie over waar Dodenherdenking om draait, ‘het stukje bij beetje afpeuteren van waar de dag grotendeels over zou horen te gaan, namelijk de georganiseerde moord op 102.000 Joodse Nederlanders, onder wie de familieleden van de Nederlandse Joden die nu nog leven: het is pijnlijk en voelt als een trap na’, schrijft Robert Vuijsje in NRC.
Maar Dodenherdenking gaat pas sinds 1966, meer dan 20 jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog, óók over de slachtoffers van de Holocaust. Blijkbaar was het meteen na de oorlog te pijnlijk voor Nederland om de genocide te herdenken waaraan zoveel Nederlanders hadden meegewerkt. Vóór 1966 ging Dodenherdenking over de gevallen militairen en verzetsstrijders, later uitgebreid naar gevallen militairen in andere oorlogen, onder andere de koloniale oorlog die Nederland tegen Indonesië heeft gevoerd. Discussie over waar Dodenherdenking om draait, is er al sinds het prille begin geweest.
Arianisering van de Dodenherdenking
Ik schrijf al jaren dat Dodenherdenking in onze huidige multiculturele samenleving veel inclusiever moet. Dodenherdenking wordt al een hele tijd gebruikt om biculturele Nederlanders met een niet-Westerse achtergrond uit te sluiten. Ik noemde dat de arianisering van Dodenherdenking, die door extreemrechtse types wordt gebruikt om het antisemitisme onder moslims en andere minderheden eruit te lichten, en het aandeel van de Nederlandse bevolking in de Holocaust weg te moffelen. Elke Dodenherdenking wordt er in Telegraaf- en PVV-hoek weer benadrukt wie er nadrukkelijk níet bij horen, en wie wel.
Vuisje schrijft zelf: ‘Dus deze niet-Joodse witte Europeanen, onder wie de explosie van Jodenhaat op dit continent heeft kunnen gebeuren, gaan hun eigen Holocaust gebruiken als lesmateriaal voor moslims die moeten worden bijgebracht hoe slecht het is om Joden te haten?’ In 2018 tekende ook hij protest aan tegen het inlijven van Dodenherdenking door extreemrechts: ‘Deze (extreem)rechtse Nederlanders zijn 4 mei nu gaan zien alsof het Zwarte Piet is of Kerst of Pasen of andere oud-Hollandse tradities waarvan ze denken dat die ze worden ontnomen door de nieuwe Nederlanders’.
Verplicht instemmen
Nu sinds vorig jaar de genocide in Gaza Dodenherdenking is gaan overschaduwen, ziet Vuisje de discussie als het “afpeuteren” van de herdenking van de Holocaust. Maar dat is niet waar. Er is een grote groep Nederlanders die de herdenking van de Holocaust in de context wil plaatsen van wat er nu gaande is. Het is tamelijk obsceen om ieder jaar met een vroom gezicht stil te staan bij het vermoorden van zes miljoen Joden en “nooit meer” te prevelen als in Israël met westerse steun een heel volk wordt uitgemoord.
Vuijsje gebruikt de drogreden die zoveel Vrienden van Israël al hebben ingebracht, namelijk dat we ons druk maken om wat er in Israël gebeurt – terwijl er in Syrië en Soedan ook grootschalig wordt gemoord – omdat het in Gaza ‘Joden zijn die doden, in plaats van de in die regio gebruikelijke moslims of Amerikaanse militairen’. Dat is zó oneerlijk en bezijden de waarheid. We maken ons druk om de genocide in Gaza omdat die zich met volledige instemming en steun van onze regeringen voltrekt, en omdat we verplicht zijn er óók mee in te stemmen, op straffe van het verwijt van antisemitisme en in het geval van niet-westerse biculturele burgers het strippen van hun grondrechten. We maken ons er druk om dat met iedere steunbetuiging aan Israël onze Arabisch-Nederlandse en islamitische landgenoten wordt ingewreven dat hun levens niks waard zijn omdat ze Arabieren en/of moslims zijn.
Heulen met de Duivel
Dat samen met al dat geweld het antisemitisme de spuigaten weer uitloopt en Joden met Israël worden vereenzelvigd, zie ik ook. Maar het zijn organisaties als het CIDI en leeghoofden als Caroline van der Plas die ons steeds verwijten dat kritiek op Israël antisemitisme is en in dezelfde NRC waarin Vuisjes aanklacht staat, constateert de Australisch-Duitse onderzoeksjournalist Antony Loewenstein wat mij ook al was opgevallen, namelijk dat er ‘steeds openlijker een vreemde alliantie van extreem-rechtse, vaak antisemitische, neonazistische of historisch door de nazi’s gesteunde partijen nu nauw samenwerkt met Israël’.
Waarmee ik bedoel te zeggen dat de scheidslijnen zijn vervaagd tussen wat antisemitisch is en wat niet. Watermeloen is antisemitisch, ‘From the River to the Sea’ is antisemitisch, maar in klassiek-antisemitische complottheorieën grossierende Neonazi’s zijn niet meer antisemitisch. Je leest nu zelfs Israëlische Joden die beweren dat de Nazi’s zich tenminste nog slecht voelden over wat ze de Joden aandeden, in tegenstelling tot de Palestijnen.
Afrikanen en Arabieren ontmenselijken
In het kader van dat alles is het onvermijdelijk dat we het blijven hebben over de invulling van de Dodenherdenking, waarbij tegenwoordig de in antisemitische complottheorieën grossierende witte suprematist Martin Bosma een krans komt leggen. Gaat die echt over de Holocaust als absoluut geïsoleerde gebeurtenis zoals er nooit eerder één is geweest en zoals er nooit meer één zal zijn, dankzij onze rituele toverspreuk “nooit meer”? En geven we de Joden echt een trap na als we die Holocaust zien in de context van de hele wereld, en als we de ontmenselijking van de Joden en de verschrikkelijke gevolgen daarvan in de jaren dertig vergelijken met de ontmenselijking van Arabieren en Afrikanen in onze eigen tijd?
Nou, ik denk dus van niet. Ik denk dat we de slachtoffers van de Holocaust tekort doen als we hun nagedachtenis niet gebruiken om er actuele gruwelijkheden mee aan de kaak te stellen. En ik denk dat de waarde van de Dodenherdenking alleen blijvend is als we die uit de klauwen van extreemrechts trekken en er een verhaal van maken waar ook biculturele Nederlanders van niet-westerse afkomst zich in herkennen.
Is het Vrije Woord u écht lief? Steun me dan met een financiële bijdrage. Doneer aan de enige dwarsdenkende, onafhankelijke (maar echt) site van Nederland. Rekeningnummer NL24 ASNB 8832 6749 39 (N.P. Breedveld, ASBN Rijswijk), BIC ASNB NL21.
Peter Breedveld, 03.05.2025 @ 13:15
RSS