Multiculti in de klas
Anita Brus
Illustratie: Heinrich Zille
Youssef en Souhayb zitten achter in de klas. Wij hebben het over de invloed van het Arabisch op het Spaans en ik wijs naar Andalusië op de kaart aan de muur van het klaslokaal om uit te leggen waar de Moren Spanje binnentrokken om zich uiteindelijk te verdedigen tegen de reconquista van de christelijke koninkrijkjes in het noorden. Iedereen draait zich om naar de kaart en volgt mijn uitleg over de Moorse Kaliefen die tot aan Toledo kwamen. Daarna gaan wij weer verder met de Spaanse grammatica, maar Youssef en Souhayb blijven omgedraaid zitten kletsen.
Hoe voor de hand ligt het dan om als docent in 4 Havo uit te vallen tegen de kletsers. “Draai je om en let op!”, roep ik bijna. Maar ik bedenk mij op het laatste moment en zeg: “Ik zie dat jullie nog iets te bespreken hebben. Misschien willen we allemaal wel weten waar dat over gaat dus vertel het maar aan de hele klas.” Er volgt een verhaal.
Naar Marokko reizen
“Wij hebben het er over hoe wij naar Marokko reizen”, vertelt Souhayb. “Helemaal langs de kust van Spanje, via Barcelona, Valencia naar Almería waar we oversteken naar Marokko. We gaan namelijk naar het oostelijk deel van Marokko en als we eenmaal met de boot zijn overgestoken moeten we nog uren reizen tot we in ons dorp zijn.”
“En reizen jullie dan ook met zo’n enorme toren op het dak van je auto?”, vraag ik nieuwsgierig. “Nee, zegt Youssef, dat was vroeger. Nu niet meer omdat ons huis af is.”
Klasgenoot Wouter haalt zijn mobieltje tevoorschijn en mobieltjes zijn in de klas niet toegestaan. Maar nog voordat ik kan roepen: “Weg met die mobiel”, houdt hij hem al omhoog en toont ons een foto van zo’n torenhoog beladen auto.
Hollandse boerenkaas
De klas is een en al belangstelling en dat is toch wat alle docenten zouden moeten willen: echte interesse van alle leerlingen, ook al gaat het even niet over de Spaanse grammatica.
Youssef vertelt verder dat ze deze zomer maar met zijn drieën waren omdat hun moeder en zusje met het vliegtuig gingen. Barcelona in om de stad te zien of even stoppen bij een strand voor een frisse duik deden ze niet: “Want we wilden natuurlijk zo snel mogelijk in Marokko zijn.” Niemand lacht of kijkt hiervan op. Ook de in dezelfde klas zittende Hollandse-boerenkaas-leerlingen niet.
Ik geef al heel lang les op een school in Amsterdam-Zuid. Gedurende de jaren heb ik de leerlingenpopulatie zien veranderen. Vroeger hadden wij nogal wat Chinese leerlingen bij ons op school, maar tegenwoordig hebben de Chinezen grotendeels plaats gemaakt voor Marokkaanse leerlingen.
Zij vormen vaak een levendig element in de les en in mijn lessen Spaans zijn ze ronduit enthousiast omdat zij zichzelf herkennen in de taal; veel Spaans lijkt namelijk op het Arabisch. Woorden als almohada (kussen), alcázar (paleis) of almeja (mossel) zijn voor hen een feest der herkenning evenals de flamencomuziek met nogal wat Arabisch klinkende uithalen. Dat maakt hen extra gemotiveerd voor Spaans.
Alle Marokkanen het land uit
Wat verder opvalt is dat de verschillende nationaliteiten in de klas met de grootst mogelijke vanzelfsprekendheid met elkaar omgaan. Natuurlijk zie je op het schoolplein ook groepjes Nederlanders die naar elkaar toetrekken of Marokkanen die elkaar opzoeken. Maar steeds vaker zie ik dat het allemaal door elkaar loopt en dat rechtse ideeën als ‘alle Marokkanen het land uit’ blijkbaar geen vat krijgen op het overgrote deel van onze leerlingen en dat geeft hoop voor de toekomst.
Vroeger waren het de Molukkers of Surinamers die in een fout daglicht stonden en nu zijn het de Marokkanen. Gewoon nog een paar generaties wachten denk ik, en niemand heeft het er meer over. Maar misschien komen dan (opnieuw) de Chinezen.
Anita Brus is docent in de Spaanse taal/literatuur/kunst en schrijft over tango in het tijdschrift La Cadena. Zij publiceert ook teksten in het Spaans en in het Nederlands op haar eigen weblog. Lees het verbijsterende relaas over haar domrechtse date.
Anita Brus, 01.10.2012 @ 14:33
18 Reacties
op 01 10 2012 at 14:46 schreef yurp:
Bij mij in de buurt spelen kindertjes van alle afkomsten door elkaar tikkertje en verstoppertje. Je hoort geen enkel verschil meer in taal of wijze van met elkaar omgaan. Gewoon Nederlandse kinderen onder elkaar.
op 01 10 2012 at 15:07 schreef You On A Gin:
Als die jongens zo goed Arabisch kennen (hoewel ‘het’ Arabisch voor zover ik weet niet gesproken wordt in Noord-Afrika – Algemeen Beschaafd Arabisch is het volgens mij niet :)), dan herkennen ze vast ook een hoop Nederlandse woorden. Want die mooie taal van ons is vergeven van de arabismen (is dat een neologisme of een barbarisme, overigens?).
Ik denk trouwens niet dat het hierna de Chinezen zullen zijn. Heb mijn roulette bal gezet op de MOE-landers. Maar goed, mijn glazen bol is in de garage.
Het mooie van kinderen is – ik denk dat geen mens racistisch wordt geboren. Als een kind niet met een ander kind wil spelen, dan is het niet omdat dat kind een apart kleurtje/geurtje heeft, dat het bij hem thuis naar knoflook en komijn ruikt en z’n pa soms een maf hoedje draagt, maar omdat dat kind het andere kind gewoon stom vindt.
Reservering tegenover dat wat ‘vreemd’ is, dat is menselijk/dierlijk, maar racisme wordt aangeleerd/aangeluld. Kinderen hebben de toekomst.
Anita, geweldig dat een relativerend, goed bedoelend persoon als jij voor de klas staat. Dat meen ik serieus. Maar sinds wanneer leren ze Spaans in HAVO-4?
op 01 10 2012 at 15:10 schreef Jona:
Dit was nu net het positieve stukje dat ik even nodig had op wat hier begint als een sjaggerijnige dag.
op 01 10 2012 at 16:19 schreef MarcodeB:
Inderdaad heerlijk positief en relativerend, zoals al werd opgemerkt door Jona en YOAG. Ik vind het heerlijk dat je de leerlingen en de klas het vertrouwen geeft om samen een thema onder de loep te nemen.
Overigens: Arabische invloeden zijn er ook te over in de ‘hard science:’ fameuzevoorbeelden zijn bijvoorbeeld algebra (al-Gibr), alcohol (al-kuḥl), alkali (al-kalja) en alchemie (al-kimia). Deze woorden stammen allemaal uit de grote bloeiperiode van de Arabische wetenschap, bij ons binnengekomen via Iberia.
Het zou m.i. helemaal niet slecht zijn als Arabieren hun geschiedenis zouden eren door eens een lekker glaasje wijn te drinken!
op 01 10 2012 at 17:28 schreef Latifa Bouras:
Mooi stuk, collega Anita! Leerlingen zijn inderdaad puur. Ze vragen mij (Marokkaanse achtergrond) altijd of ik Frans ben omdat ik docent Frans ben. Schattig! We hebben het mooiste beroep, ik zou niets anders willen doen.
op 01 10 2012 at 18:09 schreef A-Nice:
Mooi en positief geluid tussen de negatieve berichten van de media.
In Amsterdam wonen er 170 nationaliteiten van de 190 die er in NL zijn. Amsterdam is hierin wereldleider.
Jij beschrijft prachtig hoe de samensmelting van etnische groepen plaatsvind. Ontroerend!
op 01 10 2012 at 18:33 schreef Ana:
Yurp, er wordt op meer scholen Spaans gegeven, zowel op havo- als vwo niveau. Spaans is op sommige scholen eindexamenvak en het wordt ook gegeven als ‘Spaans elementair’. Dat laatste is het geval bij mij op school (hoewel ik ook nog aan een groepje 6 vwo leerlingen eindexamen Spaans geef) en het wil zeggen dat ze met Spaans beginnen in de bovenbouw. Ze doen dan geen eindexamen maar maken wel schoolexamens. Mijn 4 havo groep heeft drie uur Spaans in de week.
op 01 10 2012 at 20:52 schreef J.vanDijkS:
Positief stuk! Wat ik me al een tijdje afvraag, en misschien weet u daar als lerares Spaans het antwoord op, is of het woord ojala (hopelijk) van inshallah of iets dergelijks afstamt.
Is me namelijk ooit vertelt door een tante van me waarmee ik een soortgelijk gesprek had, begon over azucar, over Spaanse woorden afkomstig uit het Arabisch, maar kan er geen enkel bewijs van vinden.
op 01 10 2012 at 21:43 schreef Sasha Berkman:
Ik zie het ook regelmatig gewoon op straat. Het maakt me blij.
!Amsterdam Oost
op 01 10 2012 at 22:30 schreef Ana:
Fijn, al die blije mensen! Ojalá komt inderdaad van het Arabische وشاء الله (wa-šā’ allāh)
op 01 10 2012 at 22:31 schreef Ana:
En denk om de accenten, mensen; het is azúcar en Máxima!
op 02 10 2012 at 00:32 schreef Aaron:
De PVV heeft wel eens een plan geopperd over vrijwillige(!) remigratie, maar welke rechtse partijen in NL willen ‘alle Marokkanen’ het land uit?
op 02 10 2012 at 00:53 schreef Yavuz:
“…de Moorse Kaliefen die tot aan Toledo kwamen.”
Ze kwamen een stuk verder. Namelijk door de Pyreneeën tot aan Frankrijk.
op 02 10 2012 at 08:28 schreef Ana:
Deels @Yavuz. Zij hebben de Christelijke koninkrijken in het noorden van Spanje nooit in handen gekregen.
op 02 10 2012 at 13:15 schreef J.vanDijkS:
Dank u wel juf! Is dat ook eindelijk voor mij opgelost.
Even knippen en plakken en naar mijn tante sturen.
En die accenten, ben daar jammer genoeg niet goed in. Moet daar meer werk in stoppen. Het spreken gaat me gelukkig dan weer wel goed af.
op 02 10 2012 at 20:48 schreef Yavuz:
Zaragoza, oftewel Saraqusta, lag ook onder Moorse bewind. Dat ligt toch noordelijker dan Toledo.
op 02 10 2012 at 21:28 schreef Ana:
Je hebt gelijk Yavuz, ik heb het noorden wat beperkt opgevat in mijn verhaal (in de lijn recht naar boven vanuit Andalusië). Ik zal er nog eens op terugkomen in de klas.
op 03 10 2012 at 10:32 schreef God will be known:
Wat de boer niet kent dat vreet hij niet. Zolang er mensen zijn die zonder de multi cultuur zijn opgegroeid zal er rascisme zijn. Je hebt gelijk: de kinderen kennen niet anders en zullen de verandering brengen, daar hoeven we niets voor te doen, waar de boer mee opgegroeid is zal hij gewoon eten.
RSS