Zwarte vagina
Peter Breedveld
Illustratie: Zinaida Serebriakova
Het literaire blad Passionate lanceerde afgelopen zaterdagavond in het Rotterdamse Hotel New York een speciaal nummer rond Joost Zwagerman. Hassnae heeft er een artikel voor geschreven waarin ze Zwagermans roman De Buitenvrouw vergelijkt met Alleen maar Nette Mensen van Robert Vuijsje. Beide boeken gaan over interculturele seks en beide schrijvers zijn ervoor door de racistenjagers aan de schandpaal genageld.
Zwagerman indertijd door Anil Ramdas, die zich beledigd voelde door de manier waarop Zwagermans hoofdpersoon zijn zwarte minnares romantiseerde (‘bedenkelijke onevenwichtigheden’; ‘gebrek aan diepgang’). Vuijsje kreeg het aan de stok met onder andere Irma Accord en Anousha Nzume, voor wie het schijnbaar niet uitmaakte dat Vuijsje vooral hard uithaalt naar de blanke, zelfgenoegzame elite waar hij zelf deel van uitmaakt.
Wat hun critici vooral dwarszat, was het feit dat blanke schrijvers zich waagden aan zwarte personages, zei Zwagerman zaterdag in een dubbelinterview met Vuijsje, dat door Hassnae werd afgenomen. Het was in feite een beschuldiging van blackfacing, waarbij blanke varieté-artiesten hun gezicht zwartmaakten. Maar de zwarte personages in de boeken van Vuijsje en Zwagerman worden gezien door de ogen van de blanke personages, en dat zijn echte mensen met echte communicatiestoornissen en echte vooroordelen.
Intellectuelen vereenzelvigen de schrijvers echter met hun scheppers, waaruit volgt dat Zwagerman en Vuijsje dus dezelfde verwerpelijke opvattingen hebben als hun hoofdpersonen. “Maar een schrijver moet toch personages kunnen creëren met minder verheven gedachten, gevoelens en opvattingen”, aldus Zwagerman.
Vuijsje vertelde dat hij nogal aangeslagen was door de beschuldigingen van racisme en seksisme, maar “met de kennis van nu” (gelach in de zaal) kon hij vaststellen dat het hem geen windeieren had gelegd. Zijn boek was al een jaar uit toen de controverse losbarste en er waren vierduizend exemplaren van verkocht. Dankzij de stemmingmakerij van types als Irma Accord en Anousha Nzume staat de teller nu op de honderdduizend. Niet slecht voor een debuut.
Hassnae leidde het gesprek op haar bekende lichtvoetige wijze. Ze wilde weten hoe Zwagerman zo goed een zwarte vagina kon beschrijven. Toen het gesprek was afgelopen en een discussie rond Zwagermans pamflet Hitler in de polder & Vrij van God werd aangekondigd, die geleid zou worden door de dogmatisch linkse drammert Francisco van Jole, stroomde de zaal leeg en bleven alleen wat vrienden en familie van Van Jole achter.
Op zich was de discussie vermakelijk (als je de stomme grapjes van Van Jole op de koop toe nam), al was het maar vanwege het verongelijkte geschreeuw van PvdA-Kamerlid Diederik Samsom, die zoveel kritiek op zijn partij niet trok. Zwagerman wees er op dat PvdA-fractievoorzitter Ploumen veel lawaai maakte over een Brabantse pastoor die homoseksuele gelovigen de hostie weigerde, maar niet thuisgaf als een imam riep dat homo’s minderwaardiger dan varkens zijn. Er klonk luid applaus. Van mij. Samsom protesteerde dat Ahmed Marcouch ook heus streng was voor intolerante moslims. Maar Marcouch is een lokale politicus, die nog uit de gratie is gevallen bij zijn Amsterdamse partijgenoten, ook.
Toen Zwagerman het rampzalige onderwijsbeleid van de PvdA aan de kaak stelde, werd het Samsom echt teveel. Daar waren toch al harde dingen over gezegd door de commissie Dijsselbloem? “Ja, en sindsdien gaat het wanbeleid op VMBO’s gewoon door”, riep iemand uit de zaal. Samsom leek bijna in huilen uit te barsten. Het was nu aan de leraren om orde op zaken te stellen, zei hij. Dat zei-die echt! De PvdA laat leraren tientallen jaren steeds dieper in de stront zakken, zegt tien Weesgegroetjes en nu moeten de leraren er zelf maar uit zien te komen.
Dit was meer koppige domheid dan we op een zaterdagavond verdragen konden. Tijd om naar huis te gaan.
Peter Breedveld is een warm voorstander van interculturele en interraciale en interreligieuze seks.
Peter Breedveld, 28.02.2010 @ 13:36
29 Reacties
op 28 02 2010 at 15:13 schreef Bert Brussen:
Toen het gesprek was afgelopen en een discussie rond Zwagermans pamflet Hitler in de polder & Vrij van God werd aangekondigd, die geleid zou worden door de dogmatisch linkse drammert Francisco van Jole, stroomde de zaal leeg en bleven alleen wat vrienden en familie van Van Jole achter.
Ik kom nu echt niet meer bij. Volgens mij willen ze ook alleen in Rotterdam van Jole nog uitnodigen. Die man is zo extreem niet-objectief dat er niks mee valt aan te vangen.
op 28 02 2010 at 15:22 schreef Bart:
De huilende D.Samson vonnik ook geinig en de vraag over de ‘zwarte vagina’… Denkt Hasnae dat die er echt heel anders uitzien dan de roze noord-europese bloempjes?
op 28 02 2010 at 15:23 schreef Bart:
surry: ‘Hassnae’
op 28 02 2010 at 16:02 schreef Rob:
Dit blijft een lastig thema voor links. Wel de katholieken afkammen en niet de moslims. Het is tijd voor een nieuwe scheidslijn in de polemiek. Niet links versus rechts, maar consequent versus selectief. Wilders en de PvdA zijn beide selectief. En kunnen dus wat mij betreft worden afgeschreven.
op 28 02 2010 at 16:23 schreef Floyd:
“blijft een lastig thema voor links. Wel de katholieken afkammen en niet de moslims”
Verschil blijft toch dat we in een wereld leven waarin niet alle Katholieken worden aangekeken op de misstappen van discriminerende priesters. Bij Moslims ligt dat helaas vaak iets anders…
op 28 02 2010 at 17:00 schreef Rob:
Ja, terechte opmerking. Komt omdat we uit eigen ervaring weten dat katholieken niet allemaal Pausaanbiddende zeloten zijn. Van moslims weten we doorgaans weinig en ze worden meestal als homogene massa neergezet.
op 28 02 2010 at 17:53 schreef Peter:
Daar hebben ze zelf ook schuld aan, Rob. Moet je zien hoe de rijen zich altijd sluiten als er eens kritiek op moslims of de islam komt.
op 28 02 2010 at 18:15 schreef Jona Lendering:
“Vuijsje vertelde dat hij nogal aangeslagen was door de beschuldigingen van racisme en seksisme”
Hij heeft natuurlijk wel behoorlijk zichzelf in de nesten gewerkt door de discussie zelf te voeren in plaats van deze over te laten aan degenen wier opvattingen bediscussieerd waren: de romanpersonages zelf. Ik snap wel dat je die niet zo 1-2-3 in levenden lijve ten tonele voert, maar door als schrijver te gaan discussieren, wek je wel de indruk dat jij er iets over te melden zou kunnen hebben. Dan moet je niet verbaasd zijn als je kritiek krijgt.
Schrijvers moeten zwijgen over hun boeken. Het creatieve proces zit erop, het boek is uitgegeven, het is nu bezit van de lezers.
op 28 02 2010 at 19:02 schreef Mike's Webs:
Ik vond die reactie op Vuijsjes boek behoorlijk overdreven. De discussie over de Buitenvrouw heb ik indertijd niet meegekregen, maar het is een misvatting om een auteur voor racist uit te maken als een personage zich racisistisch uit laat.
op 28 02 2010 at 19:06 schreef Huub:
Peter had natuurlijk gewoon op Femke Twist moeten zijn, maar dat terzijde.
Zielig voor Samsom, die man bedoelt het echt goed.
op 28 02 2010 at 19:21 schreef Rob:
Het was overigens precies wat er met Salman Rushdie gebeurde: hem werd verweten wat een personage dacht en droomde.
Het wachten is op iemand die Jan Terlouw afbrandt om wat de SS’ers in Oorlogswinter doen en zeggen.
op 28 02 2010 at 19:33 schreef Peter:
Of, zoals Zwagerman opmerkte, op het opgraven van Agatha Christie om haar postuum te beschuldigen van moord.
op 28 02 2010 at 20:35 schreef Rob:
Je bedoelt, bovenop die beschuldigingen van antisemitisme?
op 28 02 2010 at 20:38 schreef Smeets:
Wat zou er eigenlijk gebeuren als het COC met roze driehoekjes een Moskee als protesttempel gebruikt om de vaak achterlijke homofobe opvattingen binnen de Islam aan de kaak te stellen ?? Ik zou het niet weten. Iemand een idee..
op 28 02 2010 at 22:35 schreef vander F:
@Smeets,
met die roze Godwin sleep je Anne Frank er door een zijdeur ook weer met de haren bij.
Interessante complicaties,
op z’n minst.
op 28 02 2010 at 22:39 schreef mariska:
@ Smeets
Je legt de zere plek. Daar waar het ongevaarlijk is durft iedereen wel.
In een werksituatie of bijvoorbeeld bij mijn dochter op school valt me op hoe tussen collega’s, de kinderen, tussen de ouders en tussen de leraren de angst onder de vrolijke oppervlakte overheerst. Iedereen is supervriendelijk maar iemand bijvallen die ten onrechte wordt afgezeken door iemand met een hoge status of veel intimidatiemacht, dat durft niemand.
op 01 03 2010 at 00:48 schreef Benech:
Smeets: gokje, maar ik denk dat men bij die moskee spontaan in een voor de doorsnee niet-religieuze NLer politiek correcte modus springt waarin men zal zeggen dat men wel homo mag zijn maar niet homo mag doen oid. Gewoon dezelfde modus als die je zal zien bij een doorsnee Refo-kerk als in Reusel.
Punt is dat je bij vrijwel elk religieus instituut dat homosexualiteit tot taboe heeft verklaar wel een vorm van “taqiya” zal zien vermoedelijk. Wat men voor de camera zegt, is nog niet hoe men gewoonlijk acteert. Waarom? Omdat de camera mensen bijna dwingt tot een correcter standpunt omdat anders men te veel ramen bij zichzelf ingooit. Zie ook de hele affaire met de collegedictaten van Mgr. Eijk enkele jaren geleden. Ik ken vergelijkbaar uit eerste hand hiermee ook de verhalen uit protestants theologische hoek. De dictaten van het vak Ethiek aldaar zijn nooit op straat gegooid maar zouden vermoedelijk aanleiding moeten geven tot net zo veel discussie.
op 01 03 2010 at 09:00 schreef Smeets:
Benech,
Van de 100 katholieke kerken in NL is voor 99 de hostiegang voor praktiserende homo,s geen enkel probleem. Sterker nog. Je hebt bij een bezoek aan een katholieke kerk eerder het gevoel bij een ontwikkelingsorganisatie terecht te zijn gekomen. In het algemeen wordt binnen katholieke kring dit soort demonstraties met een grote gaaaap bekeken. Te makkelijk scoren. Een soort herhaling en heimwee naar een emancipatiegolf en dan op de verkeerde plaats. Dit bedoelt Zwagerman waarschijnlijk met zijn “Hitler in de polder”.
Ze dwingen slechts de leiding de dogma,s van Rome te herhalen. Iets waar bij de katholieken weinigen in geloven of werk van maken. Zoals een van de demonstranten zei: “een hypocriet zootje”. Alleen dan in positieve zin voor de katholieken en in negatieve zin voor henzelf.
op 01 03 2010 at 11:39 schreef Benech:
Smeets: Ik heb het ook niet over het kerkvolk. In de regel is mijn indruk, bij elke religie, dat de geestelijk leider religieuzer is dan zijn volk. Of beter gezegd: Roomser dan de paus.
op 01 03 2010 at 12:01 schreef Smeets:
Benech,
Blijft natuurlijk wel de vraag of de mannen van de herenliefde niet beter op dit moment bij het kerkvolk van de Islamitische en zwaar gereformeerde zuil kan aankloppen. Zelf denk ik van wel.
op 01 03 2010 at 12:38 schreef BraveHendrik:
Ach, die Ploumen, ik begrijp dat wel. Hoe kun je het weigeren van een uitgestoken hand laken, als je eigen priesters sommigen een stukje droog brood misgunnen? En, hoe zit het, mutatis mutandis, met degenen die bij elk hoofddoekje ach-en-wee roepen? Waar blijven hun banvloeken? De rok is nader, altijd.
op 01 03 2010 at 14:50 schreef Benech:
Smeets, denk het niet. De Hervormde kerk heeft ongeveer 15 jaar geleden al bepaald dat kerken homosexuelen mogen weigeren bij de Avondmaalsvieringen. Zie bijv:
http://www.trouw.nl/krantenarchief/1994/11/23/2656129/Homo_s_aan_het_avondmaal.html
Geen idee in hoeverre dit bij de PKN is geregeld en nog minder in hoeverre dit in de praktijk voorkomt.
op 01 03 2010 at 16:52 schreef Job de Kogel:
@Benech,
In de PKN is de kans haast groter dat het avondmaal wordt uitgereikt door een praktiserend homo.
op 01 03 2010 at 17:01 schreef Jarich:
Zou er nu een uitspraak van de Nijmeegse PvdA komen tegen die seksistische Lieven Hanssen-uitspraak?
op 01 03 2010 at 17:45 schreef Smeets:
Benech,
Een misverstand. Met aankloppen bedoelde ik een verstoring zoals in Den Bosch. Dus geen viering van het avondmaal.
op 01 03 2010 at 22:37 schreef vander F:
Uiteindelijk allemaal gezeik omdat je niet mag zeggen wat je denkt.
Er wordt op z’n minst arbitrair omgesprongen met wat wel ‘kan’ en wat niet ‘kan’.
Ik ga dan toch liever voor een consequente weiger dominee, het is voor mij van wezenlijk belang de ‘gedankenpolizei’ te ontmaskeren.
op 02 03 2010 at 13:41 schreef Benech:
Smeets, dus zo bedoel je. Nee, dan denk ik dat nog steeds elke religie niet graag dergelijke “oproerkraaiers” in hun midden heeft, geen groot verschil tussen de religies. Waarom? Omdat religieuzen over het algemeen niet er tegen kunnen dat de spot wordt gedreven binnen de muren/kaders van het religieuze denkraam.
op 04 03 2010 at 18:07 schreef diadorim:
Jona Lendering schreef:
“de romanpersonages zelf. Ik snap wel dat je die niet zo 1-2-3 in levenden lijve ten tonele voert.”
Ik heet in het echt david, mijn ex is israelisch en m’n huidige vriendin is nigeriaans.
op 05 03 2010 at 15:40 schreef JPaerdeslager:
Knap dat je ook bij van Jole bent gebleven. Ik zet meestal na 15-25 seconden het apparaat waarop hij te zien of horen is uit, hoezeer ik me ook schrap zet.
RSS