Het systeem kan wel wat zelfvernietiging gebruiken

Jasper Mekkes

Scène uit Stormy Weather (1943)

Het misverstand dat ‘de mens van nature goed’ zou zijn, een typisch polder-idee, zorgt voor het bevoordelen van matige en conservatieve talenten. Wanneer je denkt dat de mens van nature goed is maak je het systeem leidend ten koste van vooruitstrevende talenten van vrije individuen.

Voorbeeld is een vrouwenquotum dat geen belangrijke gemeenschappelijke waarden realiseert, maar slechts meer van hetzelfde. Dat gebeurt wanneer het verzuimt de oorzaak van het probleem aan te pakken: het ontkennen van de noodzaak het slechte te beheersen om het te gebruiken voor iets goeds: de afbraak van het bestaande maar achterhaalde.

Het feit dat de mens niet van nature goed is, wordt door de gevestigde orde dan ook hardnekkig ontkend. Een ontkenning die dient om te zorgen dat individuen met kwaliteiten voor het nemen van vooruitstrevende besluiten worden geweerd van machtsposities.

Dat doet die gevestigde orde door allerhande slecht gedrag goed te praten en de verantwoordelijkheid te leggen bij opvoeding, ervaringen, de heersende cultuur, ideologie, religie of politiek.

Slechte medaille

Vernieuwing en creativiteit ontstaan nooit zonder het afbreken van achterhaalde machtsbolwerken. Die destructieve- of vernieuwende kracht is een andere kant van dezelfde ‘slechte’ medaille; een kant die ook het talent heeft om op te bouwen en vooruit te gaan.

Een vernieuwingskracht waarvoor naast vooruitstrevendheid, ecologische waarden, creativiteit, inzicht, visie, gelijke kansen, transparantie, diversiteit, zelfsturing, focus en vasthoudendheid ook een vorm van egoïsme essentieel is.

Kunstenaars als Baudelaire, Kerouac of Banksy laten met hun kunst zien dat het vernietigen van het bestaande of jezelf en je eigen goede naam – en daarmee het spotten met en het tarten van het systeem – het begin is van het toevoegen van echte waarde.

Voor weinig is zoveel beheersing en creativiteit nodig als voor vernietiging van het bestaande – en helemaal als je zelf onderdeel bent van dat bestaande. Maar hoewel het omverwerpen van het bestaande door haar egoïsme veel mensen kan benadelen, is het niet alleen slecht, omdat het ook ruimte maakt voor iets nieuws – en beters.

Matige individuen

Om dat nieuwe en betere te realiseren moet niet de mens maar zijn gedrag oftewel zijn persoonlijke cultuur worden verbeterd. En wie kan dat beter dan het individu zelf? Een harde waarheid voor al die talentloze leden van de gevestigde orde, die uit zelfbehoud het slechte presenteren als het goede, zodat er toch nog wat te besturen overblijft. De gevestigde orde is voor haar bestaansrecht immers afhankelijk van het bevoordelen van matige, conservatieve individuen bij het verkrijgen van machtsposities.

Daarom wordt het er niet beter op voor vrije individuen als besloten wordt dat machtsposities voor de helft door vrouwen, mensen van kleur – of Rutger Breg-mannen moeten worden bezet. Eerst zal moeten worden besloten tot verbetering en verbreding van de democratie om het slechte te beheersen – en te gebruiken als vernieuwingskracht.

Het is de aloude kuddemoraal die ons hier parten speelt; het misverstand van het waarderen van individuen op basis van de groep waar ze zich in bevinden. Ook vrouwen, mensen met buitenlandse roots en Rutger Breg-mannen zullen immers bepaalde talenten, zoals visie op en inzicht in vooruitstrevende waarden en doelen moeten hebben om de beste keus te zijn.

Als de democratie verbeterd en uitgebreid is naar ook de niet-politieke besturen, directies, raden van toezicht (en redacties) zullen dergelijke talenten naar boven kunnen komen door het democratisch raadplegen van alle individuen die de gevolgen ondervinden van het werk van betreffende personen op die machtsposities. Om hen zelf te laten bepalen door wie zij zich willen laten vertegenwoordigen en informeren. Een kind kan begrijpen dat Bitterbal Mark en Thierry de Ezel dan weer zullen moeten gaan pianospelen.

Cosmetische ingreep

Dezelfde incapabele, want inzicht- en visieloze, types die geen vooruitstrevende doelen (kunnen en) willen stellen omdat dat hun positie danig in gevaar zou brengen, zullen zelf nooit progressieve vrouwen of mensen van kleur met inzicht en visie uitkiezen als medebestuurder. Dat deden ze immers tot nu toe ook niet met mannen; de keus viel altijd op de Zihni Özdils.

Halve maatregelen zoals een vrouwenquotum zullen dan ook onvermijdelijk opgevuld gaan worden met dezelfde kleine en beperkte groep zonder talent voor het aangeven van de juiste richting. Namelijk door leden en volgers van de gevestigde orde. Om de lieve vrede te bewaren en de destructie van machtsbolwerken met een te hoog percentage testosteron uit te stellen, wordt het probleem omzeild door het omhelzen van een cosmetische ingreep; meer van dezelfde talentloze bestuurders, nu dan met een ander geslacht.

Een probleem dat samengevat kan worden als een gebrek aan democratie en daardoor een gebrek aan talentvolle vrije individuen op machtsposities. Individuen die los van hun achtergrond, kleur of geslacht gewoon de beste zijn voor de baan, in een systeem dat wel wat destructie kan gebruiken.

Jasper Mekkes is ingenieur en vooruitgangsfilosoof.

Tweet

Jasper Mekkes, 01.10.2019 @ 07:22

[Home]