Sterke vrouw
Jasper Mekkes
Wat pijnlijk is voor Vera Bergkamp is dat ze voor het oog van de camera zo duidelijk laat zien wat het probleem is van onze illiberale democratie: dat mooie baantjes niet worden verdeeld op basis van kennis, talent en ervaring, maar op basis van vriendjes- en machtspolitiek in een hiërarchisch georganiseerd land.
Bergkamp heeft overduidelijk geen talent voor het leiden van een open en transparant, intelligent debat. Een debat met als doel het analyseren van oorzaken van problemen, het bedenken en op hun mate van effectiviteit rangschikken van oplossingen en het bediscussiëren van die oplossingen om te komen tot een keus voor de beste oplossingen. Het voorzitten van de Tweede Kamer is een vak en Vera Bergkamp beheerst dat vak overduidelijk niet. Dan zou je natuurlijk kunnen zeggen: “Laten we het nog een tijdje aanzien, laten we haar nog een kans geven”, maar misschien is dat wel wat te risicovol voor de toch al niet zo florissante staat van de democratie.
Groot ego
Bergkamp maakt er als voorzitter zo’n potje van dat je bijna geneigd bent een dubbele agenda te vermoeden bij het – door Hoffman bedrijfsrecherche (!) – laten doen van onderzoek naar de vorige kamervoorzitter, Arib, die het in ieder geval laten we zeggen een beetje minder slecht deed dan Bergkamp. Zou Bergkamp bang zijn dat ze schril zou afsteken bij Arib als die nu weer hoge ogen zou gooien als voorzitter van de parlementaire enquêtecommissie corona? Een ongezonde dosis ijdelheid en een overdreven groot ego kun je bij politici van het formaat Bergkamp natuurlijk nooit helemaal uitsluiten.
Overigens kan je dat bij Arib natuurlijk ook niet. Dat Arib haar macht misbruikte om een zeker gewenst effect te bereiken kan ik me dan ook goed voorstellen. Dat mensen zich daardoor onheus bejegend voelden ook. Als ik het goed heb begrepen liet ze ambtenaren zelfs een soort van stoelendans doen.
Sterke vrouw
Dit specifieke voorbeeld van de stoelendans, maar ook andere voorbeelden van sarcastisch en hufterig gedrag in werksituaties, zijn echter schering en inslag in Nederland bij mensen met macht. De oorzaak voor dit soort huftergedrag door vaak breed gerespecteerde mensen lijkt me, behalve genoemde vriendjes- en machtspolitiek, zoals gezegd ook het feit dat organisaties in Nederland centralistisch en hiërarchisch zijn georganiseerd.
Alle retoriek over dualisme, participatie, zelfsturende medewerkers, draagvlak of initiatief van onderop ten spijt leven we over het algemeen nog steeds in de illusie van die ene sterke man of vrouw die als door God gegeven als enige zou beschikken over het juiste analytisch vermogen om alle problemen voor ons op te lossen.
Want hoewel een echte staatsman van het niveau Joop den Uyl in een echte democratie best wat gedaan zou kunnen krijgen, denk ik dat we af moeten van het misverstand dat sinds de Christelijke theocratie van keizer Constantijn (dat wil zeggen sinds de vierde eeuw na Christus) heerst in onze cultuur, en dus ook in de politiek. En dat is het misverstand dat naar analogie met het Christendom één providentiële man (of vrouw) ‘als door de voorzienigheid beschikt’ alles zou kunnen oplossen, bijvoorbeeld als voorzitter van een Tweede Kamer.
Cultuurverandering
Zoals keizer Constantijn in de vierde eeuw na Christus de ‘heidenen’ met een niets- en niemand ontziende machtspolitiek dwong te geloven dat hij ‘als door God gezonden’ de enige was die kon bepalen wat de beste oplossingen waren, zo dwingt Bergkamp net als iedereen in een machtspositie in ons land, anderen naar haar pijpen te dansen.
Als we daar iets aan willen doen, is er iets anders nodig dan een nieuwe Kamervoorzitter. Dan is er een heuse cultuurverandering nodig in de politiek. Dat die verandering niet door de Kamerleden zelf geïnitieerd kan worden, mogelijke duidelijk zijn. De soap op het Binnenhof zal dus nog wel een tijdje voortduren, met of zonder Vera Bergkamp.
Jasper Mekkes is ingenieur en vooruitgangsfilosoof en heeft net een boek gepubliceerd: Wil tot Waarheid; een materialistische ontologie van de mens en zijn natuur.
Jasper Mekkes, 21.10.2022 @ 09:14
RSS