Ik wil de aarde wel redden, maar geen leven van grauwe vreugdeloosheid

Peter Breedveld

Rabobank-econoom Barbara Baarsma pleit voor een persoonlijk CO2-budget, een maximale hoeveelheid CO2 die je mag uitstoten. Als je het maximum hebt bereikt, mag je niet meer vliegen en vlees eten. Maar de uitstootrechten zijn verhandelbaar, dus je kunt iemand, die niet vliegt en geen auto heeft, vragen jou haar/zijn/hun uitstootrechten te verkopen, zodat je alsnog twee keer per jaar naar Bali kunt.

Dat is dus de Rabobank, die het boerenbedrijf gemaakt heeft tot wat het nu is: een grootschalige moloch die de aarde verkracht en alles wat erop leeft, en die weigert boeren, die duurzaam produceren, te helpen met de financiering daarvan. Laat het aan zo’n bank over om van de klimaatramp een handelsartikel te maken, en zo de kloof tussen arm en rijk te vergroten. “Zeg Piet, ik ben hard aan vakantie toe omdat ik zo geweldig veel verantwoordelijkheid heb en vanuit mijn superbelangrijke positie welvaart en werkgelegenheid creëer, maar ik ben al wezen bergwandelen in Peru, dus mijn CO2-budget is op. Jij hebt toch geen geld voor een vliegreis, dus waarom verkoop je mij jouw uitstootrechten niet?”

Volgens mijn Twitter-vriend Sander Schimmelpenninck is Baarsma’s voorstel een pleidooi voor nivellering; dit is toch maar mooi een kans voor de arme sloeber om een extra zakcentje te verdienen. Ik zie het als een vernederende vorm van uitbuiting. Stel je ook deze situatie voor: jouw baas wil een tweede keer naar Bali, hij weet dat jij nog niet op vakantie bent geweest. “Zeg Anne-Fleur, als jij mij jouw uitstootrechten nou eens verkoopt. Pardon, je wilt zelf nog met het vliegtuig? Heb je het eigenlijk nog wel naar je zin bij onze organisatie?”

Bleekselderij knagen

Wie tegen dit onzalige plan is, wil volgens Sander, en ook volgens aardig wat traditioneel-linkse mensen in mijn bubbel, zijn levensstijl niet veranderen en is dus niet echt geïnteresseerd in het voorkomen van de totale vernietiging van de aarde. Ik denk dat veel mensen gaarne bereid zijn om hun levensstijl te veranderen, maar dat ze er het heil niet van inzien als zij op fietsvakantie in eigen land moeten en kikkererwten en bleekselderij moeten knagen terwijl de grootindustriëlen de lucht blijven volpompen met CO2, hun chemisch afval lozen in onze rivieren en onze bodem vergiftigen, en tussendoor de patser uithangen op Bali en Mauritius. Ga achter de bedrijven aan in plaats van de consumenten, schreef ik al twee keer eerder. Zeventig procent van alle vervuiling op de wereld wordt veroorzaakt door honderd bedrijven. Maar de Marie-Antoinettes van deze wereld kunnen niet slapen omdat Piet twee dagen achter elkaar een gehaktbal eet en eens per jaar naar de Turkse Riviera vliegt met een prijsvechter.

Terwijl de multinationals constant profiteren van elke crisis, zelfs recordwinsten boeken, moet keer op keer op keer de consument de rekening betalen. Een pervers systeem van uitbuiting waar zo snel mogelijk een einde aan moet komen. “Vakantie vieren is geen grondrecht”, hoor je veel mensen zeggen. Maar dat is het boeken van exorbitante bedrijfswinsten ook niet. Zelfs degenen die ageren tegen het neoliberalisme weten zichzelf niet los te wrikken uit het neoliberale frame dat De Markt een God is aan wie constant offers moeten worden gebracht om onheil en rampspoed af te wenden. Fout, De Markt is een Minotaurus die getemd moet worden. Banken en multinationals zijn gewoon deel van onze samenleving en zijn dus ook verantwoordelijk voor het welvaren ervan. Dat het kennelijk als normaal geldt dat een bedrijf als Shell hele landen destabiliseert, daar heb ik nooit iets van begrepen.

Mensen die zeggen dat wij onze levensstijl moeten veranderen, zijn meestal mensen die hun eigen levensstijl niet veranderen. Het zijn dezelfde mensen die tijdens de coronacrisis vanuit hun grote huizen met grote tuinen vanachter hun Apple-computers zeiden dat we allemaal in hetzelfde schuitje zaten.

Vegetarische tonijn

Tuurlijk, alles moet anders, er is haast bij. We moeten minder vlees eten, van onze zuivelverslaving af en minder vliegen. Consuminderen zou ook onze psyche veel goed doen. Maar wat krijgen we ervoor terug? Kamperen op een grasveld in Boerenlullenscha en hardop zeggen dat volkoren pasta met vegetarische tonijn best heel lekker is, dat je overal even aan moet wennen? Het probleem is dat het veranderen van de levensstijl voor mensen met een normaal kutsalarisje een leven van totale vreugdeloosheid betekent, en ik vind het niet raar dat weinigen daar zin in hebben.

Dat hoeft overigens niet. Een actieve overheid kan het afschaffen van vliegreizen pijnloos maken, door te investeren in goed en betaalbaar openbaar vervoer. Dat treinreizen in Europa nog steeds zo’n bezoeking is, en peperduur bovendien, is een brevet van onvermogen voor onze beleidsmakers. En het kan, kijk maar naar Japan, waar je comfortabel en snel van de ene kant naar de andere kant van het land reist, genietend van een bentobox vol heerlijke verrassingen. Ik kan alleen maar concluderen dat Europa gewoon niet wil, omdat Europa het schandknaapje is van de olieindustrie.

Opium verbouwen

Ik bedoel, we komen nu in financiële moeilijkheden vanwege de achterlijk hoge gasrekening, niet lang nadat Domrechts een loeiagressieve campagne voerde tegen het plan om alle huishoudens van het gas af te krijgen. De Telegraaf, Elsevier, de rechtse partijen in het parlement, allemaal waren ze tegen want dat plan zou, jawel, te duur zijn. We willen onze levensstijl wel veranderen, maar we worden gedwongen om gas af te nemen, zoals de Chinezen in de koloniale tijd werden gedwongen opium te verbouwen en te consumeren.

Wil je de aarde redden? Bouw dan de olieindustrie in rap tempo af. Het kan en het moet. Zorg voor alternatieven, voor goed openbaar vervoer, voor duurzaam vlees, duurzame vis. Laat je niet paaien door een miljardenbedrijf als Shell, dat in een actualiteitenprogramma zonder enig kritisch weerwoord mag opsnijden over de fooi die het besteedt aan alternatieve energie.

Maar rijke stinkerds gaan liever achter de gehaktbal van Piet aan, omdat ze hun levensstijl niet willen veranderen.

Is het Vrije Woord u écht lief? Help me dan met een financiële bijdrage. Doneer aan de enige dwarsdenkende, onafhankelijke (maar echt) site van Nederland. Rekeningnummer NL59 RABO 0393 4449 61 (N.P. Breedveld, Rabobank Rijswijk), SWIFT BIC RABONL2U. Lees hier waarom dat niet met PayPal kan, maar steunen via Patreon kan weer wel en sinds kort ook met een Tikkie. Wordt dat symbool van de Hollandse krenterigheid tenminste voor iets nuttigs ingezet. Adverteren? Mail mij.

Tweet

Peter Breedveld, 08.08.2022 @ 09:08

[Home]