Waar kan ik mijn witte privilege opeisen?
Peter Breedveld
Heel opiniërend Nederland (= heel Nederland minus de daadwerkelijk productieven) is van de leg wegens een stuk van Tofik Dibipaste over ‘white privilege‘. White privilege is de verzamelnaam voor alle voorrechten die je geniet als je blank bent: niet worden afgerekend op je huidskleur, niet worden gediscrimineerd door de politie en op de arbeidsmarkt, enzovoort.
Het begrip wordt in Nederland, in het kielzog van de zwartepietdiscussie, al een jaar of drie in de strijd gegooid en Dibipaste meldt dus niks nieuws – dat doet-ie nooit – maar nu iedereen er toch weer over kakelt, wil ik graag uitleggen waarom ik het begrip volkomen nutteloos vind en zelfs schadelijk voor de strijd tegen racisme.
Fietsslot openbreken
Kort en goed: white privilege verlegt de aandacht naar de huidskleur van blanken in plaats van de zwarten, die worden gediscrimineerd. Alle blanken, niet alleen de blanken die discrimineren. White privilege problematiseert de blanke huidskleur in plaats van de discriminatie van mensen met een donkere huidskleur.
Neem bijvoorbeeld het fietsexperiment in Sunny Bergmans documentaire Zo Zwart als Roet. Drie jongens van verschillende etnische afkomst proberen in een park opzichtig een fietsslot open te breken. Niemand valt de blanke jongen lastig, maar de zwarte jongen wordt door voorbijgangers als een – zelfs mogelijk gevaarlijke – fietsendief aangezien.
‘Wit privilege’, oordeelt Bergman. ‘Zwarte achterstelling’, zeg ik. Het probleem is niet dat de blanke jongen het voordeel van de twijfel geniet; het probleem is dat de zwarte jongen dat niet geniet.
Onbegrip en agressie
Het doet me denken aan de donderpreken die ik op mijn christelijke scholen altijd kreeg over het feit dat ik voldoende te eten kreeg terwijl mensen in andere werelddelen honger leden. Mij kwam het zo voor dat de honger van die arme mensen het probleem was, niet het feit dat ik geen honger had. De afwezigheid van honger is juist de oplossing. Waarom die verbeten focus op mijn gevulde maag, in plaats van op de lege maag van de arme mensen in India of Biafra? Maar ik wekte met die benadering ook toen al veel onbegrip en zelfs agressie.
Toch blijf ik erbij: je moet ophouden te zeuren over het feit dat ik niet gediscrimineerd word, maar zeuren over het feit dat mensen met een donkere huid wel gediscrimineerd worden. Niet gediscrimineerd worden is geen privilege. Niet gediscrimineerd worden is zoals het hoort.
Je kunt dus wel over Han van der Horst vallen omdat hij in een stuk gehakt maakt van het begrip white privilege en hem straffen met een nominatie voor de Dr. Kromzwaard Award in de categorie ‘Faalhazen’, maar daarmee maak je a) tegenstanders van mensen die aan jouw kant staan en b) je toont jezelf stekeblind voor argumenten van andersdenkenden, waar revolutionairen wel vaker last van hebben.
Van der Horst heeft namelijk wel een puntje als hij zegt dat met het ‘white privilege‘-denken de focus ligt op het aanwijzen van witte schuldigen in plaats van het bestrijden van racisme. Heb ik zelf ook geschreven: racisme bestrijd je niet met racisme. Je gaat geen witte mensen overhalen door te stellen dat hun witte huidskleur het probleem is.
Alleen maar schelden
Daarnaast heb ik nog wel meer bezwaren tegen het begrip ‘wit privilege‘. Het is een onmiskenbaar, met harde cijfers en onverbiddellijke statistieken onderbouwd feit dat ik als blanke man aanzienlijk minder kans loop door de politie te worden mishandeld en mijn collega’s zijn vrijwel allemaal roomblank, terwijl ik voor een organisatie werk die een populatie bedient die voor bijna een derde uit etnische minderheden bestaat.
Maar of ik me nou zo bevoordeeld voel omdat ik blank ben? Waarom luisteren zelfs mijn eigen ‘vrienden’ dan wel naar Tofik Dibipaste als hij stelt dat Perdiep Ramesar slechts ‘leverde’ wat zijn bazen wilden lezen terwijl ik al anderhalve maand met precies dezelfde boodschap in precies dezelfde bewoordingen leur en vooral te horen krijg dat ik ‘alleen maar kan schelden’? Waar is hier mijn witte privilege?
Talentloze bazelaars
En als u me toestaat nog wat verder in mijn witte slachtofferschap te wentelen (hé, mijn site, mijn privilege!): ik ben een ontzettend goede schrijver, met een scherp analytisch vermogen en de gave om ingewikkelde dingen simpel uit te leggen. Mijn invalshoeken zijn vaak onverwacht en origineel. Ik word alom geprezen voor mijn stukjes door niet de minsten. Toch lukt het mij maar niet door te dringen in de columns van bladen en kranten, die ik wel volgekakt zie worden door volstrekt talentloze bazelaars en onbeschaamde leugenaars die het Nederlands nauwelijks machtig zijn, zoals Nadia Ezzeroili, Said el Haji, Mano Bouzamour en de lawaaiige blaaskaak Ik Zihni. Een beetje wit privilege zou ik van harte verwelkomen, als mijn talent en intelligentie me blijkbaar in de weg zitten. Mork calling White Privilege! Come in, White Privilege!
Als er sprake is van wit privilege, wat is er hier dan aan de hand? Mag ik suggereren dat er dan ook gevallen zijn van zwartharig privilege? Natuurlijk, je komt als allochtoon bijna alleen een redactie binnen als je netjes opschrijft wat de autochtone baas graag wil lezen, daar heb ik vaker dan wie ook over geschreven, maar dat is dus racisme en geen wit privilege. Als het wit privilege was, kakte ik de Vonk vol in plaats van Said el Haji, maar #feit is dat mij zelfs het baantje, dat ik wel heb weten te bemachtigen, niet wordt gegund.
Full-blown nazi
Nu zegt u misschien: maar in jouw plaats bevolken talloze witte non-valeurs de journalistiek. Pech voor jou, Breedveld, maar met types als de nazi Jan Roos en de rechters beukende Jan Dijkgraaf kun je moeilijk volhouden dat blanke, middelbare mannen worden gediscrimineerd.
Helemaal waar. Maar Dijkgraaf en Roos (en Pritt, en Brussen, en Yoeri Albrecht, en Dominique Weesie, enzovoort, enzovoort) danken hun posities evenmin aan wit privilege. Zij beschikken over het juiste netwerk en de benodigde meedogenloosheid en hebben de juiste mening voor de mooie journalistieke baantjes. Daarom ook mogen zij oproepen tot geweld, dreigen, discrimineren, frauderen, hoereren en full-blown nazi zijn. Omdat het de goede tijd is om nazi te zijn.
En die nazi’s, die moet je bestrijden. Niet ‘whiteness‘ of ‘white privilege‘. De witte is niet het probleem. De witte Nazi is het probleem.
Doneer aan de enige dwarsdenkende, onafhankelijke site van Nederland. Stort wat u missen kunt op rekeningnummer NL59 RABO 0393 4449 61 (N.P. Breedveld, Rabobank Rijswijk), SWIFT BIC RABONL2U o.v.v. ‘Frontaal Naakt’. Lees hier waarom dat niet met PayPal kan. Nog liever heb ik dat u op Frontaal Naakt adverteert of mij inhuurt. Mail mij.
Peter Breedveld, 30.12.2014 @ 12:09
25 Reacties
op 30 12 2014 at 12:38 schreef Rob:
Ja en nee. Wit privilege is niet het probleem dat bestreden moet worden, maar wel de reden waarom de blanke meerderheid helemaal niet ziet dat er een probleem is voor minderheden. “Ik merk daar nooit wat van!” Bovendien is het een passend antwoord op diegenen die roepen dat “ze” altijd alles zomaar krijgen waar “we” voor moeten werken. De discussie over wit privilege is nodig voor de broodnodige balans in het discours, wat tot nu toe vooral bestaat uit witte mensen die over gekleurde mensen praten.
op 30 12 2014 at 12:43 schreef Abdel:
Je mag dan blank zijn Peter, maar jij legt je vinger op de etterende plek. Dat jij dat als blanke man doet, in je eigen nest pist, neemt ‘de blanke’ jou misschien wel kwalijker dan wanneer ik het zou doen. Je moet als blanke natuurlijk wel meedoen (met de andere blanken). Het benoemen van islamofobie, hypocrisie, racisme, discriminatie door jou als blanke man maakt jou, zonder pathetisch te worden, tot een held. Dat heb ik meerder keren ook geschreven. Maar daar betaal je wel een prijs voor. Helaas.
op 30 12 2014 at 12:56 schreef Daphne:
Peter, lieve schat, zowel jij als de gebruikers van de term ‘wit privilege’ hebben gelijk. Jij omdat je gewoon gelijk hebt. En de gebruikers van ‘wit privilege’ omdat zij ook gelijk hebben. Wit privilege is de witte kant van de zwarte uitsluiting. Het fenomeen heeft meerdere aspecten en het is goed dat de witte kant eens wordt benoemd. Laten we nu eindelijk gaan begrijpen dat ‘wit’ niet de fabrieksinstelling is, maar een element in het palet, en als zodanig is de witte zowel een mogelijke dader als een mogelijk slachtoffer van racisme. Wit privilege legt dan uit waarom de dader-slachtoffer balans zo extreem uit balans is. Dat is nuttig. Afijn.
Waarom leest niemand jou? Jij past in een ander model: de profeet. Je hebt gelijk en het is niet fraai. Waarom leest men wel Zihni, of die jongen die schreef dat Marokkanen zwakbegaafd zijn? Waarom denk je? Je mag één keer raden.
Niet zaniken over het feit dat je zo weinig gehoord wordt. We denken allemaal dat Menno ten Braak de hele Nederlandse bevolking voor de oorlog wakker schudde, maar hij had ook maar een handjevol lezers. De brenger van een onaangename boodschap wórdt niet gehoord. Dat is nu juist het punt.
op 30 12 2014 at 13:35 schreef Ruud van Gerrevink:
Is het “witte privilege” niet gewoon het logische verschijnsel dat de dominante cultuur altijd gunstiger is voor de eigen leden? Overigens wees Sunny er op dat de witte “dief” ook door kleurlingen positief werd benaderd. Dus zo dominant kan het zijn.
Het lijkt me in dat verband interessant om een soort “fietsen stelen experiment” (uiteraard aangepast tot lokaal meer relevante uitvoeringen) in bijvoorbeeld Brazilië, Hong Kong en Ferguson (wellicht is die laatste iets te gevaarlijk), enzovoorts, uit te voeren. Kijken wie dan de politie op zich afgestuurd krijgt.
op 30 12 2014 at 14:16 schreef babs:
Iedereen gebruikt de term WP op een net iets andere manier. Dibi schaart er zelfs onder dat zwarte acteurs door zwarten kwalijk wordt genomen als ze een keer een mindere film draaien. De troela naar wie Van der Horst verwijst betoogt dat blanken slecht zijn, omdat ze blank zijn; WP is iets dat blanken afgepakt moet worden. Daardoor is de term onbruikbaar geworden.
Tegelijkertijd is natuurlijk wel heel nuttig goedwillende blanken erop te wijzen dat wat kattekwaad is als het een blanke betreft, opeens criminaliteit heet als een niet-blanke hetzelfde doet. De test van Bergman bleek voor velen een eye-opener en was dus nuttig.
op 30 12 2014 at 16:04 schreef Thomas E:
Helemaal eens dat WP gewoon racisme genoemd moet worden. Want dan zouden we tegenwoordig in Z-Afrika van black privilege moeten spreken. Toen ik vorig jaar in de buurt van Durban in een lange rij stond te wachten en na driekwartier eindelijk aan de beurt was, werd mij ‘step aside’ te verstaan gegeven; de zwarte man achter het loket wenkte vervolgens de zwarte man die achter mij stond. Op een willekeurig moment, toen hij kennelijk vond dat ik lang genoeg gekleineerd was, wenkte hij mij met een nors gebaar.
op 30 12 2014 at 16:42 schreef Han van der Horst:
Ik wil die dr. Kromzwaard trofee voor de grootste faalhaas absoluut hebben. Uit die handen wel. Ga naar het formulier en stem op mij.
op 30 12 2014 at 17:22 schreef MNb:
Voor mekaar, HvdH, niet zozeer omdat ik het met je eens ben (dat ben ik maar deels), maar omdat ik die trofee belachelijk vind en dus graag toezie hoe je die onschadelijk maakt.
op 30 12 2014 at 19:42 schreef Haes:
Frontaal naakt ik het best geschreven blog dag ik ken. Ik kom er dagelijks, voor de opinies, maar juist ook voor de goed geschreven teksten.
Overigens ben ik het op dit punt eens met Rob en Daphne.
op 30 12 2014 at 20:02 schreef Bertje:
Peter
Wederom een geweldig stuk die ik samen met het stuk van Han van der Horst uitdruk en in mijn A4 multomap bewaar.
ik snap al helemaal niet dat een term die uit de USA komt hier in Europa zonder culturele context opdezelfde manier wordt gebruikt.
op 30 12 2014 at 20:39 schreef Thomas Cool / Thomas Colignatus:
Zijn wij dan niet schatplichtig aan Dewanand die onttrokken aan de Surinaamse klei (of wat heeft men daar ?) ook tot de conclusie van een NL nazi mentaliteit kwam ? De volgende stap is natuurlijk om Frits van Exter zover te krijgen dat hij het ook aandurft om kritiek op Han van der Horst te hebben. Waarom heeft Beyonce leren zingen en dansen, en waarom heeft ze nog geen eigen website als FN – of die van Dewanand, de FN van Hindu-land ?
op 31 12 2014 at 00:40 schreef frank assmann:
U zet me aan het denken,mr.Breedveld.
op 31 12 2014 at 00:57 schreef Beukman:
De invalshoek dat je er niks aan kan doen dat je wit bent, vind ik wel een goeie – ikzelf heb trouwens eerder de kleur van een varken. Dat onderverdelen in kleuren is net zo misleidend als een onderverdeling in “rassen”. Volgens mij kan je op het moment beter neger zijn dan moslim, als het aankomt op “kansen”.
Wat ik mis in de discussie is dat onderbelicht blijft dat het gaat om gemiddelden, en niet om individuen. Statistisch moge het zo zijn dat een witte meer kans heeft om te worden aangenomen dan een zwarte, dit betekent niet automatisch dat een witte persoon die een baan krijgt, dit te danken heeft aan zijn huidskleur. Toch loopt ie de kans om later te horen te krijgen dat ie mooi mazzel heeft gehad met zijn white privilege.
Er is een oude witz over Sam die solliciteert naar een baan als nieuwslezer bij de omroep. Hij wordt niet aangenomen. “Waarom niet?” vraagt Moos. Waarop Sam: “A-a-allem-allemaal a-antise-semieten.”
op 31 12 2014 at 09:54 schreef Eh:
Inhoudelijk is Peter een ziener en blikverbreder. Een onwelgevallige invalshoek voor veel mensen. Confronterend en dus tricky. Mensen hebben er belang bij om het niet tot zich door te laten dringen.
De vorm is ook heftig: scherp, hyperbolisch, ‘scheldend’ en niet empathisch (of netjes/respectvol) in discussies.
Als de inhoud al moeilijk te verteren is, moet de vorm die niet in de weg staan. Ik heb het idee dat veel mensen afhaken bij de eerste hobbel: de vorm. En aangezien de inhoud voor consequenties kan hebben, komt dat ze (onbewust) goed uit.
Ik zou Peters boodschap graag anders verpakt zien. Een vorm die niet de kans geeft af te haken of te veroordelen. Zaadjes (honingzoet?) die als een Paard van Troje worden binnengehaald en dan hun werk gaan doen.
op 31 12 2014 at 12:04 schreef Murat:
“En als u me toestaat nog wat verder in mijn witte slachtofferschap te wentelen (hé, mijn site, mijn privilege!): ik ben een ontzettend goede schrijver, met een scherp analytisch vermogen en de gave om ingewikkelde dingen simpel uit te leggen. Mijn invalshoeken zijn vaak onverwacht en origineel. Ik word alom geprezen voor mijn stukjes door niet de minsten. Toch lukt het mij maar niet door te dringen in de columns van bladen en kranten, die ik wel volgekakt zie worden door volstrekt talentloze bazelaars en onbeschaamde leugenaars die het Nederlands nauwelijks machtig zijn, zoals Nadia Ezzeroili, Said el Haji, Mano Bouzamour en de lawaaiige blaaskaak Ik Zihni. Een beetje wit privilege zou ik van harte verwelkomen, als mijn talent en intelligentie me blijkbaar in de weg zitten. Mork calling White Privilege! Come in, White Privilege!”
— Dit is ook White Privilege inderdaad: jij wordt afgewezen op basis van de inhoud, terwijl de allochtonen waarnaar je verwijst op basis van hun etnisciteit (in combinatie met de boodschap) worden aangenomen.
op 31 12 2014 at 12:46 schreef Dennis:
Bewijs je niet gewoon zijn punt, Murat? De manier waarop het begrip ‘white privilege’wordt gebruikt maakt het tot een soort Zwitsers zakmes van het debat. Je kunt het werkelijk voor alles inzetten.
op 31 12 2014 at 12:53 schreef Peter:
Ja, ik moet zeggen dat ik het ook nogal opmerkelijk vind om zelfs als ik word afgewezen dat het etiket ‘white privilege’ mee te geven.
op 31 12 2014 at 15:03 schreef Garfo:
Jezus wat een gezeik!
Oeps dit gaat niet over Zwarte Piet, en dubbel oeps, ik ben niet blank… Aah zo ziet dat er dus uit!
op 31 12 2014 at 16:40 schreef Anoniem:
Concepts are concepts, people are people, and when the two mix, things tend to go wrong a lot of the time.
The concept of ‘privilege’, whether it is attributed to ethnicity, gender, sexual orientation, religious persuasion or socio-economic status may yield some useful information regarding the functioning of power in contemporary societies (both in macro and micro situations, from the public sphere in general to the workplace), but that’s about it. It doesn’t tell that person X is better or worse than person Y, or all the other stuff people infer from the concept without really comprehending what it exactly means (call this the Linda Duits syndrome).
That’s why when you discuss anecdotes in relation to a mistaken understanding of the concept, things don’t add up properly. For example, Peter, when you say you’re not benefiting from your ‘white privilege’ because your not being published more widely, while certain non-whites are, you’re ignoring the ‘all other things being equal’ criterion that needs to be applied. It could very well be that privilege simply can’t be attributed to ethnicity (I prefer that to skin color, that’s overly general; contrast, say, Poles with native Dutch.
So, it doesn’t necessarily mean that it works in that particular instance. Ok, so all other things being equal, Peter, do you believe it is equally, more or less likely for someone who is not a native Dutch person (or a man, for that matter) but otherwise in the same position as you (espousing the same political views, anti-Islamophobic, etc.) to be where you are today in Dutch society?
I think in terms of structural barriers they have to face, women and non-native Dutch people would have a much harder time to be where you are. That doesn’t mean it’s impossible, of course, but the fact that such barriers exist for them specifically but not for you (by virtue of certain of your attributes, like being male or native Dutch) indicates a level of privilege.
Where you’re right though (and where the ‘radicals’ are confusing the concept) is that the whole point is to equalize the access to these positions, not to attempt to get rid of the people who are already there, thus instituting a novel form of exclusion to the already existing ones. That kind of twisted reversal of ‘privilege’ is more of the same.
op 31 12 2014 at 17:00 schreef Peter:
Peter, do you believe it is equally, more or less likely for someone who is not a native Dutch person (or a man, for that matter) but otherwise in the same position as you (espousing the same political views, anti-Islamophobic, etc.) to be where you are today in Dutch society?
I may hope so. Not because I believe everybody has equal opportunity, because they have not. But because I consider myself a total failure as far as my career is concerned. I know of several non-native Dutch who are where I am or are even higher up on the latter.
But again, I do not consider this proof discrimination is absent in the Netherlands.
Also mu main point against ‘white privilege’ is that I find it absurd to consider it a privilege to be free, to be not hungry, to be able to see, et cetera. It’s hunger, blindness, dictatorship that should be regarded as the anomalies.
op 31 12 2014 at 17:47 schreef Rhazes:
It’s perhaps best not to focus on individual cases as that tends to muddy the waters by making it overly personal, and I’m not a big fan of anecdotes when it comes to matters concerning structural aspects of society. But we don’t seem to disagree on this point I think, that the attributes that can be valorized most effectively happen to be those shared by the dominant group, ergo those who possess (one of) these attributes face less barriers (all other things being equal) than those who do not.
But you’re right in saying that this should be the norm, ergo the focus should be on the structural barriers that make this privilege possible, not demonizing the people who happen to be on the other side of it in certain instances (in your analogy, those who aren’t starving or blind). People like Dibi don’t like to take that next step because it sits uncomfortably with their wish-washy politics, which doesn’t support an overhaul of society’s basic structures in such a way that ensures equality of access to them. That undermines their own holy privileges, exemplified in their privileged access to educational, political and social capital (you can call this the Zihni syndrome).
op 31 12 2014 at 18:10 schreef dewanand:
mauw, mauw, namastiaauw Peter, Shri Thomas Cool, ea,
Interessante reactie van Thomas Cool mbt de publicaties op http://www.dewanand.com.
Het hogere doel op een heel lange termijn (tot 29ste eeuw in feite) heiligt de middelen van mij en Wieroe, zie deze ref. link:
http://www.dewanand.com/kampf04.htm
Drie weken geleden schreef dr. Sandew Hira ook iets over het fietsexperiment en het zgn. ‘witte privilege’, maar men vergeet erbij te vermelden dat dit dus afhankelijk is van de dominante cultuur en het dominante ras van een stad, land of streek. Probeer zoiets in India, Kenia of Suriname en de reacties zijn verrassend. In suriname zouden zwarte omstanders misschien de rijke, superieure blanke man juist helpen met het doorzagen van het slot om even snel wat doekoe (geld) te verdienen.
Idee is om een verkrachtings experiment op touw te zetten in een gesloten busje en te kijken hoe het publiek eromheen reageert. In een Indiase stad bleek dat 99 procent van de mensen gewoon keihard doorloopt en niets doen en niet bemoeit verder, als er gegil van een vrouw hoorbaar is uit een gesloten busje.
Zwarte en Hindoe Nazi’s zijn een vergeten etnische subgroep.
dewanand en wieroe
op 31 12 2014 at 18:19 schreef Peter:
I’m not a big fan of anecdotes when it comes to matters concerning structural aspects of society.
I find anecdotes useful for putting things in perspective. For instance, there’s much criticism about baby-boomers, regarded as an overly privileged group that always had it good and lets the next generations suffer for its sins.
This may be true for baby-boomers as a generation, but people tend to forget that there are many individuals born right after the war who never had it so good, who weren’t so lucky, who were lucky to have a poorly paid job, who never had the means to buy a house and profit from its rise in value. I know several of them. I like to remind people, in a discussion about baby-boomers, that these people exist by telling their stories. Because they are not exceptions to the rule, they just tend to be forgotten.
op 01 01 2015 at 14:48 schreef Eh:
Voorbeelden, gemiddelden en grote lijnen. Net als meningen en feiten, allemaali leuk en/of handig als het onderscheid maar blijft en retoriek en opportunisme wegblijven.
op 02 01 2015 at 10:07 schreef Max Molovich:
Goed stuk hoor. Als je nu net zo goed was geweest in het maken van de juiste vrienden als in het maken van vijanden, dan had je het ver kunnen schoppen met je white privileged ass. Zelfs Theo van Gogh had altijd nog wel ergens een vriendje zitten dat hem een plekje in een of andere publicitaire uithoek gunde. Totdat hij daar ruzie mee kreeg natuurlijk. Enfin, ik wens je een opportunistisch 2015 toe!